تأثیر امام رضا در تقویت حوزه علمیه قم

به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، حجت الاسلام و المسلمین رسول رضوی، عضو هیأت علمی دارالحدیث با اشاره به تأثیر سفرهای اهل بیت (ع) بر جامعه اسلامی، عنوان کرد: در رابطه با مسافرت و مهاجرت ائمه معصومین (ع)، مطالبی گفته شده است و اگر ما بخواهیم در رابطه با مسافرت و مهاجرت ائمه اطهار (ع) تحقیقی داشته باشیم، یکی از مهم‌ترین آنها، مهاجرت و مسافرت امام رضا (ع) است.

عضو هیأت علمی دارالحدیث اظهار داشت: در میان امامان معصوم (ع)، مسافرت و مهاجرت چند تن از ائمه اطهار (ع) تأثیرگذار بوده است، از جمله مهاجرت امام علی (ع) به عراق بود که باعث شد تا کوفه به عنوان پایتخت سیاسی و مرکز علمی بزرگ برای شیعیان باشد و در قرن اول، دوم و سوم هجری قمری به عنوان مرکز علمی و مذهبی جهان اسلام به ویژه شیعیان بود.

حجت الاسلام و المسلمین رضوی افزود: امام محمد باقر (ع) در طول امامت خویش، سفری به شام داشتند و در کنگره مسیحیان که هر سال برگزار می‌شد و نقش راهبردی برای مسیحیان داشت، حضور یافتند و با مناظره‌ای که در این کنگره با شخصیت‌های مسیحی داشتند، برآشفتگی و سرشکستگی برای مسئولین کنگره ایجاد کردند.

وی بیان داشت: امام صادق (ع) نیز پس از سقوط حکومت بنی‌امیه و اوایل حکومت بنی‌عباس، سفری به عراق داشتند که این سفر، مهم‌ترین عامل تقویت کوفه بود، به طوری که مهاجرت آن حضرت، نقش مهمی در تاریخ علمی فرهنگی جهان اسلام و به ویژه جهان تشیع داشت.

کارکرد بین‌الادیانی سفر امام رضا (ع) به ایران

عضو هیأت علمی دارالحدیث تصریح کرد: مهاجرت امام رضا (ع) به ایران نقش ویژه و پررنگ‌تری بر جامعه اسلامی داشته است، به طوری که کارکردهای مهاجرت امام رضا (ع) به ایران و ماوراءالنهر در سه بخش می‌توان بررسی کرد؛ یکی از کارکردهای مهاجرت امام رضا (ع) به ایران، کارکرد بین‌الادیانی است.

حجت الاسلام و المسلمین رضوی ادامه داد: در اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم هجری قمری، ماوراءالنهر یا آسیای میانه، محل تجمیع ادیان و آوردگاه ادیان بوده است، به طوری که مسیحیان، یهودیان، مسلمانان و دیگر ادیان جهان در این منطقه حضور داشتند و باورهای دینی خود را اظهار می‌کردند و گاهی شبهاتی علیه اسلام مطرح می‌شد.

وی عنوان کرد: امام رضا (ع) در طول حیات خویش با عالمان ادیان مختلف به مناظره و گفتگو می‌پرداختند و با ادله‌هایی که بیان می‌فرمودند، باعث محکم شدن دین اسلام می‌شدند.

عضو هیأت علمی دارالحدیث یادآور شد: امام رضا (ع) در حدیث سلسله الذهب، توحید را اولین و مهم ترین شعار اسلام قرار می‌دهد و در برابر تثلیث مسیحیت و تحریف توحید در یهودیت و در آوردگاه ادیان، جایگاه اصلی اسلام نشان داده می‌شود.

کارکرد بین‌المذاهبی سفر امام رضا (ع) به ایران

حجت الاسلام و المسلمین رضوی با اشاره به کارکرد بین‌المذاهبی سفر امام رضا (ع) به ایران، گفت: در ماوراء النهر در اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم، فرقه‌ها و مذاهب مختلف از جمله زیدیه، امامیه و واقفیه ظهور یافتند که هر کدام، در بحث امامت و رهبری جامعه نظریه‌های خاص خود را داشتند؛ به عنوان مثال زیدیه قائل به این است که هر فردی که از نسل حضرت زهرا (س) باشد و عالم بوده و قیام کند، امام است.

وی اضافه کرد: امام رضا (ع) در میان ادیان و گروه‌های مختلف حضور پیدا می‌کنند و نظریه امامیه را بیان می‌فرمایند، امام رضا (ع) در حدیث سلسله الذهب، امامت مورد نظر شیعه را مطرح می‌کنند.

عضو هیأت علمی دارالحدیث اظهار داشت: امام رضا (ع) در سلسله الذهب می‌فرماید: «کلمه لاإله إلّا الله دژی مستحکم است اما، شرط وارد شدن به این دژ، امامت است و توحید بدون امامت، معنا ندارد»؛ این سخن امام (ع)، تعیین خط راستین اسلام در مقابل مذاهب است  امامت را در مقابله با مذاهب و فرقه‌های دیگر مطرح می‌کند.

کارکرد درون‌مذهبی سفر امام رضا (ع) به ایران

حجت الاسلام و المسلمین رضوی با بیان این که سفر امام رضا (ع) به ایران، کارکرد درون‌مذهبی نیز دارد، تصریح کرد: زمانی که امام رضا (ع) قصد مهاجرت به ایران را داشت، شکافی بین شیعیان ایجاد شده بود و گروه واقفیه شکل گرفته بود.

وی افزود: در زمان سفر امام رضا (ع) به ایران، شکافی بین علمای عراق ایجاد شده بود و حوزه علمیه کوفه تضعیف شده بود؛ امام رضا (ع) در جهت رفع این مشکل دو کار مهم از جمله تقویت حوزه علمیه بغداد و همچنین تقویت حوزه علمیه قم انجام دادند.

عضو هیأت علمی دارالحدیث گفت: امام رضا (ع)، فردی به نام یونس ابن عبدالرحمن قمی را جهت تقویت حوزه بغداد انتخاب می‌کند، همچنین در قم، به زکریا بن آدم توصیه می‌کنند که در قم بماند و مردم را به ایشان ارجاع می‌دادند تا راهنمای دینی و دنیوی مردم باشد.

حجت الاسلام و المسلمین رضوی در پایان عنوان کرد: امام رضا (ع) با مهاجرت خود به ایران، به تقویت حوزه علمیه قم و بغداد پرداخت و بیشتر راویان آن حضرت از حوزه قم هستند./1325/د102/س

منبع: شبستان