وجوب تبعیت از ولایت فقیه بر اساس آیات و روایات

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، آیت الله سید احمد علم الهدی صبح امروز در ادامه سلسله جلسات درس خارج فقه خود که با موضوع «فقه حکومتی» در محل مدرسه علمیه سلیمانیه برگزار می شود، در تبیین دلالت آیه شریفه «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الأَمرِ مِنْکُم فَإِن تَنازَعْتُم فی‏ شَیءٍ فَرُدُّوهُ إِلَی اللَّهِ وَ الرَّسُولِ إِن کُنتُم تُؤمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَومِ الآخِرِ ذلِکَ خَیرٌ وَ أَحسَنُ تَأْویلاً»، با اشاره به ارشادی بودن این امر، گفت: اگر این آیه امر مولوی باشد، اگر کسی تخلف کرد باید دو جزا ببیند در حالی که بین تمام مسلمانان اجماع است که هر گناه یک عذاب دارد و اگر کسی غیبت یا حتی زنا کند خداوند او را یک عذاب می کند.

وی افزود: اما می گوییم تبعیت از ولایت امر ارشادی است و فقط «تخلف از دستور ولی امر» است که عذاب دارد چرا که اطاعت از او ابزار اطاعت الله بوده و در طول آن قرار گرفته است.

بررسی نظریه آیت الله منتظری در خصوص تشخیص ولی فقیه

امام جمعه مشهد مقدس در تشریح مصادیق عبارت «اولی الأمر»، به نقد تعبیر مرحوم آیت الله منتظری در این خصوص پرداخت و اظهار کرد: ایشان در کتاب ولی فقیه می گوید «اولی الأمر» یعنی «اولی بالأمر» و در تأیید برداشت خود روایتی از کتاب سلیم بن قیس می آورد که پیامبر(ص) می فرمایند «ما ولّت اُمّه أمرها رجلاً قطّ و فیهِم مَن هُو أعلمُ مِنه إلاّ لَم یَزَل أمرهم یذهب سفالا حتّی یَرجِعوا إلی ما تَرَکوا» یعنی «اگر کسی بر امت حکومت کند در حالی که عالم تر از او نیز وجود داشته باشد، وضعیت آن امت رو به سقوط می رود تا زمانی که برگردند و اعلم را برای رهبری حکومت انتخاب کنند.»

آیت الله علم الهدی با تأکید بر مستحکم بودن سند حدیث مذکور، یادآور شد: وقتی رهبر معظم انقلاب برای رهبری انتخاب شدند، آیت الله منتظری ابتدا پذیرفتند و پیام تبریک صادر کردند اما پس از این که عناصری اطرافشان را گرفته و نظرشان را عوض کردند و خود را اعلم قطعی می دانستند، در حالی که در ادامه روایت مذکور، ایشان در کتاب خود روایتی را از امیرمؤمنان(ع) نقل می کند که «احق مردم به حکومت قوی ترین آن ها بر حکومت و اعلم آن ها به امر خداوند در حکومت است.»

وی افزود: «اعلم و اقوی در امر حکومت بودن» غیر از «افقه بودن» است؛ ممکن است کسی فقیه تر باشد اما اعلم در حکومت نباشد؛ ضمن این که امیرمؤمنان(ع) در ابتدای روایت می فرمایند حاکم اسلامی باید «اقوی» باشد یعنی اگر کسی بر حکومت قوی تر بود، او شایسته تر است.

نماینده مردم خراسان رضوی در مجلس خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: خود آیت الله منتظری در کتاب ولایت فقیه می گویند «اگر در تشخیص ولی فقیه بین دو فقیه شک افتادند که یکی افقه باشد و دیگری دون الأفقهی که ابصر از افقه بوده و بر حفاظت از دین قوی تر باشد، «أبصر» مقدم بر «افقه» است چرا که حفظ دماء و فروج مسلمانان منوط به بصیرت ولی امر است، نه فقاهت او.

معصومان تنها مصادیق عنوان «اولی الأمر» هستند

آیت الله علم الهدی ضمن اشتباه دانستن نظر مرحوم آیت الله منتظری مبنی بر اطلاق واژه اولی الأمر به فرد غیر معصوم در زمان غیبت و اثبات تضاد این نظریه با سایر بیانات ایشان، بر اختصاص عنوان «اولی الأمر» به معصومان(ع) تأکید کرد و گفت: امیر مؤمنان(ع) می فرمایند «إنَّ آدَمَ لَم یَلِد عَبداً وَ لَا امَه وَ إِنَّ النَّاسَ کُلَّهُم أَحرَارٌ» پس انسان ها آزادند و هیچ انسان آزادی نباید از انسان دیگری اطاعت مطلق کند.

وی تبعیت انسان ها از یکدیگر را تنها در ابعاد خاصی که برخی بر دیگران فضیلت دارند، جایز دانست و افزود: این اطاعت از مستقلات عقلیه بوده و منوط به یک بعد فضیلتی انسان است اما اطاعت مطلق از موجودی جایز است که در همه زمینه ها بر انسان امتیاز دارد و او فقط خدا است و در همین راستا تنها کسانی که در همه ابعاد وجودی بر سایران امتیاز دارند، معصومان هستند.

امام جمعه مشهد مقدس در تأیید سخن خود، به روایت امام باقر(ع) که در ادامه آیه مذکور فرموده اند «إیّانا عنی خاصّه، اَمَرَ جمیع المُؤمِنین إلی یوم القیامَه بِطاعَتنا» اشاره و اظهار کرد: امام(ره) می فرمودند این آیه، آیه ای است که خداوند در آن دستور به تشکیل حکومت اسلامی تا قیامت داده است.

پیروی از ولی فقیه امر امام زمان است

آیت الله علم الهدی در بخش پایانی سخنان خود، دلالت آیه 59 سوره مبارکه نساء بر ولایت فقیه را تبیین کرد و گفت: ولایت در اصل حق معصوم(ع) است و در بحث حکومت الله اشاره کردیم که امامت انتخابی و انتصابی نیست و خدا امام(ع) را برای امامت ساخته است، اما معصوم(ع) به ما فرمان داده است که پیرو مجتهد جامع الشرایط باشیم.

وی با تأکید بر وجوب تبعیت از ولایت فقیه به خاطر امر امام زمان(عج)، خاطرنشان کرد: ولایت معصوم(ع) ولایت بالإصاله است و ولی فقیه ولایت بالنّیابه دارد که فرع بر ولایت معصوم(ع) است؛ امام زمان(عج) در ادامه امر خود فرموده اند «فإنَّهُم حُجَّتی عَلَیکُم وَ أنا حُجَّت الله» یعنی حجت بودن فقیه جامع الشرایط بر ما در راستای حجت بودن امام معصوم(ع) برای خداوند است.

امام جمعه مشهد مقدس افزود: ما که امروز از ولایت فقیه تبعیت می کنیم در حقیقت از ولی امر معصوم مان که وجود مقدس امام زمان(عج) هستند تبعیت می کنیم؛ امام زمان(عج) بر ما امامت می کنند و این امامت از طریق ولی فقیه است پس کسی که پیرو ولی فقیه نشد، از ولایت معصوم سرباز زده است./820/201/ب1