هرمنوتیک خطاب و خوانش در قرآن کریم

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، دومین همایش ملی قرآن کریم و هنر به همت مدرسه اسلامی هنر و با همکاری جمعی از مراکز آموزشی و پژوهشی کشور عصر پنجشنبه در سالن همایش های مدرسه اسلامی هنر برگزار شد.

احمد شهدادی عضو هیأت علمی مدرسه اسلامی هنر در این همایش با اشاره به خوانش تکاملی ابر متن عنوان کرد: آنچه به متن معنا می بخشد، پدید آمدن مواجهه محرر و خواننده است. این مواجهه متن را بدل به نوعی پدیده انضمامی می کند، اما هرگز از میزان انتزاعی سخن آن نمی کاهد.

وی با اشاره به قرآن کریم به عنوان برترین ابر متن موجود در جهان افزود: در همین جا نوعی تعارض شکل می گیرد، یعنی چگونه یک اثر همواره به صورت انضمامی معنا می شود، اما هرگز از تاریخ مصرف خود نمی گذرد و تاریخ انقضای مصرف ندارد؟ از سوی دیگر، خطاب متفاوت با خواندن و مخاطب غیر از خواننده است.

شهدادی با بیان این که خوانش واقعی وقتی اتفاق می افتد که خطاب و سویه خطابی سخن درک شود، ابراز داشت: متن میدان خوانش است و از این جهت تقویم و تاریخ ندارد و پس از خواندن معنای خود را از دست نمی دهد و باز هم میدان می ماند؛ این است که ابرمتن به نهایت خوانش نمی رسد.

وی با تأکید بر این که افق خوانش ندارد و از فراتاريخ، فرامکان و فرازمان به ذهن خواننده سرازیر می شود، گفت: ابرمتن معنای محجوب است و معنای در حجاب، همواره اشتیاق به آشکارگی دارد و رخ می نماید؛ اما تنها به مدد کنش فعال خواننده و مخاطب نقاب از چهره کنار می زند.

عضو هیأت علمی مدرسه اسلامی هنر ابراز داشت: ابر متن در تاریخ، زبان، انسان و فهم محجوب است و بر اساس این چهار حجاب معنا می سازد؛ هر چه تاریخ و زبان و انسان و فهم تغیر و تطور می پذیرد، ابر متن هم سویه های خود را آشکار می کند. ابرمتن از فراتاريخ می رسد و در هر برگ تقویم تاریخ معنایی نو می یابد.

وی تصریح کرد: گذشت تاریخ آن را به امری تاریخی صرف بدل نمی کند، بلکه آن را در ضمن تاريخه است، قرآن هم شأن نزول تاریخی دارد و از این رو متنی مبتنی بر تاریخ و رخدادی در تاریخ است، هم از تاریخ می گذرد و به دقیقه اینجا و اکنون هم معنا می شود.

شهدادی با اشاره به این که ابرمتن نیز مانند متن نخست در جهان ذهن با خیال رخ می دهد و پس از آن به آستانه گفتار و بعد خوانش می رسد، گفت: زبان محل استقرار صورت های خیالی محرر است؛ انسان نیز موجودی ثابت و ایستا نیست، تکامل دارد و جهان او مدام عوض می شود.

وی بیان داشت: تکامل انسان به معنای تکامل کنش خواندن ابرمتن است، هم خوانش انسانی از ابرمتن تکاملی است و هم ابرمتن با چنین تکامل سیال و پیش روندهای سازگار است، فهم سیالیت انسان و زبان در گذر تاریخ است، این سیالیت جست وجویی بی پایان را اقتضا می کند و جهان های متعدد از ابرمتن می سازد. ابرمتن پیمایش دارد و از لایه های انسان و تاریخ و فهم و زبان می گذرد و مدام بازتولید می شود./1330/پ202/ب1