در مواجهه با جامعه فاسد، خوش بینی سبب زیان می‌شود
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام جواد محدثی، استاد حوزه علمیه قم، در درس اخلاق رسانه که در خبرگزاری رسا برگزار شد، گفت: در مسائل اخلاقی نیاز به معیار و مبنا داریم و با توجه به نامه امیر مؤمنان علی(ع) به مالک اشتر، رسیدن به این معیارها جز با انس با آیات، روایات و سیره اهل‌بیت(ع) و علما ممکن نیست. وی با بیان این‌که گاهی در صحبت‌ها عبارت روح اسلام به کار می‌رود، افزود: روح اسلام نیز تنها از طریق انس مستمر با آیات قرآن کریم، روایات و سیره اهل‌بیت(ع) به دست می‌آید و نمی‌توان آن را بر اساس ذوق و سلیقه شناسایی کرد. استاد حوزه علمیه با اشاره به صفات متقابل و به ظاهر متضاد و راه جمع کردن این صفات، اظهار داشت: یکی از صفات اخلاقی که به آن توصیه مکرر شده، صله رحم است اما زمانی که یکی از ارحام فردی گنه‌کار باشد یا عقیده باطلی داشته باشد، از دامنه صله رحم خارج شده و تبری از وی لازم می‌شود. وی تأکید کرد: حضرت علی بن موسی رضا(ع) برادری به نام زید داشتند که انسانی فتنه‌گر و فاسد بود؛ امام رضا(ع) به صراحت خط خود را از وی جدا کرده و حتی در جایی گفتند که قسم می‌خورم، من و او را هیچ سقفی زیر خود نگیرد. حجت‌الاسلام محدثی ادامه داد: امام رضا(ع) در پاسخ به شخصی که علت قطع رحم ایشان با برادر خود را سؤال کرد، گفتند که اگر با هم باشیم و خط خود را از وی جدا نکنم، کارهایش را به حساب ما می‌گذارند. وی خاطرنشان کرد: همان‌طور که در روایات از غضب نکوهش و از حلم ستایش شده است، در برخی مواقع نیز از حلم نکوهش و از غضب تعریف شده است، همچنین در حالی که برخی از اصحاب امام صادق(ع) از مباحثه و جدل با اهل‌سنت وابسته به حاکمیت نهی شده بودند، برخی دیگر از سوی امام صادق(ع) موظف به جدل با آنان بودند. استاد حوزه علمیه قم با بیان این‌که در آیات و روایات از دروغ‌گویی نهی شده است، ابراز داشت: در روایتی آمده است که هر دروغی مورد سؤال قرار می‌گیرد جز دروغی که برای فریب دشمن، آشتی دادن میان دو مؤمن و وعده دادن به خانواده برای دل خوشی آنان باشد. وی تصریح کرد: استثنائاتی که در افعال حرام وجود دارد نباید ما را نسبت به ارتکاب آنان گستاخ کند و به عنوان مثال ما را سوق به دروغ‌گویی دهد چراکه این استثنائات تنها برای خارج شدن از بن بست است. وی ادامه داد: همچنین با توجه به روایت امام صادق(ع)، خداوند دروغ را برای آشتی دادن مؤمنان دوست دارد و دروغ‌گویی در بقیه موارد را دشمن می‌دارد. استاد حوزه علمیه قم اظهار داشت: راست‌گویی نیز یکی از صفات پسندیده‌ای است که با وجود توصیه‌های فراوان به آن، در برخی مواقع مانند سخن چینی و ایجاد تفرقه به صفتی پلید تبدیل می‌شود. وی با بیان این‌که پیامبر(ص) در سه مورد، راست‌گویی را زشت شمرده‌اند، گفت: سخن‌چینی میان مؤمنان، ناراحت کردن شخصی با خبر بد دادن از خانواده وی و تکذیب کردن خبر دیگران، از موارد زشتی راست‌گویی هستند. حجت‌الاسلام محدثی با بیان این‌که شأن و موقعیت افراد نباید تخریب شود، افزود: علت پلیدی تکذیب کردن خبر دیگران، تخریب شدن شخصیت آنان است؛ در این مواقع تنها می‌توان به خبر وی بی اعتنایی کرد و نباید به صراحت آن را تکذیب کرد. این استاد حوزه علمیه قم تأکید کرد: حرمت غیبت با وجود این‌که شدیدتر از بسیاری گناهان شمرده شده اما در برخی مواقع مجاز دانسته شده است؛ شهید ثانی(ره) غیبت گناهکاری که قصد جلوگیری از ارتکاب گناه وی را داریم و غیبت ظالم از سوی مظلوم را مجاز می‌شمارد. وی ادامه داد: همچنین غیبت پیشوای ستمکار، فاسقی که فسق علنی انجام می‌دهد و صاحب هوای نفسی که بدعت‌گذار است نیز جایز شمرده شده است. حجت‌الاسلام محدثی با بیان این‌که بر حذر داشتن مسلمانان از وقوع در خطر و شر، یکی از موارد جواز غیبت است، ابراز داشت: غیبت برای جلوگیری از رجوع مردم به پایگاه‌های خبری که اخبار دروغ را ترویج می‌دهند، نیز شامل موارد جواز غیبت است. وی تصریح کرد: فخر فروشی، تملق‌گویی و تعصب نیز از مواردی هستند که با وجود نهی از آنان، در برخی موارد توصیه شده است؛ فخر فروشی نسبت به شیعه و دوست‌دار اهل‌بیت(ع) بودن، همچنین تملق برای طلب علم جایز است. استاد حوزه علمیه قم اظهار داشت: همان‌طور که در آیات و روایات از سوء ظن نکوهش شده است، در روایتی آمده که هنگام مواجه شدن با جامعه فاسد، خوش بینی سبب زیان می‌شود. وی در پایان گفت: در کتاب تحف العقول روایتی از امام صادق(ع) آمده است که می‌فرمایند خوش بینی در زمانه ظلم و جور که مردم در آن زمان فریبکارند، نشانه عجز و ناتوانی است./997/پ202/ن