مقتل جامع سیدالشهدا؛ روایت مستند از عاشورا و اربعین سال ۶۱ هجری قمری

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، اهمیّت اربعین وقتی بیشتر درک می شود که نقش سازنده و مفید آن در ماندگاری و جاودانگی حماسه عاشورا و تبیین اهداف و آرمان والای امام حسین علیه السلام در نظر گرفته شود. تکریم و گرامی داشت اربعین، تعظیم شعایر دینی و رمز تداوم نهضت حسینی و اعلان وفاداری و پایبندی به مکتب سرخ عاشوراست. اگر امامان معصوم علیهم السلام به برگزاری مراسم و محافل عزاداری، نوحه خوانی و مرثیه سرایی تأکید فراوان داشته اند و اگر برای گریاندن و گریستن، زیارت کردن و نماز خواندن بر تربت حسین علیه السلام آن همه ثواب و فضیلت بیان کرده اند، به سبب همین آثار بالنده معنوی و عاطفی است که در روح مسلمانان به جا می گذارد.

در طول تاریخ اسلام مورخان زیادی به نوشتن تاریخ امام حسین و خاندان ایشان از ابتدای حرکت حضرت از شهر مدینه تا حوادث کربلا و بازگشت اسرا از شام به مدینه روی آورده اند. تعیین تاریخ دقیق و نام کسی که نخستین بار به ثبت و تدوین واقعه عاشورا پرداخته، دشوار است؛ زیرا نزدیک به سیزده سده از آن تاریخ گذشته است. بااین‌حال، می توان با تتبع در منابع و بررسی گزارش‌ها و اخبار برجای‌مانده تا حدودی به حقیقت نزدیک شد.

منابع قابل اعتماد تقریباً اتفاق دارند که برای اولین بار در اوایل سده دوم هجری، ابومخنف لوط بن یحیی بن سعیدبن مخنف بن سلیم ازدی کوفی (م ۱۵۸ ه) گزارش‌های مربوط به واقعه کربلا را در کتابی که آن را «مقتل الحسین علیه‌السلام » نامید، گردآورد.

با نزدیک شدن به اربعین حسینی یکی از معتبرترین مقاتل عصر معاصر را به مخاطبان این خبرگزاری معرفی می کنیم تا به سهم خود گامی در نشر معارف اهل بیت علیهم السلام برداشته و از راه دور و با زبان قلم همقدم با مشتاقان کاروان اربعین حسینی باشیم.

تاریخ قیام و " مقتل جامع سیدالشهدا" علیه السلام سال 1391 توسط جمعی از پژوهشگران علم تاریخ زیر نظر تاریخ نگار بزرگ مرحوم مهدی پیشوایی و به همت انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی به زیور طبع آراسته شد و به دلیل استقبال زیاد علاقمندان به تاریخ اسلام چد دوره تجدید چاپ گردید.

این کتاب در دو جلد در حدود دو هزار صفحه در چندین بخش و هر بخش دارای چند فصل مختلف به سیر در مقتل نویسی و تاریخ نگاری عاشورا از آغاز تا عصر حاضر و سیر در ادوار زندگی و شخصی امام حسین تا حوادث منتهی به عاشورا و پس از پرداخته است.

از ویژگی های این مقتل می توان به گزارش جامع، کامل، مستند؛ توجه به نیازها و پرسش ها؛ رعایت معیارهای تاریخ نگاری علمی؛ چگونگی گردش علمی مباحث و گارگروهی و تخصص بالای تاریخ پژوهان آن اشاره کرد.

خواننده در این مقتل با عبارات نابی از تاریخ و حوادث قبل و بعد از عاشورا روبه رو خواهد شد که تا قبل از آن کمتر خوانده و شنیده است و گاهی مطالب را از چشم می گذراند که خلاف آن برای خواننده و هم مسلکان او به عنوان یک باور و عقیده در آمده است از این رو شاید اگر نگاه غیر علمی به کتاب داشته باشد موضع مخالفت نسبت به برخی از تحقیقات از خود نشان دهد اما به هر حالیک کار علمی، پژوهشی و تحقیقاتی مدقن وکاملا حرفه ای است.

با توجه به ایام اربعین به فصل چهارم از بخش اول جلد دوم این کتاب یعنی حوادث منتهی به اربعین می پردازیم.

در بخشی از کتاب آمده است:

مورخان نوشته اند یزید به آنها پیشنهاد کرد که در شام بمانند؛ اما آنها نپذیرفتند و گفتند ما را به مدینه بفرست. یزید به نعمان بشیر گفت: وسایل سفرآنها را مطابق میلشان فراهم کن و مردی امین و صالح از اهل شام با سپاهی همراه ایشان بفرست...

درباره اینکه یزید چه کسی را همراه خانواده امام حسین علیه السلام به مدینه فرستاد، در میان مورخان اتفاق نظر نیست. بعضی از آنها نقل کرده اند که نعمان بشیر مامور بردن ایشان شد؛ اما چنان که گذشت بیشتر منابع تاریخی نوشته اند نعمان بن بشیر به امر یزید، مقدمات سفر ایشان را فراهم کرد...

پژوهشگران و محققین مقتل جامع در صفحه دویست و هفتاد و نه از جلد دوم  به تفصیل ماجرای اربعین و موافقین و مخالفین ورود اسرا در اربعیم اول به کربلاء حسینی را بررسی کرده اند تا هیچ نظری از دید مخاطب پنهان نماند.

... از دیرباز در میان شیعه مشهور شده است که ابن نما حلی (645ق) در کتاب منیر الاحزان و سید بن طاووس در کتاب ملهوف، ورود اهل بیت در اربعین اول را تایید کرده اند و برخی از پژوهشگران معاصر نیز بر این نکته تاکید ورزیده اند؛ اما چنین نسبتی درست به نظر نمی رسد؛ چرا که این دو اندیشمند تنها از ورود اهل بیت به کربلا و ملاقات باجابر خبر داده اند بی آنکه تاریخ این ملاقات را ذکر کرده باشند...

مولفان این اثر حجج الاسلام محمد قاسم احمدی، محمدرضا احمدی ندوشن، محمدرضا جباری، محمدباقر دریاب، محسن رنجبر، جوادسلیمانی، سیدمحمود سامانی، مصطفی صادقی، نعمت الله صفری فروشانی، حامد منتظری مقدم، غلامحسین محرمی، علی امین رستمی، رضا مضان نرگسی، عبدالرضا عرب ابوزید آبادی، علی غلامی دهقی، اصغر فروغی ابری و با همکاری علمی سیدعلی حسین پور، سیدمحمد نصیت کن می باشد که زیر نظر حجت الاسلام والمسلمین مرحوم مهدی پیشوایی و با همت انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) به زیور قلم آراسته و گنجینه ای برای دانشجویان و دانش پژوهان علم تاریخ اسلام قرار گرفت.

گفتنی است خلاصه این کتاب نیز به دلیل استقبال بی نظیر علاقمندان پس از مدت زمان کوتاهی منتشر شد.

علاقمندان می توانند جهت تهیه این کتاب به انتشارات موسسه امام خمینی (ره) واقع در خیابان جمهوری جنب موسسه امام (ره) مراجعه کنند.