کسی که رفتارش موجب تحقیر دین شود مسؤول است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام علیرضا پناهیان استاد حوزه علمیه قم در برنامه سمت خدا که از شبکه سوم سیما پخش می شود با اشاره به این که برای انتقال مفاهیم دینی نیاز به پیش زمینه هایی است، گفت: اخلاق یکی از این پیش نیازهاست. کسی که اخلاق ندارد به طور صحیح هدایت نمی شود.

وی ادامه داد: اخلاق در دو معنا به کار می رود؛ گشاده رویی به معنای عام آن که در بیشتر مواقع چنین معنایی از اخلاق استفاده می شود. و معنای خاص اخلاق که علمای اخلاق آن را به کار می برند و استعمال زیادی ندارد. اخلاق از کلمه خُلق گرفته شده و به معنی ملکاتی است که خوی آدم شده و در یک معنای باطنی ،کلیه ملکاتی که در قلب انسان است مثلا حسود و کینه توز نباشد.

استاد حوزه علمیه با اشاره به این که اگر در رفتار خود دارای سیئات اخلاقی مثل خودخواهی و حسادت نباشیم آدم خوش خلقی هستیم اظهار داشت: دین با اخلاق متفاوت است.کسی که دارای اخلاق است دین را راحت تر می پذیرد واجرا می کند. بسیار ی از دستورات دینی دستورات اخلاقی است. نسبت دیگر دین با اخلاق این است که دین مهمترین عامل برای اخلاق است چرا که ایجاد انگیزه می کند. اگر دین نباشد انگیزه ای هم نیست از این رو دیندار، خوش اخلاق است ، ولی هر خوش اخلاقی صرفا دیندار نیست. از سوی دیگر دینداری که خوش اخلاق نباشد در واقع آبروی دین را می برد چنین فردی به صورت عمیق دیندار نشده است و در و اقع از ایمان خود بهره برداری نکرده است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر کسی که اخلاق دارد ولی دیندار نیست؛ اگر بخواهد دیندار باشد برایش آسان است ولی گاهی شیطان چنین فردی را وسوسه می کند و او را به وضع خودش راضی و متکبر می کند برای همین چنین فردی دیگر نیازی به خدا ودین در خودش نمی بیند.

حجت الاسلام پناهیان با اشاره به این که خدا ما را برای خوش اخلاقی صرف نیافریده بلکه اخلاق برای ارتباط ما با خداست، گفت: سقف پرواز ما رسیدن به مکارم اخلاق است که جز با دین بدست نمی آید. مکارم اخلاق ما را به اوجی می رساند که جز با اتکا به خدا نمی توان به آن رسید. خوش اخلاق ظلم نمی کند هرچند شاید فداکار نباشد، کسی که به مکارم اخلاق دست پیدا کرده حاضر است خود را برای آشنایی انسان ها با خدا فدا کند چنین فردی عاشق شهادت است.

وی بیان داشت: در اخلاق دو سطح در نظر گرفته می شود؛ یکی مکارم اخلاق که جز با ایمان به خدا و عشق به رب پدید نمی آید و دیگری سطح معمولی اخلاق که در آن به مسائل ساده اخلاقی مثل زشتی ظلم کردن پرداخته می شود.

کارشناس مسائل دینی افزود: اگر دین نباشد همه نمی توانند خوش اخلاق باشند. دین تقویت کننده اخلاق است و به انسانهایی که در اخلاق ضعیف هستند کمک می کند. گاهی هم برای کسانی که اخلاق خوبی ندارند بازدارندگی دارد و به صورت مجازات نمود پیدا می کند از این رو برای حداقل اخلاق به دین نیاز داریم.

وی ادامه داد: ترویج اخلاق بدون ایمان یعنی قرار دادن اخلاق در برابر ایمان که این کار ابلیس است، ابلیس به عبادتهایش غره شده و مقابل خدا ایستاد. اگر کسی به اخلاق خوبش مغرور شود و خود را از خدا بی نیاز بداند مثل ابلیس است. کسی که ایمان دارد و اخلاق ندارد امید است که این ایمان انگیزه ای برای خوش اخلاقی او شود چرا که به واسطه ایمان صفای باطنی برای او حاصل می شود که در این راه به او کمک می کند. همچنین کسی که اخلاق دارد ولی مومن نیست، امید است که اخلاقش انگیزه ای برای دین مدار شدنش شود.

