نقشه آمریکا برای رمزارز ایرانی‌ها/ آیا تتر دیگر امن نیست؟
در هفته‌های اخیر، بازار رمزارز ایران شاهد پدیده‌ای بی‌سابقه بوده که زنگ خطر را برای میلیون‌ها کاربر به صدا درآورده است: موجی سهمگین از مسدود شدن ولت‌های تتر. این اتفاق اگرچه در گذشته نیز در مقیاس کوچک‌تر رخ داده بود، اما در دوره کنونی، تغییراتی دارد.
درحالی‌که کاربران ایرانی، تتر را به‌عنوان پناهگاهی امن در برابر تورم و محدودیت‌های مالی برگزیده بودند، اکنون با موجی بی‌سابقه از مسدودسازی ولت‌ها مواجه‌اند.
در یک ماه اخیر، ده‌ها میلیون دلار از دارایی‌های دیجیتال کاربران ایرانی در سکوت و بی‌اطلاعی کامل، توسط شرکت آمریکایی تتر مسدود شده است؛ اقدامی کم‌سابقه که همزمان با حملات سایبری به صرافی‌های داخلی و تصویب قوانین جدید تحریمی در آمریکا، زنگ خطر تازه‌ای برای امنیت مالی ایرانیان در حوزه رمزارزها به صدا درآورده است. شواهد نشان می‌دهد پشت‌پرده این مسدودی‌ها، اطلاعات فاش‌شده کاربران، نظارت آنی نهادهای خارجی و اجرای سیاست‌های جدید مالی آمریکا علیه ایران قرار دارد.
این گزارش، ابعاد پنهان این بحران را بررسی کرده و گام‌هایی عملی برای محافظت از دارایی‌ها در فضای رمزارزی پرریسک ایران پیشنهاد می‌دهد.
رمزارزها در آتش بحران؛ وقتی تتر دیگر امن نیست
تصور کنید تمام پس‌انداز زندگی‌تان را، آنچه سال‌ها برایش زحمت کشیده‌اید، برای محافظت در برابر تورم و نلاطمات اقتصادی به دنیای رمزارزها آورده‌اید. دل‌تان قرص بوده که تتر، با پشتوانه دلار، امن‌ترین پناهگاه است. اما ناگهان، یک روز صبح بیدار می‌شوید و می‌بینید موجودی کیف پول دیجیتال‌تان، آن دارایی که فکر می‌کردید در امنیت کامل است، مسدود شد! این کابوسی است که در یک ماه گذشته برای صدها ایرانی به واقعیت پیوسته است. سایه‌ای سنگین از نگرانی بر بازار رمزارز ایران افتاده؛ از یک سو، حملات سایبری بی‌سابقه به صرافی‌های داخلی، از جمله بزرگترین آن‌ها، نوبیتکس، امنیت اطلاعات کاربران را زیر سوال برده و از سوی دیگر، موجی حیرت‌آور از مسدود شدن حساب‌های تتر، بسیاری را در شوک فرو برده است. این وقایع، نه تنها به از دست رفتن سرمایه کاربران منجر شده، بلکه ابهامات زیادی درباره آینده رمزارزها در ایران و امنیت نگهداری آن‌ها ایجاد کرده است. آیا تتر که تا دیروز پناهگاهی امن به نظر می‌رسید، حالا خود تبدیل به یک ریسک بزرگ شده است؟ آیا اطلاعات ما در صرافی‌ها واقعا امن هستند؟ این یادداشت هشدار می‌دهد و راهنمایی می‌کند تا عمق این بحران را درک کرده و گام‌های عملی برای محافظت از دارایی‌هایتان در این شرایط پر ابهام بردارید.
افزایش بی‌سابقه و سرعت حیرت‌انگیز مسدودی‌ها: زنگ خطر برای همه
در هفته‌های اخیر، بازار رمزارز ایران شاهد پدیده‌ای بی‌سابقه بوده که زنگ خطر را برای میلیون‌ها کاربر به صدا درآورده است: موجی سهمگین از مسدود شدن ولت‌های تتر. این اتفاق اگرچه در گذشته نیز در مقیاس کوچک‌تر رخ داده بود، اما در دوره کنونی، شاهد دو تغییر کلیدی و بسیار مهم هستیم که ابعاد فاجعه را ده‌ها برابر کرده است.
