۵ راه فرار از "حسادت"
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین ناصر رفیعی عضو هیأت علمی جامعة المصطفی در سخنانی با طرح سئوالی مبنی بر اینکه «برای پرهیز از حسادت چه کاری باید انجام داد؟» پنج راه را بیان کرد که این راهکارها، راه‌های درمان و پرهیز از حسادت یا دور شدن از خطر آن در زیر می‌آید.
اولین راهکار پناه بردن به خدا و استعاذه است؛ با خواندن سوره «فلق» یا آیه 64 سوره یوسف «فَاللهُ خیر حافظاً وَ هُوَ اَرحَمُ الرّاحمین» از شر حسودان در امان می‌مانید.
اما وقتی می‌خواهید خودتان حسود نباشید و در دلتان حسادت پیدا نشود آیه 10 سوره حشر «وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ» را بخوانید که اگر آن را در قنوت نمازتان بخوانید بهتر است.
راه دوم تقویت باورها و اعتقادات است؛ بعضی به ائمه حسادت می‌ورزیدند؛ باید باور داشت که این افراد زمینه را دارند؛ پیامبر چهار سال دارند که حلیمه سعدیه مهره‌هایی به گردنشان آویزان کرد و گفت می‌خواهم از شر حسودان و خطرات و چشم زخم در امان باشید؛ این‌ها را دور انداختند و فرمودند «ان ربّی یحفظنی؛ خدا من را حفظ می‌کند» در زندگی رسول خدا لحظه‌ای شرک نبوده است و پدران ایشان هم همه مؤمن بودند.
برخی در رشته کاری خود در مرجعیت، پزشکی، منبری، مداحی، هنرپیشگی و هر کسوتی که هست معروف می‌شود؛ و دیگران با طرح این سئوال که چرا او از بین این همه این مقام را به دست آورد حسادت می‌کنند؛ رهبر معظم انقلاب هم در نماز جمعه‌ای فرمودند که بعضی از مخالفت‌های با ما از روی حسادت است.
قرآن کریم در جواب این افراد در آیه 54 سوره نساء می‌فرماید: « أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلي ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ؛ آیا آنان نسبت به مردمِ برگزیده، به خاطر آنچه خداوند از فزون بخشى اش به آنان ارزانى داشته است حسد مى ورزند؟» یا در آیه 26 سوره آل عمران می‌فرماید: « قُلِ اللَّهُمَّ مَالِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِي الْمُلْكَ مَنْ تَشَاءُ وَتَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ تَشَاءُ وَتُعِزُّ مَنْ تَشَاءُ وَتُذِلُّ مَنْ تَشَاءُ بِيَدِكَ الْخَيْرُ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ؛ بگو بار خدايا تويى كه فرمانفرمايى هر آن كس را كه خواهى فرمانروايى بخشى و از هر كه خواهى فرمانروايى را باز ستانى و هر كه را خواهى عزت بخشى و هر كه را خواهى خوار گردانى همه خوبيها به دست توست و تو بر هر چيز توانايى» بنابراین اگر باور انسان عمیق باشد حسادت نمی‌ورزد.
مرحوم حضرت آیت‌الله گلپایگانی می‌فرمود که آقایی با ما هم مباحثه بود و مریض شد و در بستر خوابید و من به دیدنش رفتم، دیدم که حرف‌های کفر آمیز می‌زند و به خدا بد بین است؛ می‌گوید که چرا شما زنده ماندید و مرجع شدی من در حال مرگ هستم و بچه‌هایم بی‌پدر می‌شوند؟ گفتم که مگر دست من است؟ یک آدم داریم که نود سال عمر می‌کند، یکی هم در چهل سالگی از دنیا می‌رود؛ ما که قرار نیست برای خدا نقشه راه بکشیم؟
قرآن کریم در آیه 32 سوره نساء می‌فرماید «وَلَا تَتَمَنَّوْا مَا فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعْضَكُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۚ لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبُوا ۖ وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ ۚ وَاسْأَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا؛ برترى‌هایی را که خداوند براى بعضى از شما بر بعضى دیگر قرار داده آرزو نکنید! مردان نصیبى از آنچه به دست مى‌آورند دارند، و زنان نیز نصیبى؛ و از فضل خدا، طلب کنید! و خداوند به هر چیز داناست».
