گزارشی از ششمین اجلاس تخصصی مباحث اعتقادی در مشهد
خبرگزاری رسا ـ ششمین اجلاس تخصصی مباحث اعتقادی با حضور طلاب حوزه علمیه مشهد با موضوع منزلت وحی برگزار شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، ششمین اجلاس تخصصی مباحث اعتقادی، چهارشنبه نوزدهم آبان ماه، با حضور حجت الاسلام والمسلمین حاج مهدی مروارید، یکی از اساتید سطوح عالی حوزه علمیه خراسان، با موضوع منزلت وحی در هتل الغدیر مشهد برگزار شد.
حجت الاسلام و المسلمین مروارید، به مطالبی که از محدوده حکم عقل خارج است اشاره کرده و گفت: اخبار غیبی و وحی در این گونه مسائل تنها راه وصول و عقل این راه را برای ما گشوده است و بعد از عصمت و ارتباط با خالق هستی از ناحیه نسبی و امام معصوم، چنانچه آنها خبری در ارتباط با مسائلی که عقل در آنها راه ندارد را بدهند، تردیدی را باقی نمی‌گذارند.
استاد سطوح عالی حوزه علمیه مشهد حجیت وحی را معنایی ذاتی دانست و خاطر‌نشان کرد: تعارض بین عقل و وحی پیرامون این مسائل مطرح نمی‌شود، به عبارت دیگر اگر عقل به معنای صحیح نکته ای را درک کند، نباید گفته شود که آن مسأله با وحی تخالف دارد، مراد از اختلاف این است که اغلب آنچه وحی با حکم عقلی حکایت می کند، آن عقل، عقل نبوده و توهم است.
وی ادامه داد: در این جهت جای شبهه وجود ندارد که وحی واقعی مصون از خطا است و خطا در آن معنا ندارد.
این پژوهشگر حوزه علمیه مشهد با بیان اینکه دسترسی به وحی واقعی جز از طریق متعارف وجود ندارد، تصریح کرد: خبرهایی که از ناحیه معصومین نقل شده است باید اصل و صدور آن از معصوم ثابت شود و استفاده از مطلب از طریق کلام، واضح و روشن شود تا هنگامی که به عقلای فهیم گفته می شود آن را درک کنند.
وی اذعان داشت: در جهت صدور اصل اخبار، خبر متواتر و اخبار محفوف به قرائن اطمینان بخش است و صدور خبر را اثبات می‌کند؛ اطمینان علم عادی است و عقلا مطالب بسیار مهم را به همین طریق اثبات می کنند.
حجت الاسلام و المسلمین مروارید گفت: مسأله روشنی کلام باید به گونه ای باشد که افراد فهیم بدون تردید معنا را استفاده کنند، به عنوان مثال «خلق الله الارواح قبل الاجساد بالفی الف عام»، قبل از اجساد ارواح آفریده شده اند، از این مطلب متوجه می شویم خلقت روح با جسم در یک زمینه همراه نبوده است.
وی وضعیت راوی و حکایت کننده خبر را در جهت اثبات صدور و قرائن موجب اطمینان، ضروری برشمرد و یادآور شد: کیفیت و وضعیت راوی در صورتی که خاص باشد، در تقویت احتمال و ظن بسیار تأثیرگذار است.
مدیر مدرسه علمیه بعث مشهد با طرح این پرسش که اگر فرض شود خبری به درجه اعتبار نرسیده است گفته شود خبر اطمینان آور نیست، و خبر، واحد بوده و حجیت آن قطعی نیست، آیا می توان به این خبر واحد همانند مسائل اعتقادی استدلال کرد یا خیر، اشاره کرد: شیخ انصاری در کتب خود این مسأله را در چندین وجه شرح داده اند و اعتبار اصول در امور اعتقادی استدلال و نظر را برسی می کنند.
وی ادامه داد: اگر خبری در باب احکام فقهی و یا اصولی باشد می توان به آن اعتماد کرد.
وی به مسائل اعتقادی، اعتقاداتی که به تعبد صادر شود، اشاره کرد و بابیان اینکه باید توجه داشت که در معارف آیا اعتقاد به عنوان یک وجوب لازم است یا خیر؛ تصریح کرد: امامت باید به نص، وحی و مسائل عقلی ثابت شود؛ از این رو مسأله امامت، مسأله ای تعبدی است.
