مبانی تحول در علوم انسانی را فلسفه تعریف می‌کند
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نخستین نشست از سلسله نشست‌های «چیستی تحول در علوم انسانی»، با همکاری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها و سازمان بسیج اساتید به زودی برگزار می‌شود.
براساس این گزارش، حجت‌ااسلام عبدالحسین خسروپناه، مدیر و عضو هیات علمی گروه فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به برگزاری نشست‌هایی پیرامون تحول در علوم انسانی، گفت: مسأله تحول در علوم انسانی یکی از ضرورت های جامعه ایران است که بارها از زبان مقام معظم رهبری مطرح شده است.
وی افزود: تاکنون برخی از نهادها، نشست ها و همایش هایی علمی در این زمینه برگزار کرده اند. در پژوهشگاه این بحث مطرح شد که چه باید کرد تا مسئله تحول در علوم انسانی به صورت فرهنگ در میان اساتید دانشگاه ها جای گیرد تا آنان، هم تعریف و تبیین دقیق از مسئله داشته باشند و هم راهکارهایی برای این تحول ارائه دهند.
این استاد حوزه و دانشگاه تأکید کرد: یکی از آسیب هایی که ما اکنون در بحث تحول در علوم انسانی به آن مبتلا هستیم این است که تفسیرهای متفاوتی از این تحول وجود دارد و حتی بعضی افراد تفسیرهای نامناسبی ارائه می دهند و به گونه ای مسئله را نشان می دهند که گویا قرار است تدریس علوم انسانی در دانشگاه ها تعطیل شود، یا عده ای به زور می خواهند اساتید علوم انسانی را بازنشسته کنند، یا مثلاً علوم انسانی را از دانشگاه به حوزه منتقل کنند. هیچ کدام از این تفسیرها صحیح نیست.
وی ادامه داد: بحث تحول در علوم انسانی اول، به معنای بومی سازی علوم انسانی و دوم به معنای اسلامی سازی علوم انسانی است و این تحول باید در خود دانشگاه روی دهد. این اتفاق به این معنی نخواهد بود که آثار غربی، ترجمه و خوانده نشود.
حجت‌الاسلام خسرو پناه در مورد اهداف این تحول نیز گفت: مراد از بومی سازی علوم انسانی، مطالعه و تئوریزه کردن مسائل مورد نیاز جامعه ایران، هنجارها و ناهنجاری های جامعه، رفتارها و نهادهای مدنی ایران است و هدف از اسلامی سازی علوم انسانی، بازتعریف تئوری های علوم انسانی، با استفاده از مبانی و جهان بینی اسلامی است. زیرا نظریه های علوم انسانی عمدتاً یا مبتنی بر تفکرهای اومانیستی، سکولار و نسبی گرایی ناشی از مبانی جهان بینی غربی هستند یا حتی در بعضی موارد وقتی مباحث علوم انسانی در ایران مطرح می شود مربوط به 400 یا 500 سال پیش است که از روزگار معاصر ما عقب است. پس جا دارد که ما در مورد چیستی مباحث علوم انسانی مطالعه و بررسی کنیم.
وی درباره نحوه طرح این مباحث گفت: باید اساتید با هم گفت و گو کنند تا صورت مسئله به خوبی تبیین شود و سپس راهکارهایی برای حل مسئله پیشنهاد شود تا علوم انسانی در ایران متحول گردد. پژوهشگاه به این نتیجه رسید که این کار، یک کار میان نهادی است و پس از بحث و بررسی مقرر شد یک شورای سیاست گذاری و شورای علمی با حضور پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها و سازمان بسیج اساتید تشکیل شود و با کمک این شورا، نشست ها و همایش هایی در چند دانشگاه مهم کشور از جمله دانشگاه تهران و دانشگاه شهید مدرس برگزار شود و اگر این نشست‌ها با موفقیت برگزار شد، در تابستان سال آینده در شهر مشهد مقدس یک همایش در سطح ملی، مسئله تحول علوم انسانی را در عرصه های اقتصاد، سیاست، حقوق، روانشناسی، جامعه شناسی، علوم تربیتی و سایر حوزه های اصلی علوم انسانی به صورت تخصصی و موضوعی مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان سخنان خود در مورد نقش فلسفه در تحول علوم انسانی نیز گفت: اگر ما می خواهیم تحولی در علوم انسانی داشته باشیم قطعاً ابتدا باید مبانی تحول را مطرح کنیم و این مبانی را فلسفه تعریف می کند. ما اگر بتوانیم در فلسفه های مضاف، با بهره گیری از دو کتابی که در سال 85 توسط پژوهشگاه منتشر شد، کارهای جدی تری انجام دهیم و با استفاده فلسفه اسلامی محض، فلسفه های مضاف را تدوین کنیم قطعاً این فلسفه های مضاف، بر علوم مضاف الیه هم اثر خود را می گذارد. به طور مثال، پژوهشگاه در حوزه فلسفه هنر تا کنون دو نشست علمی برگزار کرده و امیدواریم چند نشست دیگر هم برگزار کنیم تا در خصوص روش شناسی هنر اسلامی به یک دستاورد خوبی برسیم. این دستاورد قطعاً منشاء تحول در هنر خواهد شد.
گفتنی است، محمود حکمت‌نیا، معاون امور پژوهشی و آموزشی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مسؤولیت کمیته علمی این سلسله نشست‌ها را بر عهده دارد. /920/د102/ع