محقق مرکز مطالعات اجتماعی بررسی کرد؛
ماهواره و طرز تلقی جوانان شهر قم
خبرگزاری رسا ـ محقق مرکز مطالعات اجتماعی گفت: ماهواره‌ها مثل چاقوها دارای دو نوع کارکرد مثبت و منفی است، در صورت نبود ماهواره امکان حرکت علمی و حرکت دنیای واقعی علوم امکان‌پذیر نیست.
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ماهواره و طرز تلقی جوانان شهر قم پژوهشی است از فتحی از محققان مرکز مطالعات اجتماعی که به بررسی میزان استفاده از ماهواره در شهر قم و نظر جوانان شهر در این رابطه پرداخته است که توجه خوانندگان محترم را به آن جلب می‌کنیم.
لطفاً کمی در مورد ماهواره توضیح دهید؟
ماهواره یا قمر مصنوعی وسیله‌ای است که در مدار زمین می‌چرخد و ابزاری را با خود حمل می‌کند که از آن‌ها برای مخابره اطلاعات و انجام مشاهدات استفاده می‌کند. امروزه ماهواره یکی از مهم‌ترین ابزارهای تبلیغاتی و گسترش ارتباطات و اطلاعات است و با حجم وسیعی که به بیش از هیجده هزار شبکه را در جهان شامل می‌شود به تسخیر اذهان مخاطبان روی می‌آورد. مالکان و اداره‌کنندگان این ابزارهای جدید با به‌کارگیری مؤلفه‌ها و مصادیق بارز عنصر فرهنگ درصدد طراحی، ایجاد، تقویت، اجرا و تثبیت مجموعه نگرش‌ها و ایدئولوژی‌های مورد نظر خود و نهایتا ترویج این باورها و رفتارها در سطوح کلان جوامع مقصد می‌باشند.
گسترش شبکه‌های ماهواره‌ای امکان انتخاب را در دست مخاطبین قرار می‌دهد و سلایق و علایق را در انتخاب مورد نظر مخاطبین یاری می‌رساند از آنجا که اکثر شبکه‌های ماهواره‌ای از مرکز واحد تغذیه می‌شوند، قدرت انتخاب شدن را در دست خود می‌گیرند و مخاطبان در عین آزاد بودن، اسیر تغذیه فکری مرکز هستند. امروزه شبکه‌های ماهواره یکی از ابزارهای قدرت نرم به حساب می‌آید.
آیا همه ماهواره‌ها کارکرد یکسانی دارند؟
خیر، ماهواره‌های مصنوعی بر اساس مأموریت‌هایشان به شش طبقه تقسیم می‌شوند:
1- ماهواره‌های تحقیقات علمی: اطلاعات را به منظور بررسی‌های کارشناسی جمع‌آوری می‌کنند. این ماهواره‌ها اغلب به منظور انجام یکی از سه مأموریت زیر طراحی و ساخته می‌شوند.
الف- جمع‌آوری اطلاعات مربوط به ساختار، ترکیب و تأثیرات فضای اطراف کره زمین.
ب- ثبت تغییرات در سطح و جو کره زمین. این ماهواره‌ها اغلب در مدارهای قطبی در حرکت‌اند.
ج- مشاهده سیارات، ستاره با و اجرام آسمانی در فواصل بسیار دور. بیشتر این ماهواره‌ها در ارتفاع کوتاه در حرکت‌اند. ماهواره‌های مخصوص تحقیقات علمی حول سیارات دیگر، ماه و خورشید نیز حضور دارند.
2- ماهواره‌های هواشناسی به دانشمندان برای مطالعه بر روی نقشه‌های هواشناسی و پیش‌بینی وضعیت آب و هوا کمک می‌کنند. این ماهواره‌ها قادر به مشاهده وضعیت اتمسفر مناطق گسترده‌ای از زمین می‌باشند.
3- ماهواره‌های ارتباطی در واقع ایستگاه‌های تقویت‌کننده سیگنال با هستند، از نقطه‌ای امواج را دریافت و به نقطه‌ای دیگر ارسال می‌کنند. یک ماهواره ارتباطی می‌تواند در آن واحد هزاران تماس تلفنی و چندین برنامه شبکه تلویزیونی را تحت پوشش قرار دهد. این ماهواره‌ها اغلب در ارتفاع‌های بلند، مدار ژئوسینکرنوس و بر فراز یک ایستگاه در زمین قرار داده می‌شوند.
