بار امانت الهی انسان و ثمره آن

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پایان‌نامه «بار امانت الهی انسان و ثمره آن» پژوهشی از «مریم صومی» به بررسی بار امانت الهی انسان و ثمره آن اهتمام ورزیده است.

بر اساس این گزارش، در چکیده این پایان‌نامه می‌خوانیم:

چکیده:

این پایان‌نامه، در خصوص بار امانت الهی انسان و ثمره آن بحث و بررسی می‌کند. انسان با خدای خویش عهد بسته است و اگر این عهد را فراموش نکند می‌تواند امانت‌دار واقعی باشد. خداوند این عهد را محکم و تأیید نموده و به صورت میثاق از انسان گرفته است که به ربوبیت او و رسالت پیامبر خاتم (ص) و ولایت امیرالمؤمنین و ائمه معصومین (ع) اقرار نماید و این خود اتمام حجت است و انسان در روز قیامت در پیشگاه الهی هیچ عذری نخواهد داشت. متأسفانه در اثر القائات شیطانی و غرق شدن در طبیعیات انسان موقف و کیفیت این میثاق را فراموش کرده است اما محتوای میثاق همچنان باقی است و همین کفایت می‌کند که انسان حق این میثاق را که به عنوان امانت در نزدش قرار داده شده است که حقیقت این امانت نیز همان ولایت است ادا نموده و به عنوان جانشین و خلیفه الهی در عالم واسطه رسیدن فیض الهی به دیگر انسان‌ها بشود چرا که هدف از خلقت او رسیدن به مقام خلافت است و این مقام نصیب انسان‌هایی می‌گردد که تمام اسماء حسنای الهی در آن‌ها به نحو کمال یافت شود و به عبارت دیگر ایشان انسان‌های کامل و شایسته‌ای برای بهره‌مندی از مقام خلیفه اللهی هستند و دارای ولایت الهی می‌باشند و انسان‌های دیگر که در مراتب پایین تر قرار دارند، موظف به اطاعت و تبعیت از ایشان می‌باشند تا به کمال شایسته خود برسند. مصداق اکمل این انسان‌های کامل ائمه معصومین (ع) هستند که خلفای الهی می‌باشند و چون رکن اصلی و مقوِّم مقام امامت ولایت است ایشان با بهره‌مندی از این نعمت الهی و با داشتن مقام عصمت از خطا و اشتباه به هدایت دیگر مردمان به صراط مستقیم می‌پردازند. به این ترتیب در این تحقیق مشخص می‌گردد که منظور از امانت الهی ولایت است و ثمره آن خلافت است که مصداق اکمل آن امانت است.

تعریف و تبیین موضوع:

این پایان‌نامه در رابطه با بار امانت الهی انسان و ثمره آن صحبت می‌نماید و محدوده تحقیق، قرآن و روایات است. لغت امانت در این جا در معنای لغوی چیزی است که به غیر می‌سپارند تا آن را حفظ کند و سپس به صاحب اصلی‌اش برگرداند که انواع مختلفی هم می‌تواند داشته باشد؛ مانند کلامی که به امانت نزد مخاطب گذاشته می‌شود، مال، فرزند و...اما همین امانت وقتی به صفت (الهی) اضافه گردد با آن امانتی که بین انسان‌هاست متفاوت می‌شود. در این جا این امانت از طرف خداوند بر انسان عرضه‌شده و او نیز پذیرفته است. پس رابطه بین خدا و انسان است. در این پایان‌نامه سعی خواهد شد که ابتدا حقیقت این امانت الهی با توجه به آیه امانت تبیین شود و رابطه‌اش با عهد و میثاق بررسی گردد و سپس هدف از عرضه آن بر انسان بیان گردد. در ادامه ثمره پذیرش امانت مشخص می‌شود و این که انسان برای رسیدن به آن جایگاه چه خصوصیات و امتیازاتی باید داشته باشد و در پایان رابطه ولایت و امامت با این ثمره مورد توجه قرار می‌گیرد.

