قرن 12 دوران انحطاط مقتل‌نویسی است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا،محمد اسفندیاری، نویسنده و پژوهشگر حوزوی شنبه شب در نشست علمی نقد و بررسی کتاب از عاشورای حسین(ع) تا عاشورای شیعه که در مؤسسه فرهنگی فهیم برگزار شد، گفت: کتاب اسرار الشهاده تحریف‌های بسیاری از عاشورا انجام داده است.
وی افزود: یکی از تحریف‌های کتاب اسرار الشهاده فاضل دربندی که از مقتل‌های دوره قاجار است این است که روز عاشورا 72 ساعت طول کشید.
این نویسنده و پژوهشگر حوزوی با بیان این‌که کتاب تذکرة الشهدا ملاحبیب‌الله شریف کاشانی کتاب دیگری است که در آن تحریف‌های دیگری از عاشورا دیده می‌شود، خاطرنشان کرد: همان مطالبی که فاضل دربندی می‌گوید؛ ملاحبیب‌الله شریف کاشانی نیز آن را بیان می‌کند.
وی اظهار داشت: قرن 12 و 13 به تعبیر دکتر شریعتی و استاد مطهری دوره انحطاط مقتل‌نگاری بوده است.
اسفندیاری با اشاره به این‌که مسعودی در مروج الذهب می‌گوید تفاوت شهدای دو طرف مخاصمه یک نفر تا 20 نفر بوده است، ادامه داد: اما در دوره قاجار این تفاوت‌ها به بیش از 10ها هزار نفر می‌رسد.
وی گفت: میرزا حسین نوری، صاحب مستدرک الوسائل وظیفه خود دانست که با این تحریف‌ها مقابله کند؛ که در سال 1319 قمری کتاب «لؤلؤ و مرجان در شرط پله اول و دوم روضه‌خوانان» را نوشت.
وی با اشاره به این‌که علامه سیدمحسن امین، «التنزیه فی اعمال الشبیه» را نوشت، اظهار داشت: کتاب التنزیه به بررسی عزاداری‌ها پرداخته بود؛ کسی با کتاب میرازحسین نوری مقابله نکرد؛ اما در زمان نوشتن کتاب التنزیه 15 ردیه بر آن نوشته شد.
اسفندیاری اظهار داشت: جلال آل احمد کتاب التنزیه فی اعمال الشبیه را ترجمه کرد به نام عزاداری‌های نامشروع، که این کتاب توسط بازاری‌ها مذهبی خریده و سوزانده شد.
وی با سومین کتابی که در رد تحریف‌های عاشورا نوشته شده است را کتاب حماسه حسینی خواند و اظهار داشت: در حال حاضر رشته تحریف‌شناسی عاشورا به وجود آمده است، که کتاب «از عاشورای حسین تا عاشورای شیعه» از این قبیل است.
این نویسنده و پژوهشگر حوزوی حوزوی ابراز داشت: در کتاب از عاشورای حسین تا عاشورای شیعه اشاره کردم به این‌که عاشورا دو جنبه تراژدی و حماسه دارد؛ اما در سده‌های گذشته آن متأسفانه به جنبه حماسی آن توجه نشده است اما در زمان حاضر و قرن گذشته در مقتل‌ها به این جنبه پرداخته شده است.
عاشورا؛ نزاع عدل و ظلم
وی با اشاره به این‌که اگر نگاه سیاسی داشته باشیم، حماسه را در واقعه عاشورا می‌یابیم، ادامه داد: ما معمولا صحبت می‌کنیم از این‌که قیام امام حسین(ع) نزاع که با که بود، اما جنبه دیگر این است که از نزاع چه با چه باید سخن بگوییم.
اسفندیاری با اشاره به این‌که عاشورا نزاع کفر و دین بود، اضافه کرد: هنگامی که این مطلب ثابت شود؛ فارغ از بحث مذهبی، اهل‌سنت و شیعه در زیر پرچم امام حسین(ع) قرار می‌گیرند.
وی ادامه داد: در این کتاب ثابت کرده‌ایم که نزاع امام حسین(ع) و یزید نزاع عدل و ظلم بود؛ بنابراین تمام آزادی‌خواهان و انقلابیان باید در زیر پرچم امام حسین(ع) قرار بگیرند.
این نویسنده و پژوهشگر حوزوی اظهار داشت: در بخش دوم کتاب به نقد روضه‌خوانی، گریه و قمه‌زنی پرداخته‌ام.
وی با اشاره به این‌که بخش سوم این کتاب به هدف امام حسین(ع) در نهضت عاشورا می‌پردازد، افزود: ایرانیان در هدف‌شناسی قیام عاشورا پیش‌تر از جهان عرب بوده‌اند و در این باره بسیار مقالات و کتاب‌ها نوشته شده است.
