فتنه‌ها میزان صداقت و تقوا را مشخص می‌کنند
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، محمدعلی انصاری، مفسر قرآن و نهج‌البلاغه شب گذشته در مؤسسه بیان هدایت نور به بیان شرح خطبه ۳۳ نهج‌البلاغه پرداخت و در ابتدا به مقدمه‌ای که در این خطبه وجود دارد اشاره کرد و گفت: عبدالله‌بن عباس در محلی به نام ذی‌قار خدمت حضرت علی(ع) می‌رسد و ایشان را در حال وصله کردن و ترمیم کفش خود می‌بیند.
وی در ادامه اضافه کرد: حضرت(ع) از او می‌پرسد: این کفش چقدر ارزش دارد؟ عبدالله‌بن عباس می‌بیند کفش ایشان آنقدر کهنه و فرسوده است که هیچ ارزشی ندارد. امیرمؤمنان(ع) می‌فرمایند: به خدا سوگند این کفش برای من محبوبتر است از حکومت بر شما است، مگر این‌که بتوانم حقی را اقامه و باطلی را دفع کنم.
انصاری با بیان این‌که نگاه اینچنینی به حکومت تنها در مکتب حضرت علی(ع) یافت می‌شود، اظهار داشت: حضرت تأکید می‌کنند که اگر نتوانم با این خلافت حقی را اقامه کنم یا باطلی را دفع کنم حکومت برای من بسیار بی‌ارزش است. بنابراین می‌توان گفت اگر حکومتی برای خدا پدید آید هدفش جز همین مواردی که حضرت فرمودند نخواهد بود.
وی به حضور حضرت علی(ع) در بین مردم، بعد از صحبتی که با عبدالله بن عباس داشتند، اشاره کرد و افزود: در ابتدای خطبه ۳۳ با نقل صحبت‌های عبدالله بن عباس با حضرت علی(ع) موضع ایشان و نگاه ایشان به خلافت را درک می‌کنیم. هنگامی که وارد جمعیت می‌شوند تا با مردم سخن گویند دیگر می‌دانیم حضرت به خلافت نگاه سلطه‌طلبانه ندارند.
مفسر قرآن کریم با بیان این‌که حضرت علی (ع) در ابتدای سخنرانی خویش، گذشته را به مردم یادآوری کرد و فرمود؛ زمانی حضرت رسول (ص) مبعوث شد که هیچ یک از عربها نمی‌توانستند کتاب بخوانند، در بیان معنای کتاب گفت: منظور از کتاب، کتابهای آسمانی است که پیامبران گذشته آورده بودند. همانطور که در قرآن کریم به مسیحی و یهودی، اهل کتاب گفته می‌شود.
وی در ادامه شرح این خطبه ضمن اشاره‌ای به اوضاع جامعه عرب پیش از ظهور پیامبر (ص)، بیان کرد: در بستر مساعد کار کردن ساده است و هنر نیست. هنر آن است که در فضای نامناسب انسان به کار و فعالیت بپردازد مانند کاری که یک معلم در فضای نامناسب کلاس انجام می‌دهد و شاگردان خوبی پرورش می‌دهد. وضعیت پیامبر اسلام (ص) نیز اینچنین بود و رسالت خویش را در میان عرب‌های جاهلیت انجام می‌داد.
انصاری به کاری که پیامبر (ص) با آن اقوام آشفته و پریشان انجام داد، اشاره کرد و گفت: رسول خدا (ص) مردم را به طرف خدا کشاندند و آنها را از آشفتگی و پراکندگی نجات دادند تا جایی که به استقرار و ثبات رسیدند و توانستند از علوم آن روز بهره ببرند و علم بیاموزند.
شارح نهج‌البلاغه با بیان این که حضرت علی(ع) خود را ساقه اسلام معرفی می‌کنند، بیان داشت: در گذشته، هنگام جنگها لشکر به چهار قسمت تقسیم می‌شد. گروهی پشت سه گروه دیگر حرکت می‌کرد. این گروه آخر را ساقۀ‌الجیش می‌گفتند. وظیفه اصلی این گروه پشت‌گرمی لشکریان بود تا آنها با خیال راحت به پیش بروند و دارای پشتوانه باشند.
وی افزود: حضرت علی(ع) می‌فرمایند که در طول سالهای ابتدای بعثت رسول خدا (ص) من برای اسلام حکم همان ساقه لشکر را داشتم و پیامبر (ص) با دلگرمی من به پیش می‌رفتند. این دلگرمی به گونه‌ای بود که دشمنان ایشان می‌گریختند.
انصاری با بیان این جمله حضرت علی (ع) که اکنون نیز مانند گذشته تغییری نکرده‌ام و حکم همان ساقه را برای اسلام دارم، گفت: اقتدار و قدرت برای حضرت علی (ع) مسأله‌ای نبود زیرا پیش از شروع خطبه، موضع خویش را نسبت به خلافت با عبدالله بن عباس در میان گذاشته بودند و انگیزه جنگ جمل مانند همان انگیزه‌های زمان حضور پیامبر (ص) بود.
کارشناس مذهبی اضافه کرد: حضرت علی (ع) در آن زمان می‌دیدند که باطل پیرامونشان را فرا گرفته است. بنابراین در ادامه این خطبه می‌فرمایند؛ من این باطل را از هم می‌گشایم و آن را به نابودی می‌کشانم تا حق خارج شود.
وی در ادامه به گلایه حضرت علی (ع) از قریش اشاره کرد و گفت: حضرت علی(ع) از مسلمانان به ویژه یاران گذشته خویش، طلحه و زبیر شکایت می‌کنند، زیرا این افراد از یاران و دوستان حضرت بودند اما علاقه به مال دنیا و قدرت‌طلبی آنها را به جنگ با حضرت کشانده بود.
انصاری با بیان این‌که انسان نمی‌تواند به سادگی ادعای تقوا و صداقت کند، افزود: انسان در موقعیتی که قرار می‌گیرد میزان صداقت و تقوای او مشخص می‌شود. بسیاری از انسانها مدعی بودند اما وقتی در صحنه فتنه‌ها قرار گرفتند تقوای خود را از دست دادند و تمام ادعاهای خود را تغییر دادند.
لازم به ذکر است جلسه شرح نهج‌البلاغه استاد محمدعلی انصاری دوشنبه هر هفته ساعت ۲۱ در محل مؤسسه بیان هدایت نور برگزار می‌شود./202/862/ب1