غفلت از ظرفیت کرسی‌های آزاد اندیشی / متون حوزه به‌روز رسانی شود

حجت الاسلام محمدهادی جوادی گیلانی عضو مجمع حکمت اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، انقلاب اسلامی ایران را عرضه کننده یک ایدئولوژی دانست و گفت: انقلاب اسلامی پیش از آنکه بخواهد یک تغییر در نظام سیاسی را به ارمغان بیاورد ایدوئولوژی به دنیا عرضه کرده است.

وی حفظ و به کارگیری این ایدئولوژی را لازم برشمرد و افزود: اگر بناست ما حکومتی به نام جمهوری اسلامی داشته باشیم ولی مدل اقتصاد و علوم انسانی ما بر مبنای غرب باشد و بر مبنای آن علوم قانون بنویسیم یا مدل اجرائی کشور را بر پایه آن قرار دهیم طنز تلخی است. پس باید به داشته ها و نداشته ها و بایسته های خودمان بنگریم.

استاد حوزه علمیه قم تفکر دینی و تراث علمی را ظرفیت انقلاب اسلامی عنوان و اظهار کرد: منظور از داشته ها همان تفکّر دینی و تراث علمی و فلسفی و فقهی است که حرکت امام با آن شکل گرفت و برخاسته از منطق دین وحی و عقلانیت بود. منظور از نداشته ها و بایسته ها نیز همان تحوّلی است که ما باید در حوزه علوم انسانی داشته باشیم که در اکثر آنها تا به امروز گامی برداشته نشده و در برخی هم که حرکتی شده ضعیف بوده است. البته ظرفیّت و پتانسیل آن در دین وجود دارد و عالمان دینی باید این ظرفیت را به فعلیّت برسانند و حکومت دینی نیز باید برای حصول این فعلیّت گام بردارد.

وی دو پدیده را در بحث کرسی های آزاد اندیشی مورد ارزیابی قرار داد و گفت: پدیده اول غنای تراث علمی است. تقابل تفکرات در بستر کرسی های آزاد اندیشی به نمایان کردن غنای تفکر دینی منتهی خواهد شد. در این کرسی ها افراد نیستند که در مقابل هم قرار می گیرند و خود را به رخ می کشند بلکه یک تمدن در صحنه ای قرار می گیرد که خود را به دنیای امروز معرفی می کند.

عضو مجمع عالی حکمت اسلامی پدیده دوّم را آگاهی از کاستی های گفتمانِ متفکران عنوان و بیان کرد: صاحب نظران در این بستر کاستی های گفتمانی شان را کشف می کنند، دلیلی برای دوری گزیدن و هراس از این مسأله وجود ندارد.

وی علت جریان نیافتن کرسی های آزاد اندیشی در حوزه های علمیه را کم کاری دانست و گفت: اینکه تا کنون به این فرمایش مقام معظم رهبری آن‌گونه که باید جامعه عمل پوشانده نشده است را باید به حساب کم کاری و غفلت از ظرفیت گذاشت؛ در کرسی های آزاد اندیشی بستر برای ظهور امتیازات و به چالش کشیدن نواقص مهیا است.

حجت الاسلام جوادی گیلانی تغییر در متون درسی را یک ضرورت برشمرد و اظهار کرد: تغییر کتب درسی بدین معنا نیست که از ظرفیت عظیم متون فعلی استفاده نشود و به کلی این متون کنار گذاشته شود بلکه باید با تدوین متونی از ظرفیت این متون بهره کامل را برد.

وی بهره گیری از چالش های جدید را در کتب جدید ضروری عنوان کرد و افزود: به عنوان مثال معنی ندارد در متنی که امروز طلبه در حوزه فقه اقتصادی می خواند سخنی از بورس و بانک نباشد یا در متن فلسفی و معرفت شناسی امروز بحثی از پلورالیسم و تکثر گرائی نشده باشد. باید متون جدید مسائل جدید را در بر بگیرد و پایان نامه ها به حلّ و یا حداقل تحلیل این مسائل بپردازد. خود این مدل آموزشی ذهن ها را بارور می کند ولی اگر همان مکاسب و خیارات خوانده شود تحصیل کرده‌های ما همچنان با این مسائل بیگانه خواهند بود و شاهد ظهور نظریات نوینی که بتواند پاسخگوی مشکلات امروز باشد نخواهیم بود.

استاد سطح عالی حوزه علمیه قم تجربه طلاب از کرسی های آزاد اندیشی را در سطوح مختلف لازم برشمرد و عنوان کرد: مناظرات علمی باید در سطوح مختلف باشد. طلبه سطح خوان نیز باید این کرسی ها را در سطح پائین تر تجربه کند و در سطح بالاتر آن کسانی که قدرت اجتهاد در علوم حوزه را پیدا کرده اند باید موضوعات درسی خود را متناسب با نیازهای روز قرار دهند.

وی با تاکید بر اینکه دروس خارج باید بر حسب نیاز تشکیل شود خاطرنشان کرد: در ابتدا دروس خارج باید بر اساس موضوعات روز باشد تا در پس آن بتوان به کرسی های آزاد اندیشی در مسائل مهم اهتمام داشت چون ارتزاق علمی حوزه از همین دروس است./1370/ت302/ف