4- ماهواره‌های ردیاب: کلیه هواپیماها، کشتی با و خودروها بر روی زمین از ماهواره ردیاب استفاده می‌کنند علاوه بر خودروها و وسایل نقلیه اشخاص عادی نیز می‌توانند از شبکه ماهواره‌های ردیاب بهره‌مند شوند. در واقع سیگنال‌های این شبکه با در هر نقطه‌ای از زمین قابل دریافتند.
دستگاه‌های دریافت‌کننده، سیگنال با را حداقل از سه ماهواره فرستنده دریافت و پس از محاسبه کلیه سیگنال با، مکان دقیق را نشان می‌دهند.
5- ماهواره‌های مشاهده گر زمین برای نقشه‌برداری و دیدن منابع سیاره‌مان و هر تغییر در چرخه زندگی شیمیایی در زمین مورد استفاده قرار می‌گیرند. آن‌ها مدارهای قطبی، همزمان با خورشید را طی می‌کنند. زیر روشنایی دایمی خورشید، آن‌ها تصویرهایی را از نور قابل‌مشاهده و اشعه غیرقابل‌مشاهده می‌گیرند. رایانه‌های روی زمین تصاویر را ترکیب و تجزیه و تحلیل می‌کنند. دانشمندان ماهواره‌های مشاهده گر زمین را برای تعیین محل رسوبات ماده معدنی و برای تعیین مکان و اندازه ذخایر آب و برای تشخیص منابع آلودگی و مطالعه اثرات آلودگی و کشف گسترش بیماری با در محصولات کشاورزی و جنگل با مورد استفاده قرار می‌دهند.
6- ماهواره‌های نظامی شامل ماهواره‌های آب و هوایی، مخابراتی و ارتباطاتی، ناوبری و مشاهده زمین برای اهداف نظامی هستند.
بعضی از ماهواره‌های نظامی ماهواره‌های جاسوسی نامیده می‌شوند. آن‌ها می‌توانند پرتاب موشک با و مسیر کشتی با از راه دریا و نقل و انتقال تجهیزات نظامی بر روی زمین را کشف کنند.
آینده ماهواره‌ها را چطور ارزیابی می‌کنید؟
ماهواره‌ها مثل چاقوها دارای دو نوع کارکرد مثبت و منفی است، در صورت نبود ماهواره امکان حرکت علمی و حرکت دنیای واقعی علوم امکان‌پذیر نیست و در آینده نه چندان دور ماهواره‌ها حتی جزو لاینفک زندگی خواهد شد و از آن استفاده می‌کنند. البته در میان این برنامه‌های مثبت، ماهواره‌ها سم‌های مهلک نیز دارند که باید با درک دقیق از آن سموم و برنامه‌ریزی کارشناسانه مشکل را حل کرد و صد البته افراد فرهیخته و خواص جامعه بسیار متفاوت با عوام می‌باشند و این جاست که کار سخت تر می‌شود. انسان، تحت تأثیر محیط رشد می‌کند و یکی از ابزاری که در محیط وجود دارد ماهواره است. چه بخواهیم چه نخواهیم، دنیا دارد به سمت شیشه‌ای شدن پیش می رود و این یک مضراتی دارد و یک منافعی.
با این حرکت شتابنده جوامع، در آینده همه دیواره با برداشته خواهد شد. در واقع همه جا دیوارها از جنس شیشه ساخته خواهد شد. در آن جهان همه پیداست. آن جامعه فرهنگ خاص خودش خواهد داشت و همه انسان با مجبورند در آن فرهنگ زندگی کنند. اکنون باورش سخت است؛ زیرا که امروزه باور نداریم که همه چیز می‌تواند همگانی شود. در نتیجه مسئولین، وظایفی دارند و افراد جامعه، وظایف دیگر. از سوی دیگر بدون شک، تعالیم اسلامی، تکالیف همه را روشن کرده است.
تکلیف ما در مقابل این ابزار فراگیر چیست؟
تکالیف فردی به ما می‌گوید نگاه به هر چیز به قصد ریبه، نگاه حرامی است. تکلیف اجتماعی مان این است که اجتماعمان را تا آن جا که می‌توانیم سالم کنیم. ما در جامعه اسلامی و با حکومت اسلامی زندگی می‌کنیم. با این حال ظواهر ابتذال را در جامعه می‌بینیم؛ این به خاطر روند جهانی شدن است. واکسنی که ما را از این ویروس خطرناک حفظ می‌کند، بیداری درون است، نکته بسیار مهم که متولیان امر فرهنگ باید به آن ارزش دهند، توجه به نظام اصیل خانواده، ترغیب ارزش با و شکوفا کردن فطرت واقعی بشر است.