عده‌ای امتناع از بیعت با یزید را هدف امام دانسته‌اند
اسفندیاری بیان کرد: اهل‌سنت در اهداف امام حسین(ع) که امر به معروف،نهی از منکر، احیای قرآن و احیای دین بوده است نیز با شیعه مشترک بوده‌اند؛ مناقشه بر سر اهداف اصلی امام(ع) نیست بلکه بحث بر سر اهداف درجه دوم امام است.
وی خاطرنشان کرد: اهداف درجه دوم امام، آیا تشکیل حکومت بود؟ یا به استقبال شهادت رفت؟ آیا امام می‌خواست با شهادتش ضربه‌ای به کالبد نظام اموی بزند؟ در این موضوع هفت نظریه ارائه شده است و اختلاف شدیدی میان علما وجود دارد.
این نویسنده و پژوهشگر حوزوی خاطرنشان کرد: عده‌ای می‌گویند هدف امام فقط امتناع از بیعت بوده است، یعنی فقط یک هدف سلبی داشته است.
وی با اشاره به این‌که در نظر دیگر برخی می‌گویند که هدف ابتدایی امام تشکیل حکومت بوده است، گفت: از زمانی که خبر شهادت مسلم‌بن‌عقیل به امام(ع) می‌رسد ایشان از حکومت انصراف می‌دهد.
اسفندیاری بیان داشت: نظریه دیگر شهادت عرفانی امام است، که این نظر را سیدبن‌طاووس مطرح می‌کند.
شهادت امام حسین برای آمرزش گناه مسلمانان
وی به دیدگاه چهارم درباره هدف قیام عاشورا اشاره و تصریح کرد: عده‌ای می‌گویند امام حسین(ع) برای شهادت رفت و می‌دانست که به شهادت می‌رسد.
این نویسنده و پژوهشگر حوزوی با اشاره به دیدگاه پنجم خاطرنشان کرد: برخی می‌گویند امام حسین(ع) فدای این امت شد تا گناهان این امت آمرزیده شود؛ همانند دیدگاهی که مسیحیان درباره عیسی(ع) دارند.
وی با اشاره به نظریه ششم هدف امام حسین(ع) ادامه داد: امام می‌خواست با شهادتش پرده از رخسار امویان بردارد و چهره آنان را نشان دهد.
اسفندیاری ابراز داشت: در نظریه هفتم اقامه حکومت و اعاده کردن خلافت هدف قیام امام حسین(ع) خوانده می‌شود که بنده خواننده را در انتخاب یکی از این نظریات آزاد قرار داده‌ام.
وی ادامه داد: ما از همه ظرفیت‌های قیام امام حسین(ع) استفاده نکردیم؛ در قرن 13 این توجه شد؛ اما بعد انسانی قیام امام حسین(ع) مورد غفلت واقع شد و باید به این بعد توجه کرد زیرا اکنون در عصر حقوق بشر هستیم.
صحنه سفید عاشورا استقامت و صبر امام حسین است
این نویسنده و پژوهشگر حوزوی خاطرنشان کرد: صفحه سفید قیام عاشورا استقامت و صبر امام حسین(ع) است؛ امام(ع) تا آخرین لحظه متوکل بر خداوند بود و می‌گفت این مصیبت‌ها بر من راحت است زیرا خداوند آن را می‌بیند.
وی با بیان این‌که باید زیبایی‌های عاشورا را دید، اضافه کرد: حضرت زینب(س) می‌گوید «ما رأیت الا جمیلا» حضرت زینب(س) از دل عاشورا زیبایی‌ها را درمی‌آورد.
اسفندیاری خاطرنشان کرد: مسلم تن به ترور ابن‌زیاد نداد اگر این کار را می‌کرد صفحه تاریخ عوض می‌شد؛ آن‌گاه امام حسین(ع) خلیفه فاتح می‌شد اما این‌گونه در تاریخ باقی نمی‌ماند.
وی ابراز کرد: بردن نام امام حسین(ع) در برخی از زمان‌ها ممنوع بود و بسیاری از احادیث درباره گریه کردن برای امام حسین(ع) و خود را به گریه زدن برای امام حسین(ع) از این رو است.
این نویسنده و پژوهشگر حوزوی با اشاره به این‌که عاشورا واقعه‌ای صددرصد سیاسی است، تصریح کرد: در عاشورا جنبه‌های عرفانی نیز قطعا وجود داشت که مهلت گرفتن برای عبادت خداوند در شب عاشورا از این نمونه است./914/پ201/ن