گزارشی از نشست «روایت‌های فرامرزی ایران و چین» با محوریت «بازگشت ایران به ابتکار کمربند-راه»
هفتمین نشست «روایت‌های فرامرزی ایران و چین» با محوریت «بازگشت ایران به ابتکار کمربند-راه» به هدف بررسی چالش‌های تحریم، موانع داخلی و منطقه‌ای و فرصت‌های توسعه همکاری‌های اقتصادی، صنعتی و فناورانه میان ایران و چین برگزار شد.
به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، هفتمین نشست «روایت‌های فرامرزی ایران و چین» با محوریت «بازگشت ایران به ابتکار کمربند-راه» روز دوشنبه ۲۶ آبان ۱۴۰۴ به همت مرکز رشد و نوآوری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و همکاری موسسه مطالعات خاورمیانه دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای برگزار شد.
در این نشست که به‌صورت برخط برگزار شد، هان جیان‌وی و سون یوآن از دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای، محمدحسین عمادی، عضو شورای عالی راهبردی کمیته امنیت غذایی جهان (HLPE-FSN)، و محمدحسین ملائک، سفیر اسبق ایران در چین به ایراد سخنانی پرداختند.
محمدحسین عمادی، عضو شورای عالی راهبردی کمیته امنیت غذایی جهان، سازمان ملل متحد، با ارائه تحلیلی درباره چالش‌های داخلی و خارجی روابط دو کشور، بر ضرورت بازسازی زیرساخت‌های سیاست‌گذاری، تقویت سرمایه اجتماعی و ایجاد کانال‌های مالی مقاوم در برابر تحریم تأکید کرد.
وی تحریم‌های یکجانبه آمریکا را مهم‌ترین مانع همکاری‌های کلان ایران و چین دانست و گفت: این تحریم‌ها موجب ایجاد عدم‌قطعیت در مؤسسات مالی و کندی سرمایه‌گذاری‌های بزرگ چینی شده است.
دکتر عمادی همچنین به رقابت منطقه‌ای ایران با کشورهایی مانند پاکستان، امارات، ترکیه و اسرائیل اشاره کرد و افزود: این رقابت باعث شده برخی کشورها در جذب پروژه‌های بزرگ چین موفق‌تر از ایران عمل کنند.
در بخش دیگری از سخنان خود، وی به چالش‌های داخلی ایران پرداخت و تأکید کرد: تغییرات مکرر سیاست‌ها، بی‌ثباتی نهادی، بوروکراسی سنگین و ضعف در شفافیت قوانین سرمایه‌گذاری، محیطی نامطمئن برای شرکای چینی ایجاد کرده است.
دکتر عمادی بر اهمیت سرمایه اجتماعی و فرهنگی در شکل‌گیری روابط پایدار میان ملت‌ها نیز تأکید کرد و گفت: در ایران، سرمایه اجتماعی لازم برای حمایت از همکاری با چین ضعیف است و بدون دیپلماسی عمومی فعال، تعامل دو ملت عمق نخواهد یافت.
محمدحسین ملائک، سفیر اسبق ایران در چین، به ارائه نکاتی درباره ضرورت بازتعریف روابط اقتصادی دو کشور پرداخت و پیشنهادهایی عملی برای ارتقای همکاری‌های فناورانه و صنعتی مطرح کرد.
وی با اشاره به سخنرانی پیشین خود تأکید کرد: روابط تهران–پکن نیازمند یک نیروگاه محرک در همکاری‌های صنعتی است و صنعت خودرو می‌تواند چنین نقش پیشرانی را ایفا کند.
سفیر پیشین ایران خاطرنشان کرد: امروز ۵۰ تا ۶۰ برند چینی در بازار ایران فعال‌اند، اما صنعت خودروی ایران از نظر مدیریت فناوری عقب مانده و عملاً به باری بر دوش اقتصاد مردم تبدیل شده است. پیشنهاد من این است که یکی از برندهای معتبر چینی، سهام یکی از سه خودروساز اصلی ایران را خریداری کند. این اقدام می‌تواند به عنوان یک لوکوموتیو تغییر عمل کند.
ملائک در ادامه دومین محور پیشنهادی خود را مطرح کرد و گفت: چین می‌تواند طرحی جامع برای رهبری توسعه صنعت ریلی ایران ارائه دهد؛ طرحی که شهرهای متعدد کشور را به یکدیگر متصل کند. چنین پروژه‌ای در راستای اهداف اصلی ابتکار کمربند و راه است، به جامعه ایران کمک می‌کند و بخش فناورانه ایران را با فناوری چین درگیر می‌سازد.
هان جیان وی، عضو دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای، به تبیین ابعاد مختلف تأثیر تحریم‌ها بر مناسبات تجاری دو کشور و راه‌حل‌های پیشنهادی برای تقویت همکاری‌های دوجانبه پرداخت.