اولین تغییر، تعداد و حجم بالای ولت‌های مسدود شده است که به شکل حیرت‌آوری افزایش یافته. ارقام فریزشده در این یک ماه به چند ده میلیون دلار می‌رسد و برآوردها حاکی از آن است حداقل 10 میلیون دلار از این دارایی‌ها مستقیماً به صرافی‌ها و کاربران ایرانی مرتبط است. این حجم عظیم از مسدودی، نشان‌دهنده تغییر رویکردی جدی و بسیار سختگیرانه از سوی شرکت تتر است که می‌تواند سرمایه بخش قابل توجهی از جامعه رمزارزی کشور را به خطر اندازد.
اما تغییر دوم و بسیار مهم‌تر، سرعت بی‌سابقه فریز شدن ولت‌ها است. در گذشته، فرایند مسدودسازی ممکن بود زمان‌بر باشد و شامل مراحل بررسی طولانی‌تری شود. اما حالا شاهد فریز شدن ولت‌هایی هستیم که کمتر از 24 ساعت از عمرشان می‌گذرد و در همان روزی که اولین تراکنش را دریافت کرده‌اند، تنها چند ساعت بعد فریز شده‌اند. این سرعت عمل خیره‌کننده، نشان می‌دهد که شرکت تتر یا به اطلاعات بسیار لحظه‌ای و دقیقی از فعالیت‌های مشکوک دست یافته، یا رویکرد سختگیرانهتری را در قبال ولت‌هایی با ویژگی‌های خاص در پیش گرفته است. این وضعیت، به‌ویژه برای کاربران ایرانی، نگرانی‌های عمیقی ایجاد کرده و سوالاتی درباره نظارت شدید بر اطلاعات تراکنش‌ها و نقش صرافی‌های ایرانی برای تتر مطرح می‌کند. این سرعت، فرصت هرگونه واکنش یا جابجایی دارایی را از کاربران سلب می‌کند و آن‌ها را در شوک و ناتوانی کامل در برابر از دست رفتن سرمایه‌شان قرار می‌دهد.
تتر: وعده ثبات، واقعیت کنترل متمرکز
بسیاری از کاربران رمزارز، تتر (USDT) را به عنوان "دلار دیجیتال" می‌شناسند؛ رمزارزی که قرار است همیشه معادل یک دلار آمریکا باشد و پناهگاهی امن در برابر نوسانات بازار باشد. این تصور، تتر را به یکی از محبوب‌ترین استیبل‌کوین‌ها تبدیل کرده است. اما در پشت این ظاهر "باثبات"، واقعیتی پنهان وجود دارد که اکنون به کابوس بسیاری از کاربران تبدیل شده: تتر برخلاف بیت‌کوین یا اتریوم، یک رمزارز کاملاً غیرمتمرکز نیست.
در واقع، تتر یک استیبل‌کوین متمرکز است. این بدان معناست که انتشار، مدیریت و کنترل آن به طور کامل در دست یک شرکت واحد به نام تتر (Tether Limited) قرار دارد. این شرکت ادعا می‌کند که هر واحد USDT توسط یک دلار آمریکا یا معادل آن در ذخایر نگهداری می‌شود، اما نکته حیاتی اینجاست که این پشتوانه و همچنین کل فرآیند صدور و بازخرید تتر، تماماً تحت کنترل همین شرکت است.
ماهیت متمرکز تتر به این شرکت قدرت بی‌نظیری می‌دهد: توانایی مسدود کردن (Freezing) دارایی‌ها در آدرس‌های مشخص بلاک‌چین. این قابلیت، که معمولاً با هدف مبارزه با پولشویی، تامین مالی تروریسم یا اجرای تحریم‌های بین‌المللی استفاده می‌شود، به تتر امکان می‌دهد تا توکن‌های USDT را در یک ولت مشخص، غیرقابل انتقال کند. به زبان ساده‌تر، اگر تتر تصمیم بگیرد یک آدرس را مسدود کند، شما دیگر نمی‌توانید تترهای موجود در آن ولت را جابجا کنید و عملاً دارایی شما قفل می‌شود. این قدرت از طریق یک "لیست سیاه" (Blacklist) اعمال می‌شود که آدرس‌های مشکوک یا آدرس‌هایی که دستور قضایی برای مسدودسازی آن‌ها دریافت شده، به آن اضافه می‌شوند.
