تحول‌آفرینی امام خمینی؛ از احیای اعتماد ملی تا ترسیم افق تمدن نوین اسلامی

حجت الاسلام محمد مهدی حقانی استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، به تشریح ویژگی‌های مهم روحیه و اندیشه حضرت امام خمینی(ره) پرداخت و نقش بی‌بدیل ایشان را در شکل‌دهی به نهضت اسلامی و ایجاد تحولات عمیق اجتماعی و سیاسی در ایران مورد بررسی قرار داد. 

وی تأکید کرد که روحیه تحول‌خواهی و تحول‌آفرینی امام از دوران جوانی در وجود ایشان مشهود بود و نهضت اسلامی سال ۱۳۴۱ آغازگر حرکتی تازه در تاریخ معاصر کشور محسوب می‌شود.

حجت‌الاسلام حقانی گفت: امام خمینی(ره) تنها یک معلم و مبلغ دینی نبودند بلکه رهبری فرمانده و تحول‌گرا بودند که با بینش و درایت خود توانستند حرکت عظیمی را در سطح جامعه به راه بیندازند و دل‌های مردم را از حالت خمودگی و انفعال خارج کنند. ایشان با برگزاری جلسات درس اخلاق در قم محیطی معنوی و آموزشی فراهم کردند که در آن زمینه تحول در درون و بیرون افراد شکل گرفت.

از حقارت و ناامیدی به عزت و اعتماد به نفس ملی با رهبری امام خمینی (ره)

وی ادامه داد: یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای امام(ره) تغییر نگرش مردم نسبت به خود و جامعه بود؛ نگاهی که از حقارت و ناامیدی به عزّت و اعتماد به نفس ملی ارتقا یافت. این تحول در نگاه باعث شد مردم به جای تمرکز بر مشکلات کوچک و محلی به آرمان‌های بزرگ انسانی و تمدنی چشم بدوزند و از مسیر استقلال، آزادی و عدالت کنار نکشند.

حجت‌الاسلام حقانی با اشاره به نقش دین و فقه در اندیشه امام خمینی(ره)، اظهار داشت: امام(ره) دین را محدود به امور فردی و شخصی نمی‌دانستند بلکه آن را به مثابه ابزار مهمی برای نظام‌سازی و تمدن‌سازی معرفی کردند. فقه از نگاه ایشان وارد حوزه مسائل اجتماعی، سیاسی و حکومتی شد و توانست چارچوبی برای اداره جامعه اسلامی فراهم کند.

وی افزود: امام(ره) در عین نوگرایی به رعایت تعبد در احکام و مراسم دینی پایبند بودند و این دو رویکرد را به خوبی در کنار هم قرار دادند. اعتماد ویژه‌ای نیز به جوانان داشتند و آنان را به عنوان نیروی پیش‌برنده انقلاب و تمدن نوین اسلامی می‌دیدند اما در عین حال از تجربیات نیروهای باتجربه نیز به خوبی بهره‌مند می‌شدند.

حجت الاسلام حقانی در ادامه به تغییر نگاه ملت ایران نسبت به قدرت‌های جهانی اشاره کرد و گفت: از بزرگ‌ترین دستاوردهای امام خمینی(ره) می‌توان به تغییر نگرش ملت نسبت به قدرت‌های جهانی اشاره کرد؛ نگرشی که از پذیرش تسلیم و وابستگی به مقاومت، استقلال و عزت ملی تبدیل شد. این روحیه همچنان هدایتگر ملت ایران است و پایه و اساس حرکت برای ساخت تمدّن نوین اسلامی را تشکیل می‌دهد.

نقش بی‌بدیل امید و ایمان در گفتمان امامین انقلاب اسلامی

وی همچنین به نقش محوری امید و ایمان در انقلاب اسلامی پرداخت و گفت: از منظر امامین انقلاب ناامیدی به هیچ عنوان جایگاهی ندارد. در جهان مسلک‌ها و نظام‌های فراوانی وجود دارند اما آنچه انقلاب اسلامی ایران را متمایز می‌کند نقش بنیادین امید و ایمان در گفتمان امام(ره) و رهبر معظم انقلاب است.

حجت‌الاسلام حقانی تصریح کرد: امید و ایمان به عنوان دو رکن اصلی، مردم را در شرایط دشوار حفظ کرده و آنان را به ادامه تلاش و مقاومت در برابر فشارهای داخلی و خارجی ترغیب کرده است. این دو عنصر باعث شده است تا مردم در سخت‌ترین روزها نیز پشت انقلاب و نظام بایستند و برای تحقق آرمان‌های بلند انقلاب تلاش کنند.

وی افزود: امام خمینی(ره) نه تنها به تغییرات ساختاری و نظامی اهمیت می‌دادند بلکه به تحول فرهنگی و فکری ملت نیز توجه ویژه‌ای داشتند. ایشان می‌خواستند جامعه‌ای بسازند که مبتنی بر ارزش‌های الهی و انسانی باشد و بتواند در برابر چالش‌های جهانی ایستادگی کند.

حجت الاسلام حقانی گفت: این تحول همه‌جانبه از درون فرد آغاز شد و به سطوح بالاتر اجتماعی، سیاسی و تمدنی سرایت کرد. از این رو جلسات اخلاق و درس‌های امام خمینی(ره) در قم محلی برای آغاز این تحول معنوی و فکری بود که به مرور زمان به جنبشی ملی تبدیل شد

آرمان‌های امام خمینی(ره) فراتر از سیاست

وی تأکید کرد: امام(ره) با ایجاد فضای امید و حرکت توانستند آرمان‌های بزرگ را در دل مردم بنشانند و این آرمان‌ها صرفاً مسائل سیاسی نبود بلکه تمدن نوین اسلامی را شامل می‌شد که در آن عدالت، استقلال، آزادی و معنویت در هم تنیده شده‌اند.

حجت‌الاسلام حقانی در پایان گفت: امام خمینی(ره) الگویی بی‌نظیر برای همه ملت‌های مسلمان و عدالت‌طلب ارائه کردند که نه تنها بر مبنای فقه و دین است، بلکه با روحیه تحول‌آفرینی، امیدواری و اعتماد به مردم همراه است. این الگو همچنان چراغ راه ملت ایران و همه آزادی‌خواهان جهان است و مسیر ساخت تمدن نوین اسلامی را هموار می‌سازد.