از دیدگاه اسلام معنویت یک امر عینی است/ نباید اجازه دهیم معنویت غربی وارد ادبیات ما شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام مجتبی مصباح یزدی، عضو هیأت علمی مؤسسه امام خمینی(ره)، در نشست سلامت معنوی از دیدگاه اسلام که در مرکز همایش های غدیر قم برگزار شد، به تعریف سلامت معنوی از دیدگاه اسلام پرداخت و گفت: در تعریف سلامت معنوی ابتدا باید روش تحقیق را مشخص کنیم.

وی با بیان این که تعریف حقیقی از معنویت ممکن نیست، ابراز داشت: معنویت اسم یک موجود نیست بلکه مفهومی فلسفی و انتزاعی است و باید مؤلفه هایی که در فهم آن معنا دخیل هستند را نشان دهیم تا بتوانیم معنویت را تعریف کنیم.

حجت الاسلام مصباح یزدی تعریف مصداقی، کارکردی و عملی را از انواع دیگر تعریف عنوان کرد و افزود: ما در رابطه با تعریف سلامت معنوی اگر بخواهیم به تفاهم برسیم و در رابطه با موضوع واحد به تفاهم برسیم باید مقصود خود را از معنویت بیان کنیم و این که چه مؤلفه هایی در تعریف آن دخیل است.

وی افزود: برای تبادل نظر صحیح باید ببینیم که این واژه را بر چه اساسی و با چه دلیلی وضع کردیم و چه نیازی داشتیم که در رابطه با مفهوم جدیدی به نام معنویت بحث کنیم و این می خواهد جای خالی چه چیزی را پر کند.

عضو هیأت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) با بیان این که بحث دین، تلقی ها، اعتقادات و باور ها در این که تلقی ما از معنویت چه باشد دخیل است، گفت: یکی از وجوه اختلاف در تعریف معنویت بر می گردد به این نکته اساسی که آیا معنویتیک امر عینی است یا یک امر ذهنی.

وی خاطرنشان کرد: امور عینی و آبژکتیو ربطی به طرز تلقی های ما ندارند برای مثال درخت درخت است چه ما آن را درخت بدانیم و چه ندانیم و چه خوشمان بیاید و یا خوشمان نیاید؛ آتش گرم است چه ما بدانیم و چه ندانیم ولی برخی مفاهیم سابژکتیو هستند و بر می گردند به طرز تلقی ما مانند خوشایندی، ترسناکی که تعاملی است بین شیء و ذهن.

استاد فلسفه مؤسسه امام خمینی(ره) با بیان این که اگر ما ماوراء طبیعت را انکار کنیم و غیر از محسوسات به چیزی باور نداشته باشیم معنویت یک امر سابژکتیو و ذهنی خواهد بود، گفت: در این صورت مؤلفه های معنویت را هم به امور سابژکتیو از قبیل احساس امید، احساس نشاط و احساس رضایت و شادکامی بر می گردانیم و این احساس ممکن است از راه های مختلف به دست بیاید.

وی افزود: ممکن است آدمی نفهمد که کمالش در چیست و وقتی کمالش را نفهمید احساس لذت کاذبی هم می کند؛ در این صورت با انواع و اقسام ادیان آسمانی و زمینی، سبک های مختلف عرفانی و احیانا مصرف مواد روان گردان می توانیم احساس رضایت داشته باشیم و دین حق هم ممکن است در عرض دیگر روش ها قرار بگیرد.

حجت الاسلام مصباح یزدی با بیان این که این رویکرد اساسا اشتباه است، تصریح کرد: از نگاه اسلام معنویت مبتنی بر یک سری نیازهای متعالی واقعی در وجود انسان است و بادی آن مؤلفه ها را شناخت و شاخص های معنویت را بر روی آن قرار داد.

وی با بیان این که از دیدگاه اسلام سلامت معنوی یک وضعیت عینی است، افزود: در این وضعیت نمی توانیم از خود فرد بپرسیم که آیا احساس رضایت داری و بر این اساس به معنویت نمره بدهیم؛ این فرد نمی فهمد که چه چیزی به نفع او است بلکه کسی می تواند سلامت معنوی را تشخیص دهد که خودش مبانی را بداند و شاخص ها را داشته باشد.

نباید اجازه دهیم که واژه معنویت با معنی غربی خود وارد ادبیات ما شود

عضو هیأت علمی مؤسسه امام خمینی(ره)  با بیان این که امید حقیقی و رضایت حقیقی حتما در سایه معنویت حاصل می شود، تصریح کرد: ما نباید اجازه دهیم که واژه معنویت با بار معنایی نادرستی که در غرب و مکاتب فکری سکولار دارد وارد ادبیات ما شود و ما را به دنبال خود بکشد.

وی خاطرنشان کرد: ما باید بر اساس مبانی اعتقادی خودمان معنویت را تعریف کنیم و دغدغه این را نداشته باشیم که ممکن است با این تعریف خیلی از افراد از دایره معنویت و سلامت معنوی خارج شوند زیرا معنویت بعد متعالی انسان است که ممکن است عده اندکی از انسان ها به آن دست پیدا کنند./843/202/ب3