در تعمیق باورها باید به خود متذکر شویم که خدا حکیم و علیم است و اینگونه صلاح دیده است که در این جامعه این آقا به این مقام برسد؛ این‌ها تبعیض و پارتی‌بازی هم نیست؛ خلاقیت‌های خود افراد هم هست.
سومین راه برای گریز از ایجاد حسادت کتمان مواردی است که ممکن است به آن‌ها حسد بورزند؛ رسول اکرم (ص) می‌فرمایند: «استعینوا علی قضاء حوائجکم بالکتمان؛ کارهایتان را بپوشانید» اینکه چند سفر رفته‌ام و اینقدر پول دارم را لازم نیست تعریف کنید؛ کتمان داشته باشید؛ «و ان کل ذی نعمت محسود؛ هر آدمی که نعمت‌های خود را کف دست بگذارد به او حسادت می‌ورزند».
امام صادق (ع) به مفضل فرمود که «سفره دل خود را پیش همه کس باز نکن» لازم نیست که همه چیز را رسانه‌ای کنید، لازم نیست همه بدانند که شما به فلان سفر بودی و فردا فلان‌جا می‌روی؛ سفرهایتان، پولتان و دارائی‌هایتان را کتمان کنید؛ این کتمان باعث می‌شود که انسان طرف حسادت واقع نشود.
چهارمین راه برخورد با حسادت ترتیب اثر ندادن است؛ این راه را مرحوم نراقی در معراج السعاده دارد؛ اگر به کسی حسادت می‌ورزی، علیرغم میل قلبی خود از او تعریف کن؛ ایشان در بحث بخل هم این را می‌گوید که آن‌هایی که بخیل هستند به زور انفاق کنند؛ چون در مقابل هر صفت رذیله‌ای بایستید از بین می‌رود؛ آن‌ها که عصبانی هستند به زور خوش اخلاق باشند؛ آن‌ها که کم صبر و عجول هستند به زور صبر را به خود تحمیل کنند. در حدیثی هم آمده است «اذا لم تکن حلیماً فتحلم؛ اگر بردبار نیستی خود را بردبار نشان بده».
این راهکار مانند مریضی است که به زور دارو می‌خورد؛ دارو اثر می‌کند؛ درست است که به زور می‌خوری و به زور تو را به زیر تیغ جراحی می‌برند اما خوب می‌شوی؛ آدم عجولی که به زور خود را به صبر نگه می‌دارد چند ماه بعد آرام و صبور می‌شود؛ روان شناسان این راهکار را «مقابله به ضد» می‌گوید که نفاق هم نیست؛ خود به خود به نتیجه خوب منجر می‌شود؛ صفات رذیله را آبیاری نمی‌کنید تا آرام آرام می‌خشکند.
پنجمین و آخرین راهکار هم این است که به داشته‌های خود دقت بیشتری داشته باشیم؛ صبح که قارون از خانه بیرون آمد همه گفتند خوشا به حالش کاش ما این پول را داشتیم و عصر که در زمین فرو رفت گفتند که خوب شد مثل او نبودیم؛ یعنی بعضی اوقات دو طرف سکه را باید دید؛ شما فرعون را تنها در تخت حکومت نبینید بلکه در رود نیل هم ببیند.
پسر آشیخ عباس قمّی (ره) می‌فرمودند گاهی پول‌دارها دردها و مشکلاتی دارند که یکی از آن‌ها را فقرا ندارند؛ زیاد می‌گویند که «ظاهر زندگی دیگران را با باطن زندگی خود مقایسه نکنید»؛ واقعاً اینطور است؛ گاهی انسان می‌گوید که چه خانه و ماشینی اما در عمق زندگی‌ها می‌بینید که این‌ها مشکلاتی دارند که شما یکی از آن‌ها را ندارید؛ لذا انسان داشته‌های خود را ببیند؛ این موجب می‌شود که حسادت در زندگی کمتر شود./836/ت۳۰۱/س