نقد مبانی عرفان حلقه؛ هشدار درباره یک انحراف نوظهور

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، مقاله تحقیقی «نقد مبانی و اصول نظری عرفان حلقه از منظر قرآن کریم» اثر راضیه ناطقی، دانش پژوه فقه و معارف اسلامی گرایش کلام دانشگاه المصطفی (ص) مشهد، در دوفصلنامه تخصصی «مطالعات فلسفی کلامی» به بررسی عمیق و تحلیلی آموزه‌های جریان موسوم به «عرفان حلقه» یا «عرفان کیهانی» می‌پردازد و آن را در ترازوی آیات قرآن کریم قرار می‌دهد.

شبکه شعور کیهانی؛ خدایی در قالب جدید

این تحقیق نشان می‌دهد که هسته مرکزی عرفان حلقه، مفهوم «شبکه شعور کیهانی» است که به عنوان هوشمندی نهفته در جهان مادی معرفی شده و تمامی کائنات از آن تشکیل یافته‌اند. این جریان مدعی است که اتصال به این شبکه، راه نهایی خداشناسی و درمان دردهاست. اما پژوهش حاضر با استناد به آیات قرآن، این مفهوم را با توحید ذاتی و صفاتی خداوند در تضاد می‌داند و آن را نوعی الحاد و انحراف از خداشناسی حقیقی قلمداد می‌کند.

از انسان‌محوری تا آرزوی خدایی شدن

یکی از شگفت‌انگیزترین مبانی عرفان حلقه که در این مقاله به آن پرداخته شده، «انسان‌محوری» افراطی است. بر اساس متون این فرقه، کمال نهایی انسان، «درک بالقوه خدایی خود» و آماده شدن برای «خدا شدن» در زندگی پس از مرگ تعریف شده است. این پژوهش با اشاره به آیات قرآن که عبودیت و بندگی را محور انسانیت می‌دانند، این آموزه را شرک‌آمیز و در تعارض کامل با توحید قرآنی ارزیابی می‌کند.

توجیه نافرمانی؛ شیطان، فرمانبردار مأموریت‌دار

از دیگر یافته‌های تکان‌دهنده این تحقیق، نگرش مثبت عرفان حلقه به شیطان است. در متون این فرقه ادعا شده که نافرمانی شیطان از سجده بر آدم، در واقع اجرای یک «مأموریت محرمانه» از سوی خداوند برای ایجاد «تضاد» در جهان بوده و او در حقیقت اولین موحد بوده است! مقاله ناطقی با استناد به صراحت آیات قرآن، این تحریف آشکار در داستان شیطان را رد کرده و آن را گمراه‌کننده و خطرناک می‌خواند.

نفی عشق و عبادت؛ تهی کردن دین از محتوا

این پژوهش همچنین به نفی امکان «شناخت»، «عشق» و «عبادت» خداوند در عرفان حلقه اشاره می‌کند. در این مکتب، عبادت تنها به «خدمت به خلق» تقلیل یافته و هرگونه ارتباط مستقیم قلبی و عملی با خداوند انکار می‌شود. در مقابل، قرآن کریم سراسر از دعوت به محبت، عبادت و شناخت پروردگار سخن می‌گوید و این تقابل را به وضوح نشان می‌دهد.

پایان شگفت‌انگیز: حلقه‌ای با چهار عضو و ادعایی بى‌پایان

غیرعادی‌ترین بخش این گزارش به «عضویت خداوند در حلقه» می‌پردازد. بر اساس اصول عرفان حلقه، برای انجام امور از جمله درمان، باید حلقه‌ای متشکل از سه عضو (شبکه شعور، متصل‌کننده و متصل‌شونده) تشکیل شود و با تشکیل این حلقه، به طور خودکار «عضو چهارم که الله است» در حلقه حاضر می‌شود! این پژوهش قرآنی، این ادعا را نه تنها بی‌اساس، بلکه نوعی اهانت به مقام ربوبی و سنخی‌ت‌پنداری برای ذات اقدس الهی می‌داند.

نتیجه این تحقیق به روشنی نشان می‌دهد که عرفان حلقه و دیدگاه های گمراه کننده محمدعلمی طاهری با مبانی و اصولی مانند انسان‌محوری افراطی، شیطان‌ستایی، شریعت‌گریزی و عقل‌ستیزی، سنخیتی با آموزه‌های ناب قرآنی ندارد و به عنوان جریانی انحرافی، بنیان‌های اعتقادی و معنویت اصیل اسلامی را نشانه رفته است. پایانی که هشداری است برای همه جویندگان راه حق: گمراهی، گای در لباس عرفان و معنویت ظاهر می‌شود.