دکتر هان در ابتدای سخنان خود با اشاره به اینکه تحریم‌ها به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر همکاری‌های اقتصادی تهران و پکن اثرگذار بوده‌اند، تأکید کرد: چین همچنان یکی از شرکای کلیدی تجاری ایران است؛ اما فشار تحریم‌های ثانویه، به‌ویژه بر سرمایه‌گذاری‌های بزرگ پروژه‌ای، اثرات قابل توجهی برجای گذاشته است.
وی با تأکید بر اینکه بیشترین آسیب تحریم‌ها متوجه پروژه‌های بزرگ و سرمایه‌گذاری‌های کلان چینی در ایران بوده است، افزود: یافته‌های میدانی و مصاحبه‌های انجام‌شده نشان می‌دهد بسیاری از پروژه‌ها و عملیات شرکت‌های چینی یا متوقف شده یا با کندی شدید مواجه‌اند. شرکت‌های خصوصی نیز تحت فشار مستقیم تحریم‌ها از بازار ایران فاصله گرفته‌اند.
دکتر هان سپس به تغییرات ساختاری در تجارت دو کشور اشاره کرد و گفت: نقش بنگاه‌های کوچک و متوسط در روابط تجاری رو به افزایش است و عدم توازن تجاری همچنان پابرجاست؛ ایران عمدتاً کالاهایی همچون کود شیمیایی، تجهیزات مکانیکی و دستگاه‌های الکترونیکی از چین وارد می‌کند و در مقابل، صادرات ایران به چین بیشتر شامل محصولات کشاورزی و صنایع دستی است.
وی همچنین یکی از چالش‌های مهم را عدم آشنایی بسیاری از شرکت‌های چینی با فرهنگ و محیط کسب‌وکار ایران دانست و تأکید کرد: مطابقت‌نداشتن شرکت‌ها با شرایط محلی، مانع مهمی در بهره‌گیری از ظرفیت‌های بازار ایران است.
در پایان نیز دکتر سان یوآن، عضو دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای، دیپلماسی قهرآمیز ایالات متحده در خاورمیانه را عاملی محدودکننده همکاری‌های دوجانبه معرفی کرد و در عین حال آن را فرصت‌ساز برای شکل‌گیری همکاری‌های راهبردی جدید دانست.
دکتر سان یوآن با اشاره به نقش بازدارنده سیاست‌های فشار آمریکا گفت: ایالات متحده با استفاده همزمان از ابزارهای نظامی محدود، تحریم‌های اقتصادی، کنترل صادرات و جداسازی فناورانه، تلاش می‌کند هژمونی منطقه‌ای خود را حفظ کند و روابط چین با ایران و خاورمیانه را تحت تأثیر قرار دهد.
وی با مرور سابقه تحریم‌ها علیه ایران از سال ۱۹۷۹، رویکرد واشنگتن را یک مکانیسم قهرآمیز ترکیبی خواند که فشارهای اقتصادی، مالی، انرژی، فناورانه و دیپلماتیک را همزمان اعمال می‌کند و افزود: تحریم‌های ثانویه آمریکا نه‌تنها ایران را هدف قرار می‌دهند، بلکه شرکت‌ها و دولت‌های ثالث را از تعامل با تهران بازمی‌دارند.
دکتر سان یوآن همچنین به استفاده واشنگتن از متحدان منطقه‌ای برای اعمال فشار غیرمستقیم و ایجاد موقعیت انتخاب اجباری میان کشورهای خلیج فارس و تهران اشاره کرد.
با وجود این چالش‌ها، وی تأکید کرد که بحران‌های ناشی از دیپلماسی قهرآمیز آمریکا می‌تواند به محرکی برای همکاری‌های عمیق‌تر میان تهران و پکن تبدیل شود و سه حوزه اصلی فرصت‌سازی را معرفی کرد: نخست، تقویت مشارکت راهبردی جامع دو کشور در سازوکارهایی مانند سازمان همکاری شانگهای و ابتکار کمربند و راه، که زمینه توسعه همکاری فناورانه از جمله استفاده از سیستم ناوبری چین را فراهم می‌کند.
دکتر سان یوآن فرصت دوم را شتاب‌گیری روند دلارزدایی و توسعه سازوکارهای مالی مستقل، از جمله تجارت نفت ایران با یوان، رشد مبادلات کالا در برابر کالا و توسعه سیستم‌های پرداخت مستقل از سوئیفت دانست و در خصوص فرصت سوم گفت: جذابیت الگوی همکاری چین در برابر رویکرد قهرآمیز آمریکا، شامل پرهیز از مداخله در امور داخلی کشورها، تأکید بر همکاری چندجانبه و مشارکت برابر در توسعه، که ایران را به همکاری بیشتر با پکن سوق داده است.
ارسال نظرات