پرونده ای برای علوم انسانی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، فرهنگستان علوم اسلامی در راستای پی گیری مطالبات رهبری مبنی بر اسلامی شدن علوم اسلامی، پرونده ویژه ای برای علوم اسلامی در پایگاه اطلاع رسانی خود منتشر کرد.

بنا به این گزارش، این پرونده از بخش های گوناگونی مانند راه، تحول، پنجره، بیانیه تشکیل شده است.

راه عنون قسمتی است که به تبیین تحول در علوم انسانی در بیانات‌ رهبر معظم انقلاب اسلامی می پردازد که در بخشی از آن می خوانیم: شما باید در علم، یک حرکتى به وجود آورید؛ باید در دنیاى دانش‏آموزى و پیشرفت علم و بناى علمى کشور، یک تحرّکى به وجود آورید؛ این است آن رسالت اصلى شما. کارى کنید که دانشمندان مسلمان و مؤمن ما، در رشته‏هاى مختلف علوم انسانى، صاحب‏نظرانى شوند که دنیا از نظرات اینها استفاده کند؛ امروز در دنیا و حتى در همین دنیاى گمراه غربى، افراد بسیارى هستند که به دنبال حقیقت‏اند؛ انسان‏هاى دانشمند و دانش‏پژوهى هم در بین اینها هستند و فراوان‏اند، و کم هم نیستند که دنبال حرف حساب و حق‏اند؛ یک چنین انسانى در هر نقطه‏ى دنیا - در کشورهاى اروپایى، آسیایى، امریکا و جاهاى دیگر - وقتى دارد دنبال یک مطلبى مى‏گردد، باید بتواند اثر علمى شما را در این پایگاه رایانه‏اى پیدا کند؛ حرف و فکر و راه تازه‏اى را که شما دارید نشان مى‏دهید.

تحول در علوم انسانی از نگاه استاد سید منیرالدین حسینی شیرازی (ره)، مبانی و غایات علوم انسانی اسلامی، اومانیسم زیر بنای علوم انسانی است، متهمی به نام علوم انسانی! از جمله مقالاتی است که در این ویژه نامه گرد آمده که در بخشی از مقاله اخیر می خوانیم: در دهه‌های اخیر، کاربرد علوم و تأثیر آن بر گرایش‌ها و نیازمندی‌ها، انسان عصر حاضر را با مباحث جدّی مواجه کرده است. افزایش تأثیر علوم کاربردی همراه با پیشرفت ابزار، و فناوری‌های پیچیده، موجب شده تا هدفمند بودن علم رایج بیش از پیش آشکار شود. امروزه، معلوم شده است که تناسب نداشتن وضعیت علمی با نیازمندی‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جوامع مختلف، اتفاقی نیست، بلکه حاصل تحقیقات و برنامه‌ریزی‌هایی است که با زیربناهای فکری خاص انجام گرفته است.لذا، مواجه شدن با معضلی چون خودباختگی و از دست دادن هویت ملّی، دینی و جایگزینی آن با آداب و رسوم و رفتارهای بیگانه، تنها به‌دلیل پیدایش آثار فرهنگ بیگانه در جامعه نبوده است، بلکه نتیجة برنامه‌ریزی‌های سازمان‌یافتة علمی و پژوهشی، با «نظام فکری» مشخص و «برنامه‌ریزی» منضبط است. چنین نظام‌های فکری، وابسته به انگیزه و اهداف عمیق‌تری است، و فعالیت آن برای پیشبرد نظام کلان و منظم امپریالیسم علمی در جهان است.

در دهه‌های اخیر، ناکارآمدی الگوهای موجود برای پاسخ به برخی سؤال‌های علمی و حوادث جهانی، باعث افزایش بحث و مناقشه در تعیین منزلت علوم انسانی و علوم تجربی گردید و در روش‌های تجربی، برای رفع نیازهای متنوع جوامع تغییراتی نیز پدید آمد. با این حال، کلیة روش‌ها، از نظری تا کاربردی، از یک مدل کلان مشترک پیروی می‌نمایند که از جهان‌بینی و فلسفة تحقیق آغاز شده، و با مشاهدات تجربی، پیش‌فرض، طرح نظریه و الگوی نظری ادامه می‌یابد. و سرانجام، با عرضة الگوی اجرایی برای تولید محصولات کاربردی به اتمام می‌رسد. نتیجه اینکه کلیه علوم در منظومه‌ای هماهنگ عمل می‌کنند، و خروج از این چهارچوب در مراحل اولیه بسیار مشکل و مستلزم تغییر در فلسفه و منطق می‌باشد. متأسفانه کار اساسی و مبنایی برای تولید فلسفه و روش جدید صورت نگرفته، و لذا اقدامات ساده‌تر و عملی‌تر از جمله دستکاری در محصولات کاربردی جهت مقاصد خاص جایگزین شده که حداکثر به ترمیم نتایج علمی منجر شده است.

علاقمندان برای مطالعه پرونده ویژه علم انسانی می توانند به پایگاه اطلاع رسانی فرهنگستان علوم اسلامی به نشانی http://foeac.ir مراجعه کنند. /909/پ202/ع