پژوهش پیش شرط توسعه است

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از ستاد خبری هفته پژوهش قم، حجت‌الاسلام حسن منتظری اظهار داشت: پژوهش اساس و بنیان پیشرف علمی در هر جامعه‌ای است و پیشرفت‌های امروز انسان مرهون تلاش‌ها و تحقیقات افرادی است که سال‌های بسیاری با سختی و مشقت در موضوعات مختلف تحقیق و پژوهش انجام داده‌اند.

وی با بیان اینکه وضعیت پژوهش در کشور ما به ویژه درعلوم انسانی غربت و مهجوریت خاصی دارد، ادامه داد: با وجود تاکیدات فراوان مقام معظم رهبری بر انجام پژوهش و مصوبات دولت و مجلس در رابطه با پژوهش‌های کارآمد به منظور تولید دانش و علم ولی در کشور کمتر از دو درصد مراکز، شرکت‌ها و کارخانه‌های صنعتی دارای واحد تحقیق و توسعه هستند، این در حالی است که این درصد در کشورهای غربی به مراتب بالاتر است.

حجت‌الاسلام منتظری با آسیب‌شناسی پژوهش در حوزه علوم انسانی بیان داشت: موانع متعددی در عدم رواج پژوهش وجود دارد که دست و پا گیری قوانین و پیچ و خم‌های اداری از آن جمله است.

رئیس موسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی گفت: پژوهش مبتنی بر آموزش است یعنی قبل از شروع طرح‌های تحقیقاتی لازم است که نیروهای متخصص در آن زمینه تربیت شوند.

وی اضافه کرد: برای این منظور لازم است از قبل مراکز تخصصی در زمینه‌های مختلف پدید آمده باشند و نیروهایی در سطح کارشناسی ارشد و دکترا تربیت شده باشند، سپس از این نیروها در گرایش‌های مختلف پژوهش استفاده شود.

حجت‌الاسلام منتظری تصریح کرد: توجه نداشتن به این موضوع سبب می‌شود سال‌های بسیاری به طول انجامد تا نیروهای تجربی در ضمن کار تحقیق پرورش پیدا کنند، که معمولا درصد آنها در کل نیروهای به کار گرفته شده بسیار اندک است.

رئیس موسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی با اشاره به کمبودهای اقتصادی و پایین بودن میزان حمایت مالی از پژوهش و پژوهشگران عنوان کرد: اگر در کشوری علم و ثروت در دو سمت متضاد و مخالف هم حرکت کنند، نباید انتظار پیشرفت سریع دانش و تولید علم را داشته باشیم.
وی به خلأ هماهنگی و تعامل میان مراکز پژوهشی اشاره کرد و افزود: فقدان ارتباط دوسویه بین تولیدکننده و مصرف‌کننده از طرفی به نهادهایی ضربه می‌زند که نمی‌توانند راه کوتاه و صحیح را به خوبی تشخیص دهند و مشکلات خود را حل کنند و از سوی دیگر به پژوهشگران و موسسات پژوهشی ضربه وارد می‌کنند که از موضوعات جدید و کاربردی محروم می‌شوند و کم‌کم به طرف پژوهش در خلأ پیش می‌روند.

حجت‌الاسلام منتظری خاطرنشان کرد: کم توجهی به ابزارهای پژوهش جدید و فراهم نکردن آنها، دسترسی نداشتن به کتاب‌های جدید کارگاه‌های آموزشی، تسلط نداشتن پژوهشگران به زبان دوم و سوم، کمبود نشست‌های علمی و نقد کتاب و نظریه‌پردازی و همایش‌های علمی و کم‌توجهی به نیازسنجی در انتخاب موضوعات پژوهش از جمله آسیب‌های موجود در امر پژوهش محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه پژوهشگران نباید روحیه سطحی‌نگر داشته باشند، گفت: پژوهش با ژرف‌نگری رشد می‌یابد و بالنده می‌شود و این در حالی است که برخی از پژوهشگران روحیه تسامحی و سطحی‌نگر دارند و این روحیه به پیشرفت علوم ضربه‌ای غیرقابل جبران وارد می‌کند.

حجت‌الاسلام منتظری خاطرنشان کرد: پژوهشگر به هر دلیل و مسئله‌ای باید علامت سؤال بگذارد تا بتواند مشکلات را بشناسد و آنها را حل کند.

وی افزود: پژوهشگر باید روحیه نقدپذیری و نقادی را در خود تقویت کند و دلایل منطقی و اشکالات مخالفان خود را با شرح صدر مورد بررسی قرار دهد و اگر صحیحی است، بپذیرد.

رئیس موسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی تعصب‌های قومی و مذهبی را از آفات پژوهش خواند و یادآور شد: پژوهشگران به‌خاطر دلبستگی‌های قومی و مذهبی گرفتار تعصب شده و از حق‌پذیری دور می‌شوند.

وی شخص محوری، تمایل به تحقیقات فردی و فرار از عقل جمعی، نوگریزی، نادیده انگاشتن موضوعات نو و مهم و شتابزدگی در تحقیق و نظریه‌پردازی را از دیگر مشکلات امر پژوهش در کشور عنوان کرد.

حجت‌الاسلام منتظری در بخش دیگری از سخنان خود به نقش پژوهش در توسعه کشور اشاره کرد و گفت: نقش پژوهش در توسعه همه جانبه پایدار چنان برجسته و انکارناپذیر است که می‌تواند آن را بدون تردید نیروی محرکه توسعه در همه بخش‌های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و... در جامعه دانست.

وی گفت: توسعه پایدار کشور بدون در نظر گرفتن امر پژوهش و اجرایی کردن آن امکانپذیر نیست، از این‌رو تحقیق و پژوهش پیش شرط توسعه است. /901/د102/ع