فلسفه اسلامی حاصل تلاش عقلی مسلمانان برای فهم عالَم است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، غلامعلی حداد عادل ظهر امروز در همایش علوم عقلی و تمدن نوین اسلامی که در محل دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد، گفت: نکته ای که درباره رشته فلسفه اسلامی وجود دارد این است که این علم مربوط به خود ماست و مانند علومی که در دوران جدید مانند روانشناسی و جامعه شناسی به وجود آمده اند نیست و سابقه طولانی تر دارد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: منظور ما از این که می گوییم «فلسفه اسلامی»، این قید اسلامی بعد از فلسفه تسری دادن قداست دینی مانند علم فقه به فلسفه نیست؛ فلسفه اسلامی مدعی قداست دینی نیست. اسلامی بودن فلسفه مانند بسیاری از معارف اسلامی که در دوره تمدن اسلامی پدید آمدند، مانند هنر اسلامی ادعایش این است که جزء برخاسته از فرهنگ اسلامی نیست و از سوی مردم مسلمان به وجود آمده است. آیا وقتی می گوییم هنر اسلامی منظورمان این است که این هنر قداست دارد و جزء واجبات شرعی ما است؟

وی خاطرنشان کرد: فلسفه اسلامی به معنای حاصل تلاش عقلی مسلمانان برای فهم عالم است. به آن اسلامی اطلاق شده، چون وقتی فیلسوف مسلمان در هوای مذهبی تنفس می کند، این هوای تنفس او در تفکر او هم محسوس است و یک نوع هماهنگی بین این معارف و مسائل دینی احساس می شود. به عنوان نمونه عدم اعتقاد به سلسله مراتبی که در فلسفه وجود دارد در اشاعره این منجر می شود به سلفی گری. در صورتی که درباره سلسله مراتب هستی در قرآن هم آیاتی درباره خود خداوند و هم درباره فرشتگان داریم و در فلسفه اسلامی این مساله مطرح می شود.

حداد عادل اظهار کرد: نکته دیگر این است که علوم مختلف بدون مبانی فلسفی به وجود نمی آیند. حتی شناخت علوم جدید هم بدون واکاوی ریشه های فلسفی آن قابل شناخت دقیق نمی باشند. از این ها مهم تر علوم انسانی است. باید در علوم انسانی فلسفه ای را تأسیس کنید که پشتیبان راه و روش شما باشد. ریشه جوانه علوم شما فلسفه است.

وی یادآور شد: عمده دنیای امروز با سیطره فکری جهان غرب اداره می شود. آیا ما در این دنیا تنها هستیم یا مکاتب دیگر هم وجود دارد؟ باید با این ها بحث و گفتگو کرد. شما فکر کنید که جوانی بدون این که آگاهی  داشته باشد بیاید صحبت هیوم درباره عدم وجود ضرورت میان علت و معلول را بخواند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: کانت با این ادعا که من انقلاب کوپرنیکی کردم تا جواب هیوم را بدهم هم نتوانسته است جواب او را بدهد. اینجاست که فلسفه اسلامی به کمک ما می آید. کانت اگر می توانست معقول ثانی را درک کند خیلی از مشکلات حل شده بود بنابراین باید این راه و دستاورد را عزیز و گرامی بداریم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: یادمان باشد که امام(ره) قبل از اینکه یک رهبر سیاسی و معلم اخلاق باشند مدرس اسفار بودند هیچ تمدنی در دنیا بدون بنای عقلانی شکل نخواهد گرفت./202/820/ب1