عالمى که به غیر علمش عمل کند نادان است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، محسن اسماعیلی عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) شامگاه چهارشنبه 23 اردیبهشت ماه در جلسه ای از سلسله جلسات نهج البلاغه که در مسجد هفتاد دوتن مجموعه شهدای انقلاب اسلامی برگزار شد با اشاره به نامه 69 نهج البلاغه افزود: عالمى که به غیر علمش عمل کند همچون نادانى است سرگردان که از جهلش به هوش نیاید، بلکه حجت حق بر او عظیم تر، و اندوهش دائم تر، و نزد خدا بیش از همه سزاوار ملامت است.

وی در ادامه با اشاره به معنای جاهلیت در قرآن افزود: واژه جاهلیت ریشه در قرآن دارد، دقت در قرآن و متون تاریخی روشن می‌نماید که معنای اصلی جاهلیت نادانی نیست، بلکه جاهلیتی که در قرآن و سنت و حتی بسیاری از متون تاریخی بیان شده یک نوع حالت نفسانی و کیفیت روانی است که از پیروی از هدایت الهی سرباز می‌زند و حکومت خدا را در امور زندگی نمی‌پذیرد.

اسماعیلی در ادامه افزود: پس جاهلیت یعنی سفاهت، خشونت، ناهنجاری، بی‌ارادگی، شتابزدگی و عدم قدرت بر نفس نه صرفاً نادانی و عدم علم. در نتیجه جاهلیت یک مفهوم است که محدوده زمانی و مکانی ندارد. مفهوم جاهلیت در قرآن کلمه جاهلیت ریشه در قرآن دارد و برای نخستین بار در آیات مدنی مطرح شد. در قرآن مشتقات اسمی و فعلی آن به صورت‌های جاهل، جاهلون، جاهلین، جهاله، یجهلون، تجهلون و جهول به کار رفته است.

وی تصریح کرد: گاهی جهل را مقابل علم، گاهی مقابل معرفت و یک جا مقابل عقل بیان می کنند و گاه جهل را مترادف با ضلالت و کوری آوردند که نمونه هایی از تعبیر ایشان از نادانی در نهج البلاغه وجود دارد.

عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در ادامه ریشه جهل برادران حضرت یوسف(ع) را حسادت دانست و گفت: سه نوع جهل بین همگان وجود دارد؛ اولی جهل اولی است که در سوره احزاب آیه 33 به آن اشاره شده است، دیگری جهل جدید است و نوع دیگر جهل، جهل کهن بوده است. ظهور پیامبر(ص) برای خروج مردم از جهالت نیز همان جهل اولی مردم بوده است.

اسماعیلی در ادامه با اشاره به جهل نوع دوم گفت: نوع دوم جهل این است که عالمی به علم خود عمل نکند و به عبارتی خود را به خواب بزند که بدترین جهالت ها از نظر پیامبر(ص) بوده است. افرادی که برابر امام حسین(ع) به پیکار ایستادند همان عالم هایی بوند که به علم خود عمل نکردند و این موضوع بسیار مشخص است که شمر قاتل امام حسین(ع) همان فردی است که روزی در جنگ صفین در صف یاران امیرمومنان(ع) جانباز شد.

وی در ادامه افزود: آدم عاقل اول فکر مى کند و بعد سخن مى گوید ولى آدم احمق بر عکس آن است، به تعبیر امیرمومنان، زبان عاقل پشت دلش است، اول دلش فکر مى کند، مى اندیشد و بعد زبانش به حرکت در مى آید، ولى کار احمق برعکس است، دلش و قلب و فکرش پشت سر زبانش قرار دارد.

عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) با اشاره به خطبه 109 نهج البلاغه، افزود: عالمى که به غیر علمش عمل کند همچون نادانى است سرگردان که از جهلش به هوش نیاید، بلکه حجت حق بر او عظیم تر، و اندوهش دائم تر، و نزد خدا بیش از همه سزاوار ملامت است./817/پ203/ب4