وضعیت ماهواره و استفاده از آن در شهر قم چگونه است؟
یافتههای پژوهش نشان می‌دهد 25درصد جوانان شهر قم بیننده شبکه‌های ماهواره‌ای هستند. این میزان در بین گروه سنی، جنسی و تحصیلی متفاوت نیست. البته یافتههای کلی بیانگر آن است که رابطه معنادار خاصی بین تماشای برنامه‌های ماهواره‌ای و برخی شاخصهای اجتماعی به چشم نمی‌خورد. این امر می‌تواند بیانگر آن باشد که بین بینندگان برنامه‌های ماهواره‌ای تفاوتهای عمده اجتماعی وجود ندارد. یعنی تنوع شبکه‌ها به‌گونه‌ای است که برای مثال افراد فاقد تحصیلات و افراد تحصیل‌کرده هر یک به فراخور بیننده شبکه خاص خود هستند.
به طور میانگین روزانه 2 ساعت و 45 دقیقه بینندگان شبکه‌های ماهواره‌ای از وقت 24 ساعت خود صرف تماشای برنامه‌های ماهواره‌ای می‌کنند. میزان ساعات اختصاص‌یافته به تماشای ماهواره در بین زنان، افراد متأهل، گروه سنی 25 تا 30 سال، افراد فاقد سواد و دارای سواد سطح ابتدایی و در نهایت خانه‌داران بیشتر است.
از جوانانی که به هر نحو بیننده شبکه‌های ماهواره‌ای نیستند سؤال شد که «چقدر دوست دارند ماهواره داشته باشند؟». حدود 20 درصد از آنان در حد « زیاد و خیلی زیاد» و 30 درصد آنان نیز در حد « کم و خیلی کم» دوست دارند ماهواره داشته باشند. با احتساب 25 درصد بینندگان و37.5 درصد دیگری که به نحوی علاقه‌مند داشتن ماهواره می‌باشند می‌توان گفت 62.5 درصد جوانان علاقمند تماشای برنامه‌های ماهواره‌ای هستند.
کدام یک از شبکه‌های دینی ماهواره‌ای توانسته مخاطب بیشتری را جذب کند؟
از آن دسته از جوانانی که به تماشای شبکه‌های دینی ماهواره می‌پرداختند سؤال شد تا بگویند بیشتر بیننده کدام شبکه‌ها هستند؟ داد ه با بیانگر آن است که شبکه‌های «امام حسین (ع)»، «قرآن» و « اهل بیت(ع)» در مقایسه با سایر شبکه‌ها از بینندگان بیشتری برخوردارند.
از نظر بینندگان شبکه‌های دینی ماهواره، 3 شبکه « امام حسین(ع)»، « قرآن » و شبکه « اهل بیت(ع)» دین اسلام را بهتر از سایر شبکه‌های دینی تبلیغ می‌کند. باهدف شناخت بهترین برنامه دینی از نظر بینندگان شبکه‌های دینی ماهواره، «موضوع شیعه و سنی»، « زلال احکام» و در نهایت « سخنرانیها و مداحیها» نام برنامهها یا موضوعاتی از برنامهها بوده است که بیشتر رضایت بینندگان را جلب کرده است.
آیا استفاده از ماهواره در بین خانواده‌های مذهبی هم رواج دارد؟
بله، نتیجه این پژوهش بیانگر این امر است که امروزه حتی بخشی از خانواده‌های مذهبی و در واقع خانواده‌های متدین نیز بیننده برنامه‌های ماهواره‌ای شده‌اند و تعارضی بین مذهبی‌بودن خود و تماشای ماهواره احساس نمی‌کنند. آنان هم بیننده ماهواره‌اند و هم دین خودشان را دارند. در واقع با توجه به مذهبی بودن شهر قم، تماشای برنامه‌های ماهواره‌ای خللی در جهان‌بینی مذهبی افراد ایجاد نمی‌کند. آنان در فرایند روزمره زندگی با مؤلفه‌های دینی زندگی می‌کنند./9191/د101/ی
ارسال نظرات