ضرورت و اهداف تحقیق:

دانستن حقیقت امانت الهی یک ضرورت فطری است زیرا فطرت انسان به گونه‌ای طراحی‌شده که غایت و هدف آن رسیدن به کمال است. اگر انسان این امانت الهی را بشناسد در جهت حفظ و ادای حق این امانت تلاش کرده و می‌تواند این ودیعه الهی را به ثمر برساند و قابلیت خلیفه اللهی را پیدا کند در عصر حاضر که عصر غیبت است خلیفه بر حق الهی و والاترین انسان وجود مبارک و نازنین امام زمان (عج) است که تمام انسان‌ها باید در جهت حفظ این امانت که همان پذیرفتن ولایت الهی است گام بردارند و این مهم میسر نخواهد شد مگر به شناخت این بار امانت الهی که بر دوش انسان قرار داده‌شده و همچنین معرفت به مصادیق اکمل و اتم آن یعنی ائمه معصومین (ع). بنابراین برای رسیدن به سعادت دنیوی و اخروی، پرداختن به این موضوع و بحث و بررسی پیرامون شناخت آن بسیار حائز اهمیت است.

امانت الهی:

معناشناسی:

امانت الهی که خداوند در آیه امانت، بر انسان عرضه کرده به معانی مختلفی تعبیر شده که به برخی از آن‌ها اشاره می‌گردد:

1- فرایض و طاعت خداوند:

اوامر و نواهی الهی نیز مثل امانت هستند و همان طور که ضایع کردن امانت، گناه بزرگی است، ترک دستورات الهی نیز گناه و عصیان شمرده می‌شود و چون انسان از یک طرف لیاقت و استعداد حمل این امانت را داشت و از طرف دیگر جرأت بر انجام معاصی الهی را دارا بود این امانت به او واگذار شد.

2- عقل:

از نظر راغب تعبیر امانت به عقل صحیح است زیرا عقل آن چیزی است که به واسطه آن معرفت خدا حاصل گشته و عدالت نیز جاری می‌گردد و به سبب آن انسان از دیگر موجودات ممتاز می‌گردد. پس به همین دلیل خداوند این امانت را به انسان واگذار کرده که صلاحیت آن را دارد.

3-عشق:

امانت الهی نزد بسیاری از عارفان همان عشق است و چیزی جز امانت ربانی نیست. در اصطلاح صوفیه امانت ودیعه‌ای الهی است که انسان با آن به دوستی و محبت خدا می‌رسد.

حقیقت امانت الهی:

مفسران شیعه و سنی در بیان ماهیت امانت احتمالات زیادی بیان کرده‌اند که به چند دیدگاه اشاره می‌شود:

1- اوامر و نواهی الهی:

منظور از اوامر و نواهی همان تکلیف است که فقط انسان استعداد و لیاقت حمل آن را دارد و چون واجب الاداء است امانت نامیده شده است.

2- عقل:

اکثر کسانی که قائل به معنای تکلیف بودن امانت هستند قائل به معنای عقل هم هستند و گاهی عقل و تکلیف را در بیان معنای امانت در کنار هم می‌آورند چرا که معتقدند این که انسان این امانت را حمل کرد به دلیل لیاقت و استعدادش برای این حمل است و همین دلیل او را از سایر موجودات ممتاز گردانده و حتی اگر معنای امانت تکلیف گرفته شود باز مقصود همان عقل است که سبب تکلیف است و این عقل است که می‌تواند حافظ دو قوه غضبیه و شهویه از تعدّی گردد و چه بسا تجاوز و غلبه این دو قوه بر انسان سبب ظلوم و جهول بودن او می‌شود.

3- نماز:

طبق روایتی، از این امانت الهی به نماز تعبیر شده است. در حدیثی آمده هنگامی که وقت نماز می‌رسید رنگ امیرالمؤمنین تغییر می‌کرد و لرزه بر اندام حضرت می‌افتاد از ایشان علت این حالت سؤال شد فرمودند: وقت نماز است وقت ادای امانتی است که خداوند بر آسمان‌ها و زمین عرضه کرد.

شایان‌ذکر است، پایان‌نامه «بار امانت الهی انسان و ثمره آن» پژوهش پایانی «مریم صومی»، برای اخذ مدرک سطح 2 مدرسه علمیه حضرت زینب کبری (س) تهران است که در سال 1388 دفاع شده است و استاد راهنمای آن «خانم باقری» و استاد داور آن «دکتر طوبی شاکری» است. /9193/پ202/ی