پژوهشهای حوزوی باید دقیق و متقن باشند/لزوم استفاده از منابع اجتهادی معتبر
به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، آیتالله علیرضا اعرافی مدیر حوزههای علمیه کشور، در مراسم اختتامیه شانزدهمین جشنواره علامه حلی(ره) که امروز در سالن همایشهای مدرسه معصومیه قم برگزار شد، ضمن اشاره به اهمیت پژوهش در رشد و توسعه علمی جامعه اسلامی گفت: پژوهشهای حوزوی باید محتوای جامع و دقیقی داشته باشند تا بتوانند در راستای شکوفایی علم و اندیشه اسلامی اثرگذار باشند. این پژوهشها باید بهطور جدی و اساسی در مسیر تحقق اهداف علمی و دینی جامعه حرکت کنند.
مدیر حوزه های علمیه افزود: لازم است که مدیران، طراحان برنامهها و برنامهریزان، بهویژه کسانی که پیام علمی و دینی به جامعه میرسانند، درک عمیقی از اهمیت این پژوهشها داشته باشند و برای تحقق و پیشبرد این اهداف در محورهای پژوهشی گامهای اساسی و عملی بردارند.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه در ادامه افزود: پژوهش و تحقیق نقش اساسی در هدایت جامعه و تاثیرگذاری بر نظام اسلامی دارند. همه ما باید بدانیم که برای پیشبرد اهداف نظام اسلامی و ترویج اندیشه دین و اسلام ناب، نیازمند علم، دانش، پژوهش و خردورزی هستیم.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ادامه داد: حضور مؤثر ما در عرصه دین و گفتمانسازی دینی باید مبتنی بر تحقیق و پژوهش علمی باشد. در تمامی ارکان حوزههای علمیه، پژوهش باید نقشی محوری در تحقق مأموریتها و اهداف دینی ایفا کند.
آیتالله اعرافی همچنین بر اهمیت نقش پژوهش در ساخت گفتمانهای علمی و دینی تأکید کرد و گفت: پژوهش باید بنیانگذار همه اهداف گفتمانسازی و نقشآفرینی در نظام اسلامی باشد. این امر بر پایه علم و تحقیق استوار است و طلاب عزیز، اساتید جوان و برجسته باید در راستای پژوهشهای بنیادی و کاربردی برای پیشبرد نظام اسلامی و انقلاب اسلامی تلاش کنند.
وی در ادامه یادآور شد: یکی از وظایف مهم پژوهشگران حوزههای علمیه، استخراج گزارههای علمی و دینی از متون معتبر و تبدیل آنها به نظامهای فکری منسجم است. این امر نیازمند عمری تلاش و پشتکار است و باید هزاران نفر از پژوهشگران در این مسیر گام بردارند تا بتوانیم روز به روز نظام اسلامی را بازسازی کرده و آن را ارتقاء بخشیم. در نهایت، هدف ما باید پیشبرد تمدن اسلامی با تکیه بر پژوهشهای علمی و دینی باشد.
تولید فکر و اندیشه و ساختن کلام و نظریههای تمدنی
آیتالله اعرافی بیان کرد: محور دیگر در پیامدهای علمی در حوزههای دینی، بر پایه تولید فکر و اندیشه و ساختن کلام و نظریههای تمدنی است. این فرآیند باید از دل پژوهشهای عمیق و کارآمد بیرون بیاید.
مدیر حوزههای علمیه همچنین در ادامه به تلاشهای انجامشده در سالهای اخیر اشاره کردند و گفت: در همایش کتاب سال حوزه و جشنوارههای علمی، گزارشهایی از انواع فعالیتهای آموزشی و پژوهشی ارائه شده است که نشان از پیشرفتها و اقدامات ارزشمند در حوزههای مختلف دارد. با این حال، وقتی به دقت نگاه کنیم و نیازهای جامعه علمی را بررسی کنیم، میبینیم که ما هنوز پاسخهای کافی به بسیاری از سوالات علمی نداریم.
عضو فقهای شورای نگهبان با تأکید بر اهمیت پاسخگویی به نیازهای علمی و پژوهشی، گفت: ما با انبوهی از سوالات و نیازهای علمی مواجهیم که باید به آنها پاسخ دهیم. این نیازها تنها محدود به پاسخگویی به سوالات نظری نیست، بلکه در حوزههای مختلف علمی و دینی نیز باید راهکارهایی پیدا کنیم. حوزه علمیه باید نیروهای کارآمدی تربیت کند که بتوانند در عرصههای مختلف علمی، فرهنگی و اجتماعی ایفای نقش کنند.
