لزوم توجه به فضای سایبر بهعنوان میدان اصلی جنگ نرم

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حجتالاسلام محمد پورنوروز پژوهشگر حوزه ارتباطات و رسانه در نشست هماندیشی «طلبه کنشگر و آموزش رسانهای» که به مناسبت پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به همایش صدسالگی بازتأسیس حوزه علمیه قم و نیز روز جهانی ارتباطات، روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشتماه در دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد، با تأکید بر اینکه بسیاری از نشستها و جلسات فرهنگی صرفاً در حد گفتوگو باقی میمانند، یادآور شد که نکاتی که رهبر معظم انقلاب اسلامی مطرح میکنند اغلب مطالبی است که پیشتر نیز بیان شده و آنچه اکنون بیش از هر چیز اهمیت دارد عمل و تحقق این رهنمودها از سوی دستگاههای اجرایی و فرهنگی است.
وی افزود: یکی از بزرگترین آسیبهای موجود در حوزه فرهنگی، نبود پاتولوژی دقیق است؛ یعنی برخلاف حوزه پزشکی در عرصه فرهنگ چنین رویکرد تحلیلی و علمی وجود ندارد. متأسفانه نهادهای فرهنگی ما به جای حل مسائل و مشکلات فرهنگی و اجتماعی کشور صرفاً به تولید محصول فرهنگی بسنده میکنند.
این پژوهشگر حوزه رسانه با انتقاد از سازمانهای فرهنگی موجود بیان داشت: ما امروز در شرایطی هستیم که نهادهای فرهنگی به مرور زمان تبدیل به سازمانهایی غیرپویا شدهاند که قادر به ایجاد تحول و اثرگذاری عمیق نیستند. در حقیقت نیاز امروز ما «فرانهاد» است نه فقط سازمان. به این معنا که سازوکارهای متنوع، علمی و جامعتر، توانمندتر و فراتر از ساختارهای معمول سازمانی باید شکل بگیرد تا بتواند پاسخگوی چالشهای روز باشد.
بزرگترین مانع و فرصت در کنش فرهنگی امروز
یکی از مهمترین مسائل مطرح شده توسط حجتالاسلام پورنوروز نقش فضای سایبر بهعنوان یکی از بزرگترین موانع کنش فرهنگی است.
وی تأکید کرد: امروز یکی از موانع اصلی در راه تحقق اهداف فرهنگی، فضای سایبر است که نباید آن را با فضای مجازی اشتباه گرفت. فضای سایبر مفهومی گستردهتر و پیچیدهتر است که با امنیت، ایمان و حکمرانی پیوند خورده و ساختاری ترموستاتی و کنترلکننده دارد.
وی توضیح داد: تا زمانی که ابعاد این فضا بهویژه در حوزههای انتخابشده در فضای سایبر بهدرستی شناسایی و مدیریت نشود، تمامی اقدامات فرهنگی ما به دلیل نبود کنترل کافی بر این فضا اثربخشی لازم را نخواهد داشت.
حجت الاسلام پورنوروز بر لزوم بازگشت به الگوی علمی و دقیق شهید مطهری تأکید کرد و گفت: شهید مطهری یکی از برجستهترین چهرههای حوزه فکری و فرهنگی انقلاب بود که با دقت علمی و سخنرانیهای پرمحتوا توانست ریشه بسیاری از مشکلات فکری و فرهنگی را شناسایی و خشکاند. امروز نیز برای مقابله با پیچیدگیهای فضای فرهنگی و رسانهای باید به همین روشها و دقتهای علمی بازگردیم.
حجتالاسلام محمد پورنوروز گفت: برای تحقق امر فرهنگی انقلاب هم باید شرایط مقتضی فراهم شود و هم موانع اصلی برطرف گردد. نهادهای فرهنگی باید بهگونهای بازتعریف شوند که پویا، اثرگذار و پاسخگو به نیازهای روز باشند. همچنین طلاب و فعالان فرهنگی باید در خط مقدم فعالیتهای فرهنگی حضور فعال داشته باشند و نگاه صرف به تولید محتوا جای خود را به نگاه اثربخشی و تغییرات واقعی بدهد.
نقش طلاب در خط مقدم جبهه فرهنگی
حجتالاسلام پورنوروز تصریح کرد: کنش فرهنگی باید عمومی، گسترده و مشارکتی باشد. طلاب به عنوان پیشگامان فرهنگی انقلاب باید در خط مقدم جبهه فرهنگی قرار گیرند، همانگونه که رهبر معظم انقلاب در دیدار با طلاب در ۲ اردیبهشت ۱۳۹۲ بارها بر این موضوع تأکید کردهاند. متأسفانه سازمانها و نهادها به جای تمرکز بر اثرگذاری واقعی و تغییرات بنیادین صرفاً به تولید محتوا و محصولات فرهنگی بسنده کردهاند.
وی افزود: سازمان تبلیغی باید بیش از تولید محتوای فرهنگی، به «اثربخشی» و «تغییرات واقعی» در بستر جامعه توجه کند. اگر این تغییرات و تأثیرات ملموس شکل نگیرد، صرف تولید و انتشار محتوا تنها هدررفت منابع خواهد بود.
حجت الاسلام پورنوروز با اشاره به اهمیت مطالعه و تحلیل دقیق بیانات و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب بیان کرد: برای رسیدن به راهکارهای مؤثر و پایدار، نیازمند بررسیهای کارشناسانه و تحلیلی عمیق از بیانات رهبر معظم انقلاب هستیم. متأسفانه هنوز جانمایی درستی برای کنش فرهنگی در کشور صورت نگرفته است. در بسیاری از موارد با وجود صرف هزینههای هنگفت و انجام فعالیتهای متعدد به دلیل عدم تعریف دقیق مأموریتها و موقعیتیابی درست از مسیر اصلی منحرف شدهایم.
وی خاطرنشان کرد: اگر الگوی فرهنگی مبتنی بر ولایت شکل نگیرد امید به حذف آسیبهای اجتماعی بسیار کم خواهد بود. زیرا مسیر تحول فرهنگی نیازمند برنامهریزی دقیق، علمی و گامبهگام است و نمیتوان بدون ساختارهای منسجم و هماهنگ، انتظار نتایج مثبت داشت.
وی تأکید کرد: برای موفقیت در عرصه فرهنگ باید فضای سایبر بهعنوان میدان اصلی جنگ نرم بهدرستی شناسایی، مدیریت و کنترل شود تا امکان پیادهسازی الگوی فرهنگی مبتنی بر ولایت فراهم آید و در نهایت بتوانیم آسیبهای اجتماعی را کاهش داده و فرهنگ اصیل انقلاب اسلامی را در جامعه نهادینه کنیم.