استاد اقتصاد دانشگاه تهران مطرح کرد؛
تعریف نادرست از مفهوم توسعه عامل اصلی بیکاری در کشور
خبرگزاری رسا ـ استاد اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه آنچه مانع رشد اقتصادی است نه افزایش جمعیت است و نه کمبود سرمایه گفت: شیوه تفکر، ارزش‌ها و عادات برخی مدیران مانع به وجود آمدن نظام اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مناسب با توسعه است.
اقتصاد مقاومتی ؛ موضوع و مفهومی که امروز در رأس دغدغه‌های مقام معظم رهبری است؛ اما باید در نظر داشت که جمعیت رکنی است که اقتصاددانان زیادی بر تأثیر مستقیم آن بر اقتصاد سخن گفته اند.
در کشور عزیزمان ایران این دو واژه سه دهه است که مبنای سیاسی دولت‌ها و کارشناسان سیاسی را می‌آزماید این در حالی است که این موضوع ابعاد مختلفی دارد که یک بعد اساسی و تعیین‌کننده در بین مسلمانان اعتقادات دینی است.
امروز با تبیین دقیق رهبر انقلاب از میزان توان جمعیت‌پذیری کشورمان نیز این موضوع به‌نوعی به یک رکن اساسی در اقتصاد مقاومتی تبدیل و به جهادی در نوع سبک زندگی اسلامی بدل ساخته است.
فضلای حوزه علمیه قم برای تبیین و تفهیم برخی از ابعاد علمی این موضوع نشستی را با محوریت تحلیلی نقش جمعیت در معماری اقتصاد کشور و با حضور دکتر محمد جواد محمودی در محل دفتر تبلیغات اسلامی قم ترتیب داده‌اند که گزارش تفصیلی این نشست در ذیل آمده است.
موضوع نشست برمدار تحلیلی بر مناسبات جمعیت، نیروی کار، رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی برنامه‌ریزی‌شده بود که دکتر محمدجواد محمودی، اقتصاددان و استاد دانشگاه تهران به تبیین این مواضع علمی در نظام اقتصادی ایران اسلامی پرداخت.
استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه درصورتی‌که اقتصاد کشور در وضعیتی باشد که بازدهی نهایی نیروی انسانی مثبت باشد، افزایش جمعیت باعث افزایش تولید ملی خواهد گشت، گفت: جمعیت مطلوب ازنظر درآمد ملی و تولید ملی حدی از جمعیت است که در آن بازدهی نهایی نیروی انسانی برابر صفر باشد؛ بنابراین در چنین صورتی افزایش یا کاهش فیزیکی جمعیت باعث کاهش درآمد ملی می‌گردد.
افزایش جمعیت تضمین کننده آینده اقتصاد است
محمودی با اشاره به استدلال مال توس گفت: افزایش جمعیت در جامعه در نهایت مانع پیشرفت و بهبود سطح معیشت و رفاه می‌شود.
اقتصاددان و پژوهشگر اقتصاد با اشاره به اینکه مال توس در سال 1798 در «مقاله‌ای در باب اصول جمعیت» بیان می‌کند که جمعیت در قالب تصاعد هندسی (8،4،2،1...)رشد می‌کند درحالی‌که تولید مواد غذایی با تصاعد حسابی (4،3،2،1...)افزایش می‌یابد، گفت: به نظر مال توس در آینده مواد غذایی تولیدشده در کره زمین جوابگوی جمعیت آن نخواهد بود.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه رشد جمعیت دلیلی بر توسعه و رشد اقتصادی نیست، گفت: رشد جمعیت باید متناسب با رشد اقتصادی باشد .
وی با تبیین نظریه‌های اقتصادی رابطه رشد جمعیت، رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی، ابراز کرد: سیمون کوزنتس که نظریه‌پرداز رشد و توسعه اقتصادی است می‌گوید «یکی از شش خصوصیت مهم جریان رشد کشورهای توسعه‌یافته امروزی و یکی از دو متغیر کلی اقتصادی این جوامع در طول دو قرن اخیر نرخ بالای رشد تولید سرانه آن‌ها بوده است».
محمودی با اشاره به اینکه ازنظر سیمون کوزنتس رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی پنج خصوصیت مهم دارد، گفت: افزایش بهره‌وری عوامل تولید به‌خصوص نیروی کار، تحول ساخت اقتصادی، تحول ساخت اجتماعی، گرایش به در دست گرفتن بازار مواد خام و کالاها در سطح بین‌المللی و محدود شدن رشد اقتصادی به کشورهای خاص شالوده این خصوصیات را تشکیل می‌دهند.
وی با اشاره به اینکه اسمیت، سالومید، شومپیتر و هانس از اقتصاددان‌هایی هستند که بر رابطه مستقیم نرخ رشد و بازدهی نیروی کار در رشد اقتصادی تأکید داشتند، گفت:الگوی مید کشش نیروی کار، نرخ رشد نیروی کار، کشش سرمایه، نرخ رشد سرمایه و سطح فنّاوری است.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه نظر بکر که برنده نوبل اقتصاد در سال1992 است نسبت به این قضیه نیز قابل‌تأمل است، گفت:بکر81 ساله استاد دانشگاه شیکاگواست که همسری ایرانی دارد بیان می‌کند«مشکل اساسی درواقع جمعیت نیست، بلکه مدیریت اقتصاد است تجربه هند به‌صراحت نشان داده که آنچه جلوی رشد را می‌گیرد رشد جمعیت نیست، بلکه سیاست‌های بد اقتصادی است.