حجت الاسلام پناهیان اضافه کرد: در تربیت فرزند نیز باید مفاهیم اخلاقی که به بچه منتقل کردیم برای تقویت ایمان او باشد. هنگام اذان و نماز اول وقت، پرداختن به کار دیگر را مذمت کنیم و از شرمندگی و حیا برای ارتباط با خدا استفاده کنیم یا در رابطه با انفاق به مذمت تشکر نکردن از خدا بواسطه خساست کردن (انفاق نکردن) صحبت کنیم.

وی ادامه داد: وقتی با صفات اخلاقی سعی در تقویت ایمان کودک داشته باشیم سریعتر به نتیجه می رسیم. در اینجا صفات اخلاقی مثل پیش نیازی است که به شناخت مفاهیم دینی کمک می کند چون کودک با صفات اخلاقی مثل خجالت کشیدن مأنوس است و به این جهت سریعتر با این مفهوم منتقل می شود.

استاد حوزه علمیه بیان داشت: همان طور که صفات اخلاقی به تقویت دین کمک می کندریال از راه تقویت ایمان می توان به اخلاق صحیح در کودکان رسید. کودکی که برای رزقش به خدا اعتماد دارد و می داند که خدا در جایی رزق او را جبران می کند، هرگز به همکلاسی خود که مورد توجه معلم قرار گرفته حسادت نمی کند.

وی با بیان این که انتقال مفاهیم دینی در بسیاری از موارد با تجربه، عمل و لمس کردن از نزدیک امکان پذیر است. گفت: بحث های تئوری به خودی خود اثرگذار نیستند مفهومی که به آن عمل شود هرگز از یاد کودک نخواهد رفت و بهترین روش آموزش ایمان که حقیقت دین است از راه اخلاق صورت می گیرد.

کارشناس امور دینی، اخلاق را یکی از ابعاد انتقال مفاهیم دینی دانست و افزود: بهترین الگو برای انتقال ایمان از طریق اخلاق، والدین هستند.

وی اظهار داشت: خوشرویی کودکانی که به صورت ارثی خوش اخلاقند را تکریم کنید ولی در تذکر به ضعفها کوتاهی نکنید. اخلاقی که بدون ایمان در وجود فرد است نباید باعث شود که او از تحصیل صفات اخلاقی که از راه ارتباط با خدا و ایمان بدست می آید باز بماند.

حجت الاسلام پناهیان ادامه داد: در گیر و دار مسائل زندگی و آداب معاشرت هاست که کودک با مفهوم اخلاص آشنا می شود و گاهی درمی یابد که اخلاق از ایمان جدا می شود آنجا که مهمانی از باب ثروتمند بودنش بیشتر تکریم می شود.
وی افزود: درکودکان بالای هفت سال برای تاثیر بیشتر، انتظار صحیح را از خودمان و از آنها بیان کنیم و با آنها همراه شویم چرا که احساس مسئولیت برای تربیت یک امرضروری است.

استاد حوزه علمیه با اشاره به این که گاهی گفته می شود حقیقت دین با رفتار دینداران شناخته می شود، اظهار داشت: حقیقیت دین با رفتار دینداران شناخته نمی شود علی الخصوص دیندارانی که ایمانشان عمیق نیست ؛ دین نصفه و نیمه این افراد نمی تواند معرف دین باشد و به دینداری آنها هم نمی توان اتکا کرد. برای شناخت دین باید به قرآن، عترت و اولیای خدا رجوع کرد، اولیا خدا کسانی هستند که در اوج دینداری قرار دارند و یکی از راه های معرفی دین محسوب می شوند.

وی در پایان گفت: کسی که شعائر ظاهری دین را رعایت می کند در برابر دین مسئول است واگر رفتاری کند که دین در معرض اتهام و تحقیر قرار گیرد باید پاسخگو باشد./916/پ202/ع