جهات اخلاقی استاد، ناخودآگاه در شاگرد اثر می‌گذارد
با توجه به اهمیت طرح این مباحث برای طلاب به ویژه طلاب جوان و تازه‌وارد به حوزه‌های علمیه، خبرگزاری رسا اقدام به انتشار بخشی از محتوای این کتاب کرده است.
در بخشی از این کتاب، آیت‌الله مصباح یزدی به این پرسش که« در انتخاب اساتید چه معیارها و شرایطی مهم‌تر است؟» این‌گونه پاسخ داده است:
انتظاری که شاگرد از استاد خود دارد یکی این است که درس را خوب بیان کند که بفهمد و استفاده کند و دیگر این که از رفتار و کردارش اثر خوب بپذیرد. بنابراین در استاد دو شرط اساسی وجود دارد:
یکی این که قدرت تدریسش خوب باشد. هم مطلب را خوب فهمیده باشد و هم بتواند خوب بیان کند و دیگر این که اخلاق و رفتارش طوری باشد که بر اثر معاشرت آثار خوبی در شاگرد بگذارد. اگر انتخاب استاد در اختیار خودمان بود، طبعاً باید کسی را انتخاب کنیم که برای تدریس مطلوب مورد بحث تجربه داشته و آن درس را خوب خوانده باشد. یکی هم این که قدرت بیانش خوب باشد. چون هستند کسانی که مطلب را خوب خوانده‌اند، خوب هم فهمیده‌اند، خوب هم مطالعه می‌کنند، ولی قدرت بیانشان ضعیف است و نمی‌توانند درست تفهیم کنند. پس استاد باید درس را هم خوب فهمیده باشد و هم بتواند خوب بیان کند.
علاوه بر این‌ها باید واقعاً دلسوز باشد و بخواهد مطلب را خوب به شاگرد بفهماند. اگر صرفاً درس گفتنش را یک شغل یا حرفه به حساب بیاورد و علاقه‌ای به کارش نداشته باشد، دلسوزانه برخورد نکند، دغدغه‌ای نداشته باشد که شاگرد، خوب یاد بگیرد، می‌آید و می‌نشیند و درسش را می‌دهد و می‌رود، چنین کسی نمی‌تواند استاد خوبی باشد. اما استادهایی هستند که واقعاً به کارشان عشق می‌ورزند، به شاگردشان مثل فرزند خودشان نگاه می‌کنند و واقعاً دلشان می‌خواهد چیز یاد بگیرد. البته در درس‌های عمومی نمی‌شود این موارد را خیلی لحاظ کرد. ولی خود این روحیه که استاد اهتمام داشته باشد به شاگرد چیز بفهماند، به سؤالش درست جواب بدهد، به موقع خودش توصیه‌هایی بکند، راهنمایی‌اش کند که چه کتاب‌هایی مطالعه کند و گهگاه درباره درس از او سؤال کند که شاگرد بفهمد استاد به او نظر دارد، می‌تواند شرط سومی در جهت تعلیم باشد. خصوصیت دیگری که باید در استاد لحاظ کرد، مسائل اخلاقی و رفتار او است. شاگرد می‌تواند در همین جلسات درس و نشست و برخاستی که با یک استاد خوب دارد، خیلی چیزها یاد بگیرد: تواضع و فروتنی را، نظم در کار را، ادب و اخلاق اجتماعی را و...
جهات اخلاقی استاد، ناخودآگاه در شاگرد اثر می‌گذارد. اگر استادهای متعددی وجود دارند، علاوه بر آن شرایطی که برای تدریس و تعلیم باید رعایت شود، سعی کنیم کسانی را انتخاب کنیم که متخلق به اخلاق الهی باشند، مهذب باشند، متواضع باشند، مؤدب باشند، منظم و منضبط باشند. استادی که سر ساعت بیاید و سر ساعت برود، در تدریس کوتاهی نکند و به اصطلاح چیزی کم نگذارد. خود این رفتار، خواه و نا‌خواه شاگرد را متواضع و مؤدب و منظم و منضبط می‌سازد. همین‌طور در درسش، باید ادب را رعایت کند، اسم دیگران را سبک نشمارد، خدای نکرده رفتارهای خلاف اخلاق از او سر نزند که شاگرد اخلاق بد را از او بیاموزد. این‌ها شرایط است که باید در یک استاد باشد.
شایان ذکر است، علاقه‌مندان به تهیه این کتاب می‌توانند به انتشارات شفق به نشانی قم ـ خیابان شهدا ـ کوچه 22 مراجعه کنند یا با شماره 7741028 پیش شماره 0251 تماس بگیرند./997/پ203/ن