پیامد خطرناک این سازوکار، مفهوم "آلودگی" (Tainting) است. مسدودسازی لزوماً به این معنی نیست که صاحب ولت مرتکب تخلفی شده است. گاهی اوقات، صرفاً دریافت تتر از یک منبع که بعداً در لیست سیاه تتر قرار می‌گیرد، می‌تواند ولت شما را نیز در معرض خطر قرار دهد. به عنوان مثال، اگر تترهایی که شما از یک صرافی دریافت کرده‌اید یا به آن ارسال کرده‌اید، به دلیلی در لیست سیاه قرار گیرند، ولت شخصی شما نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد و دارایی‌هایتان فریز شوند. این موضوع، پیچیدگی و ریسک نگهداری تتر را برای کاربران ایرانی، که در محیطی پر از محدودیت و تحریم فعالیت می‌کنند، دوچندان می‌کند و آن‌ها را در برابر اتفاقاتی که خارج از کنترلشان است، آسیب‌پذیر می‌سازد.
پشت پرده مسدودی‌ها
همزمانی افزایش بی‌سابقه مسدودی‌های تتر با حملات سایبری گسترده به زیرساخت‌های مالی ایران، از جمله صرافی بزرگ رمزارزی نوبیتکس، بیش از یک تصادف ساده به نظر می‌رسد. در جریان حمله به نوبیتکس، طبق گزارش‌ها، حجم قابل توجهی از رمزارزها، از جمله 100 میلیون دلار، توسط هکرها دزدیده شد. پس از این ماجرا، ابعاد نگران‌کننده‌تری از ماجرا فاش شد؛ گزارش‌های مختلفی از اطلاعات به‌دست‌آمده از نوبیتکس در فضای مجازی منتشر و این صرافی به استفاده از راهکارهایی برای پنهان‌سازی تراکنش‌ها متهم شد.
در همین راستا، اسرائیل نیز اعلام کرد که سه نفر را در رابطه با همکاری با ایران بازداشت کرده است که دستمزدشان را با رمزارز دریافت کرده‌اند. این گزارش ادعا می‌کرد که این بازداشت‌ها ممکن است به اطلاعات افشا شده از ولت‌های نوبیتکس مرتبط باشد. این گمانه‌زنی‌ها، هرچند مستقلاً و به‌طور رسمی تأیید نشده‌اند، اما یک تصویر نگران‌کننده را ترسیم می‌کنند: احتمال درز اطلاعات حیاتی کاربران و جزئیات تراکنش‌های آن‌ها به دست بازیگران خارجی، و استفاده از این اطلاعات برای شناسایی و مسدودسازی ولت‌ها.
اگر این اطلاعات، شامل آدرس ولت‌ها، هویت کاربران و جزئیات تراکنش‌ها، به دست نهادهای نظارتی بین‌المللی یا شرکت‌هایی مانند تتر رسیده باشد، می‌تواند توضیح‌دهنده سرعت و گستردگی حیرت‌آور فریز شدن ولت‌های مربوط به کاربران ایرانی باشد. شرکت تتر به عنوان یک نهاد مالی مرکزی، موظف به رعایت قوانین و مقررات بین‌المللی مبارزه با پولشویی (AML) و تامین مالی تروریسم (CFT) است. در صورت دریافت اطلاعاتی که نشان‌دهنده فعالیت‌های مشکوک یا ارتباط با نهادهای تحت تحریم باشد، تتر می‌تواند بدون درنگ و با سرعت بی‌سابقه‌ای اقدام به مسدودسازی ولت‌ها کند. این وضعیت، نگرانی‌های جدی‌ای را درباره امنیت داده‌های کاربران در صرافی‌های داخلی ایجاد می‌کند و نشان می‌دهد که اطلاعات شما در این پلتفرم‌ها تا چه حد می‌تواند در معرض خطر باشد.