مدیر حوزه های علمیه همچنین به تولید علم و نظریه در حوزههای فقهی، کلامی، حدیثی و اسلامی اشاره و تصریح کرد: کسی که استعداد و قابلیت رسیدن به درجات عالی علمی در این حوزهها را دارد، باید بدون شک به تحقیق و پژوهش بپردازد. این امر برای طلاب جوان یک واجب عینی است که باید در دستور کار قرار گیرد و همانطور که بزرگان ما تأکید کردهاند، باید در مسیر علم و تحقیق گام بردارند.
لزوم تولید نظریههای تمدنی
آیتالله اعرافی در ادامه افزود: در مجموع، حوزههای علمیه باید علاوه بر تولید علم، به تولید نظریههای تمدنی و تحلیلهای عمیق از نظامات اسلامی پرداخته و در عرصههای جهانی حضور فعال داشته باشند. این وظیفهای است که در جهت رشد و تعالی علمی و دینی بر دوش طلاب جوان قرار دارد.
طلاب به قله نظریهپردازی در علوم اسلامی دست یابند
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خطاب به اساتید و طلاب اظهار داشت: طلاب عزیز و بزرگوار، کسانی که در خود آمادگی علمی میبینند، باید این آمادگی را به عنوان یک وظیفه شرعی و واجب عینی تلقی کرده و در جهت تقویت تلاش علمی خود کوشا باشند. این تکلیف بر دوش شما طلاب جوان و عزیز ماست که باید با قناعت، استواری، و استقامت، به پیمان اجتهاد پایبند بمانید و در مسیر نظریهپردازی علمی و تولید علم در حوزههای مختلف قدم بردارید.
وی با تأکید بر لزوم توجه به نیازهای روز جامعه و تحولات جهانی گفت: علم در دنیای امروز نباید در چارچوب سنتهای گذشته محدود بماند. طلاب و محققین باید با نگاه به تحولات جدید، به تولید علمی پاسخگو به نیازهای جامعه بشری و امت اسلامی بپردازند. حوزههای علمیه باید به نیازهای فکری و فلسفی عصر حاضر پاسخ دهند و از این رو، اجتهاد و تفکر نوین ضرورت دارد.
آیتالله اعرافی به اهمیت پژوهشهای علمی و دقت در تحقیقات حوزوی اشاره کرد و افزود: پژوهشهای حوزوی باید دقیق و متقن باشد. لازم است که طلاب و پژوهشگران از منابع اجتهادی و عقلی معتبر بهرهبرداری کنند و از سطحینگری و روشهای نادرست در تحقیق پرهیز کنند. نباید به آنچه در دست داریم قناعت کنیم؛ چرا که در نظام اسلامی و انقلاب اسلامی، به ویژه در عرصههای اندیشه اسلامی، همواره نیاز به جستجوی بیشتر و تکمیل منابع داریم.
وی همچنین از جایگاه علمی بزرگانی چون امام خمینی(ره)، علامه طباطبایی(ره)، شهید مطهری(ره) و شهید صدر(ره) در پیشبرد گفتمان تمدنی و اسلامی یاد کرد و گفت: این بزرگان نمادهای اندیشهورزی اسلامی هستند و ما باید از دستاوردهای آنان بهرهبرداری کنیم و در عین حال، خود نیز در این مسیر تلاش کنیم. این گفتمان تمدنی نیازمند پژوهشهای دقیق و مستند است که باید با منابع اجتهادی معتبر و با دقت بالا انجام شود.
لزوم استفاده از منابع اجتهادی معتبر
مدیر حوزههای علمیه در ادامه تأکید کرد: در حالی که در بسیاری از مسائل علمی و دینی هنوز با کمبود پژوهش مواجهایم، باید توجه ویژهای به تحقیقات و آموزشهای حوزوی داشته باشیم و تلاش کنیم تا در جهت رفع نیازهای فکری و دینی جامعه و نظام اسلامی، به تحقیقات عمیق و مستند پرداخته و از سطحینگری در تحقیقات خود بپرهیزیم.