اوامر و نواهی الهی نشانه مختار بودن انسان است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، آیت الله سید ابوالحسن مهدوی در جلسه تفسیر نهج البلاغه شب گذشته که در حسینیه جواد الائمه(ع) واقع در چهار راه شکرشکن برگزار شد، گفت: فرامین الهی همیشه با پشتوانه دلیل همراه است.

وی در تفسیر حکمت 156 نهج البلاغه که امیرمؤمنان(ع) در آن می فرمایند، لا طاعَةَ لِمَخلُوقٍ فِی مَعصِیتِ الخالِقِ، افزود: این حکمت به دو صورت معنا شده است، اولین معنا که مشهورتر است بیان می دارد، هیچ مؤمنی حق ندارد از مخلوقی اطاعت کند که این اطاعت در جهت نافرمانی خداوند باشد و در معنای دوم این آمده استکه مؤمن در بندگی خداوند حق ندارد کار حرام انجام دهد.

آیت الله مهدوی با بیان مثال برای معنای اول حکمت 156، اظهار کرد: پیروی از اوامر پدر برای فرزند لازم است ولی اگر پدری برخلاف احکام الهی دستوری به فرزندش بدهد، بر فرزند حرام است که آن دستور را به فعلیت برساند، مثلاً اگر پدری وصیت کند که ارث بین دختران و پسرانش به طور مساوی تقسیم شود، چون این وصیت خلاف دستور الهی است، اجرای آن حرام است.

نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان رهبری در توضیح معنای دوم حکمت 156 نهج البلاغه، اضافه کرد: لازمه صحیح بودن وضو، استفاده از آب مباح است، اگر کسی برای وضو گرفتن از آب غصبی استفاده کند، در بندگی خداوند مرتکب فعل حرام شده است.

امام جمعه موقت اصفهان ادامه داد: ضرر وضو گرفتن با آب غصبی متوجه نیّت شخص می شود چرا که رضایت الهی در استفاده از آب مباح برای وضو گرفتن است و اگر کسی بخواهد با آب غصبی وضو بگیرد باید به جای عبارت قربتا الی الله از عبارت قربتا الی نفسی استفاده کند.

نماینده ولی فقیه در هلال احمر اصفهان در تبیین عبارت لا طاعة، اذعان کرد: هر چند لاء به کار رفته لاء نفی است ولی به دلیل اینکه در این عبارت در مقام انشاء به کار رفته است، به صورت لاء نهی ترجمه می شود و بیان می دارد، اطاعت اصلاً جایز نیست.

رییس بنیاد خیریه المهدی(عج) ابراز کرد: این حکمت اولویت فرمان خداوند بر فرمان مخلوق را یادآوری می کند و خطاب به انسان می گوید در زمان تعارض میان فرمان خالق و مخلوق، از فرمان خالق پیروی کن، چرا که مخلوق برخلاف خالق بر انسان ولایت ندارد.

استاد اخلاق حوزه علمیه افزود: حکمت 156 نهج البلاغه به معصوم نبودن عموم مخلوقات اشاره دارد چرا که اگر برای مخلوق عصمت قائل شویم تعارضی میان فرمان او و فرمان خداوند به وجود نمی آید.

وی با بیان اینکه اهل بیت(ع) در دایره عبارت «لا طاعة لمخلوق» قرار نمی گیرند، گفت: بر اساس آیه هشتادم سوره نساء که می فرماید «مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ وَمَنْ تَوَلَّى فَما أَرْسَلْناكَ عَلَيْهِمْ حَفيظاً» خداوند هیچ قیدی برای فرمان بری از اهل بیت(ع) بیان نکرده است، چرا که تعارضی میان دستورات الهی و اوامر اهل بیت(ع) وجود ندارد.

آیت الله مهدوی با اشاره به آیه پانزدهم سوره لقمان که می فرماید«وَإِنْ جَاهَدَاکَ عَلى أَنْ تُشْرِکَ بِی مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ  عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِی الدُّنْیَا مَعْرُوفًا وَاتَّبِعْ سَبِیلَ مَنْ أَنَابَ إِلَیَّ ثُمَّ إِلَیَّ مَرْجِعُکُمْ فَأُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»، تصریح کرد: اطاعت کردن از پدر و مادر برخلاف اطاعت از اهل بیت(ع) مقید به همسو بودن فرمان پدر و مادر با فرمان خداوند است.

نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان رهبری در تشریح اطاعت از ولی فقیه، اظهار کرد: به سبب اینکه تبعیت از ولی فقیه به منزله تبعیت از امام معصوم(ع) است و از طرفی ولی فقیه معصوم نیست، خودِ امام معصوم(ع) پیروی از ولی فقیه را مقید به شروط فقاهت و عدالت دانسته اند.

امام جمعه موقت اصفهان با توضیح نسبتهای مختلف دستورات خداوند و دستورات مخلوقات، ابراز کرد: اگر دستور مخلوق همسو با دستور خالق باشد، پیروی از آن لازم است، اگر دستور مخلوق برخلاف دستور خالق باشد، اطاعت از مخلوق حرام است، اگر در زمینه ای که مخلوق دستوری می دهد، خالق نظری نداده باشد، مشروط بر اینکه مخلوق دستور دهنده بر مخلوق دستور گیرنده ولایت داشته باشد، پیروی از دستورات مخلوق دستور دهنده لازم است.

نماینده ولی فقیه در هلال احمر اصفهان افزود: اطاعت از اوامر خالق هیچ سودی به خالق نمی رساند ولی اطاعت از مخلوق سبب سود رسانی به مخلوق اطاعت شده می شود.

رییس بنیاد خیریه المهدی(عج) با بیان اینکه حکمت 156 به مسأله اختیار انسان اشاره دارد، تبیین کرد: امر و نهی الهی بر انجام یا ترک یک عمل، دلیل بر مختار بودن انسان است، در این زمینه فرقه های مختلف اشاعره که معتقد به جبر هستند، با مشکل مواجه می شوند.

استاد اخلاق حوزه علمیه با اشاره به آیه بیست و دوم سوره ابراهیم که می فرماید «وَقَالَ الشَّیْطَانُ لَمَّا  قُضِیَ الأمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَکُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَوَعَدْتُکُمْ فَأَخْلَفْتُکُمْ وَمَا کَانَ لِی عَلَیْکُمْ مِنْ سُلْطَانٍ إِلا أَنْ دَعَوْتُکُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِی فَلا تَلُومُونِی وَلُومُوا أَنْفُسَکُمْ مَا أَنَا بِمُصْرِخِکُمْ وَمَا أَنْتُمْ بِمُصْرِخِیَّ إِنِّی کَفَرْتُ بِمَا أَشْرَکْتُمُونِی مِنْ قَبْلُ إِنَّ الظَّالِمِینَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ»، تصریح کرد: مکالمه شیطان با جهنمیان در روز قیامت نیز بر مسأله اختیار انسان در پذیرش یا عدم پذیرش حق، اذعان دارد.

وی در پایان با بیان اینکه فرمان الهی همیشه بر محور حق است و پشتوانه دلیل دارد، گفت: فرمان حق برخلاف فرمان باطل با پشتوانه دلیل همراه است به همین سبب فرمان حق نسبت به فرمان باطل ارجحیت دارد./867/202ب2