حلقه محاصره تنگ‌تر شد: قانون جینیس (FIT21 Act) و آینده تتر برای ایرانیان
در کنار حملات سایبری و درز اطلاعات، عامل دیگری که این روزها ریسک نگهداری تتر را برای کاربران ایرانی به شدت افزایش داده، تحولات قانونی در سطح بین‌المللی است. تصویب قوانینی مانند "قانون نوآوری و فناوری مالی قرن بیست و یکم" (21st Century Financial Innovation and Technology Act - FIT21 Act) که به نام "قانون جینیس" نیز شناخته می‌شود، در آمریکا، یک نقطه عطف برای بازار رمزارز و به خصوص استیبل‌کوین‌ها مانند تتر است.
هدف این قانون، ایجاد یک چارچوب نظارتی جامع برای رمزارزها در ایالات متحده است تا شفافیت، امنیت و حمایت از مصرف‌کننده را افزایش دهد. این قانون، استیبل‌کوین‌هایی مانند تتر را تحت نظارت شدیدتری قرار می‌دهد و آن‌ها را ملزم به رعایت استانداردها و مقررات سختگیرانهتری در زمینه شفافیت ذخایر، مبارزه با پولشویی (AML) و تامین مالی تروریسم (CFT) می‌کند.
تتر، به عنوان بزرگترین استیبل‌کوین جهان، برای حفظ جایگاه خود در بازارهای بین‌المللی و ادامه فعالیت در سیستم مالی جهانی، چاره‌ای جز تبعیت کامل از این قوانین و استانداردهای جدید ندارد. این تبعیت به معنای تشدید بی‌سابقه نظارت بر تراکنش‌ها و شناسایی دقیق‌تر آدرس‌های مشکوک یا مرتبط با نهادها و کشورهایی است که تحت تحریم قرار دارند.
و اینجاست که حلقه محاصره برای کاربران ایرانی تنگ‌تر می‌شود. گرچه این قوانین برای توسعه یک بازار رمزارز شفاف و امن در سطح جهانی مفید هستند، اما برای ما که در ایران هستیم و در یک کشور تحت تحریم‌های شدید بین‌المللی زندگی می‌کنیم، ریسک مسدود شدن دارایی‌هایتان را به مراتب بیشتر می‌کند. با اجرای کامل قانون جینیس و مقررات مشابه، تتر و سایر صادرکنندگان استیبل‌کوین برای جلوگیری از جریمه‌های سنگین و از دست دادن مجوزهای فعالیت در بازارهای بزرگ، مجبورند با نهادهای نظارتی همکاری کامل داشته باشند. این همکاری به معنی رصد دقیق‌تر، اشتراک‌گذاری اطلاعات و در نهایت، مسدودسازی سریع‌تر و گسترده‌تر هر آدرسی است که کوچکترین ارتباطی با فعالیت‌های تحریمی یا مناطق پرخطر، از جمله ایران، داشته باشد. صرفاً ارتباط با یک صرافی ایرانی یا حتی دریافت تتر از ولتی که قبلاً با چنین آدرسی تراکنش داشته، می‌تواند کافی باشد تا ولت شما نیز در لیست سیاه قرار گیرد و دارایی‌تان فریز شود. این یک واقعیت تلخ است: حتی بدون انجام هیچ فعالیت غیرقانونی، صرف مکان جغرافیایی شما می‌تواند به "پرچم قرمزی" برای دارایی‌تان تبدیل شود.
ریسک نگهداری دارایی در صرافی‌ها: چرا پول شما در خطر است؟
حوادث اخیر بار دیگر به تلخی ثابت کرد که نگهداری حجم قابل توجهی از دارایی‌های رمزارزی در صرافی‌ها، به‌خصوص در محیط پر ریسک فعلی، یک ریسک بسیار بزرگ و حتی فاجعه‌بار است. اصل اساسی و هشداردهنده در دنیای رمزارز، "نه کلیدت، نه کوینت" (Not your keys, not your coins)، بیش از پیش اهمیت خود را فریاد می‌زند. وقتی شما رمزارزهایتان را در یک صرافی نگهداری می‌کنید، در واقع مالکیت مستقیم آن‌ها را ندارید. صرافی‌ها پلتفرم‌های متمرکزی هستند که دارایی‌های کاربران را در کیف پول‌های خودشان که به آن‌ها کیف پول‌های حضانتی یا Custodial Wallets می‌گویند نگهداری می‌کنند. شما تنها یک موجودی در حساب کاربری خود می‌بینید، اما کنترل واقعی بر کلیدهای خصوصی دارایی‌هایتان را ندارید؛ این کلیدها در اختیار صرافی است.