تصحیح مدیریت سلیقه ای و جناحی؛ موانع پیشرفت اقتصادی را از بین خواهد برد
بعد از دهه 90 میلادی که هند شروع به یک سری اصلاحات اساسی در نحوه مدیریت اقتصادی خود کرد، ما شاهد رشد عظیمی در اقتصاد هند بوده‌ایم؛ اما این در حالی است که همزمان هند دارای رشد سریع جمعیت و نرخ تولد است.
بکر معتقد است افزایش در درآمد باعث تغییر در کشش تعداد فرزندان و کیفیت فرزندان می‌شود، اما تغییر در کشش تعداد بیشتر است.
بنابراین افراد ثروتمند تعداد فرزندان کمتری باکیفیت بالاتر دارند درحالی‌که افراد فقیر فرزندان بیشتر باکیفیت پایین‌تر دارند».
اقتصادان و پژوهشگر علوم اقتصادی با اشاره به اینکه طبق سه مطالعه‌ای که تودارو در مورد 12 کشور درحال‌توسعه انجام داده است نتایج قابل‌تأملی دارد، گفت:بر طبق مطالعه اول ، هیچ‌گونه رابطه خاصی بین مقدار تولید سرانه و نرخ زادوولد به دست نیامده است.
وی با اشاره به نتایج مطالعه دوم گفت: بر اساس مطالعه دوم برای تعدادی از این کشورها رابطه معکوسی بین نرخ زادوولد و نرخ رشد تولید سرانه به‌دست‌آمده است.
محمودی با بیان اینکه طبق مطالعه سوم تودارو برای تمامی این کشورها رابطه مستقیمی بین نرخ زادوولد و درجه نسبی نابرابری درآمد به‌دست‌آمده است، گفت: نمودار تغییرات GDP و جمعیت جهان از سال 1700 تا سال 2000 را نشان می‌دهد که با توجه به تغییرات فنّاوری و بهره‌وری نیروی کار رشد GDP چندین برابر رشد جمعیت بوده است.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه تغییرات شاخص‌های درآمد ملی به قیمت ثابت سال 1376 و جمعیت طی دوره 1385- 1338 نتایج قابل‌تأملی برای ما به اثبات رسانده است، گفت: بر این اساس کاهش جمعیت که موجب کاهش افراد در سن کار می‌شود؛ بنابراین سبب کاهش 40 درصدی رشد اقتصادی در 50 سال آینده در مقایسه با50 سال گذشته می‌شود.
محمودی با اشاره به اینکه برای جبران کاهش رشد افراد در سن کار و بهره‌وری نیروی کار باید به نسبت روند تاریخی خود 80 درصد افزایش پیدا کند تا از کاهش نرخ رشد اقتصادی جهان جلوگیری می‌شود، عنوان داشت:در 50 سال گذشته نرخ رشد 6 برابر افزایش‌یافته است و متوسط درآمد سرانه تقریباً سه برابر شده است؛ بنابراین تخمین زده می‌شود نصف این افزایش به خاطر بهره‌وری بوده است و نصف دیگر به خاطر افزایش رشد نیروی کار بوده است.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه نرخ رشد اشتغال از سال 1964 به‌طور متوسط 1.7 درصد بوده و پیش‌بینی می‌شود، گفت: پیش‌بینی می‌شود این رقم در دهه‌های آینده به 0.3 درصد کاهش یابد.
افزایش بهره‌وری تنها چاره کار است
وی ادامه داد: در جهانی که دیگر نمی‌توانیم برای افزایش رشد اقتصادی به افزایش عرضه نیروی کار متکی باشیم افزایش بهره‌وری تنها چاره کار خواهد بود.
محمودی با اشاره به اینکه در بین 20 کشور موردمطالعه تنها نیجریه در 50 سال آینده با افزایش نرخ رشد اقتصادی و نرخ رشد اشتغال با توجه به روندهای جمعیتی مواجه خواهد بود، گفت: ترکیه ، آرژانتین و آفریقای جنوبی با افزایش تولید ناخالص داخلی سرانه مواجه خواهند بود.
وی افزود: خیلی از کشورها ازجمله ژاپن، آلمان، روسیه، ایتالیا و چین با کاهش آشکار نرخ اشتغال مواجه خواهند بود.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه تحقیقات نشان می‌دهد که نرخ رشد تولید ناخالص داخلی در آمریکا از 2.9 درصد نرخ رشد سالانه به 1.9 درصد می‌رسد، گفت: به‌عبارتی‌دیگر این آمار یک‌سوم کاهش پیدا می‌کند؛ بنابراین این وضعیت بهتر از کاناداست که نرخ رشد آن به نصف تقلیل پیدا می‌کند و از 3.1 درصد به 1.5 درصد برسد و بر مبنای تولید ناخالص داخلی سرانه، این رشد از 1.9 به 1.3 درصد کاهش پیدا می‌کند.
محمودی با اشاره به اینکه رشد جمعیت بالا عامل اصلی سطح زندگی پایین و بالا بودن نرخ بیکاری نیست، گفت: رشد جمعیت علت اصلی نظام اقتصادی، اجتماعی داخلی و بین‌المللی است.
وی ادامه داد: به‌عبارت‌دیگر سطح زندگی پایین در این کشورها به علت مجموعه عواملی است که حل آن در گروه حرکت صحیح در طول زمان است؛ بنابراین مشکل کشورهای درحال‌توسعه مانند کشور ما سرعت رشد جمعیت نیست بلکه کندی رشد اقتصادی است.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه آنچه مانع رشد اقتصادی است نه افزایش جمعیت است و نه کمبود سرمایه، گفت: شیوه تفکر، ارزش‌ها و عادات برخی مدیران مانع به وجود آمدن نظام اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مناسب با توسعه است./837/ت300/س
محمد جعفری
ارسال نظرات