این استاد سطوح عالی حوزه علمیه مشهد افزود: قسم دیگری از مسائل وجود دارد که در آن اعتقاد لازم نبوده و اعتقاد اجمالی کفایت می کند، همانند خصوصیات بهشت و جهنم که تحصیل علم آن ها شرط ایمان و اسلام نیست، هر چند در کنار ایمان مؤثر است.
وی با طرح این سؤال که آیا در مسائل اعتقادی خبرواحد ثقل حجت است یا خیر، ابراز داشت: شبهه‌های پیرامون این موضوع بدین صورت است که خبر واحد به جهت اینکه علم‌آور نیست شارع آن را حجت کرده است تا طبق آن خبر عمل شود.
وی در ادامه بیان داشت: معرفت در امور اعتقادی و معرفتی مطلوب و مطابق با علم است و خبر واحد علم آور نبوده و نمی‌تواند حجت باشد، آیا می‌توان به غیر از طریق علم معرفت پیدا کرد؟ در باب عمل، معرفت لازم نیست و تنها در عمل جوارحی، «جوانحی» مطرح می شود؛ اما در باب اعتقادات عکس آن است.
حجت الاسلام و المسلمین مروارید به اثر حجیت خبر واحد اشاره کرد و گفت: حضرت آیت الله خویی(ره) در مقدمه تفسیر البیان شبهات پیرامون این موضوع را مطرح کرده و پاسخ داده‌اند.
وی همچنین اظهار داشت: علم هدف است و این امکان وجود دارد که انسان مسأله‌ای را بداند یا نداند؛ اما اعتقاد تصمیمی قلبی و عملی جوانحی است و ممکن است بر اساس ظن و یقین باشد، وجود اعتقاد به معارف، از نوع واجب عقلی است و اگر کسی دانشی را درک کرد باید آن را بپذیرد و با آن مبارزه نکند.
وی در ادامه اذعان داشت: اگر عمل(علم) قلبی شد، بر انجام دهنده آن واجب است که به آن چیزی که علم پیدا کرده معتقد شود و اعتقاد به مشکوکات مطرود در این زمینه ممنوع است، زیرا اعتقاد به واسطه علم بصیرت و بینایی حاصل شده است.
این استاد حوزه علمیه مشهد به عمده مباحثی که در جهت ظهور کلام وجود دارد اشاره کرد و با بیان اینکه مرزبندی ظاهر و نص بسیار مشکل است، تصریح کرد: در مرز بندی، روشنی مدلول کفایت می کند و تنها در مسائل اعتقادی نیاز به کاشف وجود دارد و هنگامی که فردی به مسأله ای نائل شد، می تواند وجوب اعتقاد را در بحث معرفتی رها کند.
وی ایجاد این پرسش که از چه راه می توان به معارف وحیانی اسلام دست پیدا کرد و راه عقلایی چیست، اذعان داشت: برای فراگیری عقاید باید به سخن رهبران مکتب توجه و به نصوص و مدارک موجود در آیات و روایات مراجعه کرده و آن ها را یکدیگر مقایسه نمود و بدون درگیر شدن ذهن برداشت کلی نسبت به آن مبحث داشت.
این پژوهشگر حوزه علمیه گفت: علامه مجلسی در کتاب بحار الانوار(جلد61، صفحه 141، چاپ تهران) مستنداتی را آورده اند و می فرمایند«اخباری که در این باب ذکر می شود، اخباری نزدیک به تواتر است که ارواح بر اجساد خلقتشان مقدم است»، آنچه را که برخی از بزرگان ذکر کرده اند این است که ارواح در هنگام ابدان خلق شده اند و ادله آن ها صحیح نیست و نمی توان این روایات را به جهت وجود برخی از ادله تأیید نکرد.
حجت الاسلام و المسلمین مروارید اسلام را دین تفکر و تعقل دانست، و با عنوان این مطلب که باید مغایرت اعتقادات با عقل برسی شود، افزود: باید به ادله عقلی که به عنوان ادله فلسفی مطرح می‌شوند، اعتنا کرد؛ هر چند مسائل فلسفی یکسان نیستند و نباید تمام آن مسائل را پذیرفت.
وی در پایان تأکید کرد: روایات امام صادق(ع) را نباید از قول یک فیلسوف کمتر دانست و ابتدا باید به آیات و روایات توجه شود و بعد به سخنان اندیشمندان توجه کرد./968/ز502/س
ارسال نظرات