این نوع نگهداری، خطرات متعددی را به همراه دارد که می‌تواند به از دست رفتن کامل سرمایه شما منجر شود:
- حملات سایبری: دروازه‌های باز برای هکرها: صرافی‌ها، به دلیل نگهداری حجم عظیمی از دارایی‌ها، همواره اهداف جذابی برای هکرها هستند. حمله به نوبیتکس تنها یک نمونه تلخ از این تهدیدات جدی است. یک حمله موفق می‌تواند منجر به از دست رفتن دارایی تمام کاربران یا بخش بزرگی از آن‌ها شود و شما هیچ راهی برای بازیابی آن نخواهید داشت.
- مشکلات داخلی صرافی: ورشکستگی یا کلاهبرداری: یک صرافی ممکن است با مشکلات فنی غیرمنتظره، ورشکستگی، یا حتی کلاهبرداری توسط بنیان‌گذاران یا مدیرانش مواجه شود. در این صورت، دسترسی شما به دارایی‌هایتان می‌تواند به طور کامل قطع شود. تاریخچه رمزارز پر از نمونه‌های این چنینی است.
- ریسک فریز شدن تترهای انباشته در صرافی: همانطور که پیشتر اشاره شد، تتر آدرس‌هایی را که به فعالیت‌های مشکوک یا تحت تحریم مرتبط هستند، فریز می‌کند. صرافی‌های ایرانی به دلیل موقعیت جغرافیایی و ماهیت فعالیت‌شان، خود ممکن است در معرض چنین خطری قرار گیرند. اگر ولت اصلی یک صرافی که حجم عظیمی از تترهای کاربران را نگهداری می‌کند، توسط تتر فریز شود، دارایی میلیون‌ها کاربر که تترهای خود را در آن صرافی نگهداری می‌کنند، به یکباره و بدون هشدار به خطر خواهد افتاد. این سناریو یک کابوس واقعی است که می‌تواند به از دست رفتن سرمایه بخش بزرگی از جامعه رمزارزی ایران منجر شود.
این ریسک‌ها به وضوح نشان می‌دهند که نگهداری دارایی‌های دیجیتال در صرافی‌ها، هر چقدر هم که آن صرافی بزرگ و معتبر به نظر برسد، نه تنها ایده خوبی نیست، بلکه در شرایط کنونی می‌تواند به فاجعه بینجامد. شما باید هرچه سریع‌تر کنترل کامل بر دارایی‌های خود را به دست بگیرید.
انتظارات از صرافی‌ها
در این وضعیت دشوار و پر ابهام، مسئولیت تنها بر دوش کاربران نیست. صرافی‌های رمزارزی و کسب‌وکارها ، نقش حیاتی و غیرقابل انکار در حفظ امنیت، شفافیت و ثبات این بازار دارند و جامعه رمزارزی انتظار دارد که آن‌ها نیز گام‌های جدی و فوری بردارند:
- شفافیت حداکثری و هشدار صریح: صرافی‌ها باید فوراً و به صراحت خطرات نگهداری دارایی در پلتفرم خود را به کاربران گوشزد کنند. هشدار در مورد امکان مسدود شدن تتر (با توجه به تحریم‌ها و قوانین بین‌المللی جدید) و ضرورت انتقال دارایی به کیف پول شخصی، باید در صدر اولویت‌های ارتباطی آن‌ها قرار گیرد. پنهان‌کاری یا عدم اطلاع‌رسانی کافی، خیانت به اعتماد کاربر است.
- سرمایه‌گذاری بی‌وقفه در امنیت و آموزش: با توجه به آسیب‌پذیری‌های اخیر، صرافی‌ها مکلفند بی‌وقفه در زیرساخت‌های امنیتی خود سرمایه‌گذاری کنند. همچنین، ارائه آموزش‌های رایگان، ساده و کاربردی به کاربران برای نگهداری امن دارایی‌هایشان در کیف پول‌های شخصی، وظیفه اخلاقی و حرفه‌ای آن‌هاست.
