کتاب الاعتقادات شیخ صدوق رونمایی شد

رونمایی از کتاب شریف «الاعتقادات» شیخ صدوق (ره):

به گزارش خبرگزاری رسا رهبر انقلاب در بازدید از نمایشگاه «دستاوردهای پژوهشی حوزه علمیه قم» با حضور در غرفه مؤسسه پیام امام هادی علیه السلام ضمن بازدید از کتاب های منتشر شده موسسه ، از کتاب «الاعتقادات» ، تالیف شیخ صدوق رونمایی کردند.
دراین کتاب که ، تحقیق و تصحیح آن بیش از هشت سال طول کشیده است، اثبات شده  که تمام عبارات متن آن، روایت است. در پاورقی، به متن روایات و منبع آن اشاره شده است و در مواردی که متن مشابهی از روایات پیدا نشده ، روایاتی به همان مضمون ذکر شده است.

کتاب الاعتقادات شیخ صدوق:

این کتاب از قدیمی ترین و معتبرترین کتب اعتقادی شیعه بوده و بیش از ده قرن است که مورد توجه علما است.اهمیت این کتاب در این است که همه فرق اسلامی، آنرا یکی از کتب مهم اعتقادی شیعه می شناسند. علاوه بر آن شیخ صدوق در این کتاب با دلائلی روشن، نسبت های غیرصحیحی که بعضی از فرقه ها به شیعه می دادند رد کرده و چارچوبی صحیح و معتبر از اعتقادات شیعه امامیّه ارائه کرده است.

شیخ مفید، شاگرد شیخ صدوق به توضیح و نقد کتاب «الاعتقادات» استادش پرداخته است و تعلیقات ایشان بر «اعتقادات» به «تصحیح الاعتقادات» مشهور شده است. هرچند در چارچوب اصلی کتاب و ستون های محکم آن چون توحید، صفات الهی، نبوّت، امامت، معاد و مسائل مهم دیگر از اعتقادات شیعه، این دو عالم بزرگ وحدت نظر دارند، ولی در بعضی از مسائل چون معنای لوح،‌ قلم، قضا، قدر، شیخ مفید بعضی از نظرات استادش را نقد و توضیح می دهد.این تصحیحات اعتقادی شیخ مفید بیانگر این است که علمای شیعه برای بیان حقایق اعتقادی، اهل تساهل و تسامح نیستند بگونه ای که شاگرد بر استادش نقد دقیق و مستدل می نویسد.

قرن هاست که این دوکتاب مورد توجه دانشمندان شیعه واهل سنت و جوامع علمی جهان قرار گرفته است و می توان گفت اعتقادات شیعه را با توجه به این دوکتاب شاخص می شناسند و نقل قول های بسیاری از این دو عالم در کتاب های اعتقادی و کلامی می شود.
آیت الله صافی گلپایگانی در کتابی به نام «بین العلمین» و آیت الله سبحانی در مقدمه کتاب«معجم طبقات المتکلمین»، به بررسی نظرات این دو دانشمند (شیخ صدوق و شیخ طوسی) پرداخته و بین این دو عالم بزرگ داوری کرده اند و گاهی حق را با شیخ صدوق و گاهی با شیخ مفید دانسته و گاهی کلمات شیخ مفید را توضیحی برای کلام شیخ صدوق شمرده اند که خلاصه این نظرات در مقدمه کتاب «الاعتقادات» آمده است. علامه مجلسی و سید نعمت الله جزایری نیز در زمینه نظریات این دو مرد بزرگوار اظهار نظر کرده اند که در مقدمه کتاب بیان شده است.

انگیزه تصحیح و تحقیق کتاب الاعتقادات:

مؤسسه امام هادی علیه السلام پیش تر در تصحیح و تحقیق دو کتاب فقهی «المقنع» و «الهدایه» شیخ صدوق ثابت کرده بود تمام عبارات آن دو کتاب روایت است و یا از روایات اقتباس شده است.
این گونه کتاب نویسی در آن زمان رایج بوده است زیرا علمای نزدیک به زمان حضور امامان معصوم علیهم السلام و دوره غیبت صغری، کوشش می کردند  عبارات و فتاوای فقهی شان عین روایات یا در معنای روایات باشد.
از سوی دیگر این توجه وجود دارد که اگر علما در عبارات فقه که از فروع دین (فقه اصغر) به حساب می آید این قدر دقّت داشته اند، به طور قطع در مسائل اعتقادی که از اصول (فقه اکبر) به حساب می آید، با احتیاط و دقّت بیشتری برخورد می کرده اند و نظریّاتشان را خارج از روایات نمی گفتند.
این شد که پژوهشگران مؤسسه این احتمال را مطرح کردند که چه بسا عبارات کتاب «اعتقادات» شیخ صدوق نیز چنین باشد.
اما پس از سالها تلاش و کوشش، محقّقان مؤسسه امام هادی(ع) با افزودن پاورقی های علمی خود به کتاب «اعتقادات» شیخ صدوق، ثابت کردند،‌ مؤلف در تألیف متن کتاب از روایات استفاده کرده همچنان که در دو کتاب دیگر «المقنع» و «الهدایه» از این شیوه بهره برده بود.

نگاهی به کتاب تحقیق شده « الاعتقادات» :

در مقدمه این کتاب به شخصیّت صدوق از نظر شهرت فقهی و قدرت استدلال وی (متکلّم بودن او) و توانایی مناظره و دفاع از اعتقادات شیعه اشاره شده است و هم چنین به نقل جملات بعضی از بزرگان و داوری بین شیخ صدوق و شیخ مفید در مسائل پرداخته شده.

مستندات عبارات شیخ صدوق در پاورقی ذکر شده است علاوه بر آن نقل مستقیم نظرات شیخ مفید و اشاره به نظرات دیگر شیخ و نشانی آن.
هدف از این تحقیق در حقیقت دفاع از قدرت کلام و استدلال شیخ صدوق(ره) است که تا حد قابل ملاحظه ای خلاءهایی را که سالیان متمادی در مجامع علمی در این زمینه احساس می گشت، پرکند و لزوم توجّه محقّقان و اندیشمندان را به این کتاب بیشتر می کند.

مؤسسه امام هادی علیه السلام:

موسسه امام هادی در روز تولد امام هادی در سال 1371 باهدف تحقیق و نشر کتابهای فقه نشر کتابهای فقه، حدیث، و معارف اسلامی تاسیس شده است.
و در گروههای فقه و حدیث، حدیث، امام مهدی، ادعیه و مزار ، معارف و با هدف تحقیق، تصحیح، تألیف، و نشر کتابهای فقه، حدیث، و معارف اسلامی فعالیت دارد.
حجت الاسلام سید هادی رفیعی پور، مدیر این مؤسسه است.
922/ز3/ح