سختی و تکلف از دیدگاه اسلام
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام سید محمد رضا نجفی نژاد، کارشناس مباحث اخلاقی اجتماعی، در برنامه گنج سعادت که از رادیو معارف پخش می‌شد، گفت:«اَکْبَرُ الکلفَ تعنیکَ فِیمَا لَا یَعنِیکَ، بزرگ‌ترین تکلف و سختی این است که انسان به امور بیهوده و بی ثمر بپردازد»، تکلف یعنی کارهای بیهوده و بی ثمر را مهم تلقی کردن و به آن‌ها بیش از حد و اندازه توجّه کردن و برای آن‌ها خود را به زحمت انداختن که در هر موردی که باشد ناپسند است.
وی ادامه داد: انسان مؤمن خودش را به تکلف نمی‌اندازد تکلف رذیله اخلاقی است تکلف صفت ناپسند و ناشایستی است که باید از وجود ما بیرون برود و ترک بشود، مصادیق متعددی هم در زندگی اجتماعی مؤمنین پیدا می‌کنیم، کار تکلف در حرف زدن است طرف طوری حرف می‌زند که سطح سواد و علم او نیست، می‌خواهد اظهار علم کند، اظهار فضل کند، اظهار کند که من انسان دانا و آگاهی هستم.
این کارشناس مباحث اخلاقی ابراز داشت: گاهی تکلف در لباس پوشیدن است، طوری لباس می‌پوشد طوری بر خورد می‌کند که گویی شخصیت ممتاز اجتماعی است در حالی که اگر شخصیت ممتاز اجتماعی هم باشد نباید این گونه رفتار کند، نباید خودش را تافته جدا بافته از دیگران بداند و با زحمت و سختی با دیگران ارتباط برقرار کند.
وی افزود: در آداب معاشرت‌ها در مسأله ازدواج که از مصادیق مهم تکلف است، سخت گیری‌ها و به زحمت افتادن‌های بیهوده و بی ثمر که هیچ‌کدام آن‌ها در سنن اسلام تایید نشده است از جانب نبی مکرم اسلام امضا نشده است ما خودمان را به آن‌ها مشغول کرده‌ایم زحمت‌های زیادی برای ما دارد امّا حاضر به ترک آن‌ها هم نیستیم، این‌ها همه تکلّف و ظاهر سازی است.
حجت‌الاسلام نجفی نژاد اظهار داشت: در مسائل اجتماعی است که هیچ ثمره ای هم ندارد فرض کنیم در مسأله ازدواج، وجود مبارک رسول خدا (ص) به عنوان الگو برای تمام مسلمین جهان دختر با عظمت خودش حضرت زهرا (س) به چه کیفیتی به خانه شوهر فرستادند؟ سیره رسول الله (ص)در امر ازدواج چه بود و امروز ما چطور عمل می‌کنیم؟
این کارشناس حوزوی بیان داشت: آنچه که در مسائل ازدواج ما از مقدمات آن تا آخرین مسائل ظریفی که باید رعایت بشود،که هیچ‌کدام به دردی نخورده، همه مصادیق بارز تکلف است، مصادیق بارز به زحمت افتادن بیهوده است که هیچ اجر معنوی برای ما ندارد و هیچ آسایش و راحتی را هم در دنیا برای ما ایجاد نمی‌کند بلکه بر عکس ما را به سختی می‌اندازد، چرا ما باید خودمان را متکلّف به زحمت زیادی کنیم؟
وی ادامه داد: رسول گرامی اسلام(ص) می‌فرمایند «ما جمعیت پیامبران الهی و هر کسی که اهل امنیّت و امانت است و هر کسی که اهل تقوی و پرهیزگاری است، همه و همه از رذیله تکلّف بیزاریم، خودمان را در امور اجتماعی به زحمت نمی‌اندازیم».
این کارشناس مسائل اخلاقی ابراز داشت: در سیره رسول اکرم (ص) و ائمّه اطهار (ع) دیده می‌شود که؛ آن حضرت لباس‌های پشمی می‌پوشیدند، کفش‌هایشان را خودشان پینه می‌زدند و در سلام کردن بر دیگران حتّی کودکان سبقت می‌گرفتند، یعنی متکلف نبودند که این‌گونه عمل می‌کردند.
وی افزود: امیرالمؤمنین (ع) ابو تراب هستند، چون مکرّر روی زمین می‌نشستند، سیدالشهدا و امام رضا (ع) با غلامان خودشان هم غذا می‌شدند در حالی که این‌ها بهترین انسان‌های عالم هستند، سر سوزنی تکلّف و سختگیری در سیره آن‌ها راه ندارد، امّا اگر کسی اهل تکلف نبود، سخت گیری‌ها و زحمت‌های بیهوده و بی ارزش را از زندگی خودش بیرون کرد، چه نتایج و ثمرات مفیدی را درک می‌کند؟
حجت‌الاسلام نجفی نژاد در پایان ادامه داد: از جمله ثمرات آن که در روایات هم وارد شده است این است که زندگی شخص، شیرین و دلچسب خواهد شد، امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: «اَهْنَی الْعَیْشِ اطِّرَاحُ الکُلَفِ: اگر تکلف‌ها و سخت گیری‌ها را از زندگی بیرون بیندازید، گواراترین و شیرین‌ترین زندگی‌ها راه پیدا می‌کنید»، وقتی که انسان تکلف نداشت و سخت گیری نکرد، زندگی بر او شیرین می‌شود و از زندگی دنیایی‌اش هم لذّت می‌برد./9194/پ202/ن