- همکاری فعال برای راه‌حل‌های پایدار: کسب‌وکارهای رمزارزی باید با همکاری نهادها و متخصصان، در یافتن راه‌حل‌های پایدار و مقاوم در برابر تحریم‌ها و مسدودسازی‌های بین‌المللی، فعالانه مشارکت کنند و از ارائه سرویس‌هایی که صرفاً ریسک کاربران را افزایش می‌دهند، بپرهیزند.
بانک مرکزی کجاست؟
اما بیش از همه انتظار جدی از بانک مرکزی به‌عنوان تنظیم‌گر حوزه رمزارز وجود دارد. بانک مرکزی می‌بایست اقدامات جدی در این زمینه انجام دهد.
- پایان دادن فوری به خلأ قانونی مرگبار: بازار رمزارز ایران در یک خلأ قانونی و نظارتی خطرناک به سر می‌برد. این فقدان وضوح، نه تنها بستر را برای سوءاستفاده و کلاهبرداری فراهم می‌آورد، بلکه باعث می‌شود دارایی میلیون‌ها کاربر بااشتباهات صرافی‌های رمزارزی در برابر تهدیدات خارجی (مانند فریز شدن تتر) کاملاً بی‌دفاع باشد. بانک مرکزی باید فوراً و قاطعانه با همکاری متخصصان این حوزه، یک چارچوب قانونی جامع، شفاف و محافظت‌کننده برای فعالیت صرافی‌ها تدوین و ابلاغ کند. تعلل بیشتر در این زمینه، به معنای بی‌توجهی به سرمایه و امنیت مالی شهروندان است.
- مسئولیت‌پذیری در قبال دارایی شهروندان: در شرایطی که امکانات نقل و انتقال پولی بین‌المللی برای شهروندان محدود است و بسیاری ناگزیر به رمزارزها روی آورده‌اند، بانک مرکزی مسئولیت مستقیم دارند تا بستر امن‌تری را برای حضور کاربران در این فضا بخصوص برای محافظت از دارایی‌ها در برابر تورم فراهم آورند. نمی‌توان از یک سو رمزارزها را به رسمیت نشناخت یا آن را پرخطر خواند و از سوی دیگر، کاربران را در مواجهه با تهدیدات بین‌المللی تنها و بدون هیچ گونه حمایت قانونی رها کرد. این رویکرد، جز آسیب به اقتصاد خرد و کلان کشور، حاصلی ندارد.
این بحران اخیر، نه تنها یک زنگ خطر برای کاربران، بلکه یک هشدار جدی و یک فراخوان اضطراری برای رگولاتورهاست تا پیش از آنکه دیر شود و بخش وسیع‌تری از سرمایه مردم از دست برود، وارد عمل شده و با تدوین و اجرای قوانین حمایتی و شفاف، از دارایی و اعتماد شهروندان صیانت کنند.
این روزها، دنیای رمزارز برای کاربران ایرانی به میدان مینی تشبیه شده است؛ هر قدم اشتباه می‌تواند به از دست رفتن سرمایه بینجامد. مسدودی‌های بی‌سابقه تتر، حملات سایبری به صرافی‌ها و قوانین سختگیرانه بین‌المللی مانند "قانون جینیس"، همگی زنگ خطری جدی هستند که دیگر نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت.
برای محافظت از دارایی‌هایتان، تعلل جایز نیست. همین حالا کنترل سرمایه خود را به دست بگیرید؛ دارایی‌هایتان را از صرافی‌ها خارج کرده و به کیف پول‌های شخصی و امن منتقل کنید. دانش خود را در مورد نگهداری ایمن رمزارزها افزایش دهید و مسئولیت امنیت مالی خود را بر عهده بگیرید.
این بحران، تنها یک زنگ خطر برای کاربران نیست؛ یک فراخوان اضطراری برای صرافی‌ها و نهادهای رگولاتوری، به ویژه بانک مرکزی است. جامعه رمزارزی انتظار دارد که مسئولان با تدوین فوری چارچوب‌های قانونی شفاف و حمایتی، و اجرای یک استراتژی ملی روشن برای رمزارز، به این وضعیت بغرنج پایان دهند و از دارایی و اعتماد میلیون‌ها شهروند صیانت کنند. وقت برای اقدامات نصفه و نیمه تمام شده است؛ آینده رمزارز در ایران، به اقدامات قاطعانه و فوری ما بستگی دارد.
منبع: تسنیم
ارسال نظرات