خشونت میراث جامعه جاهل/ جامعه متمدن و فرهیخته خواسته‌هایش را با تدبیر پیش می‌برد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در قم، محمد جواد صاحبی، رییس انجمن ادیان و مذاهب حوزه علمیه شامگاه دوشنبه در سلسله نشست‌های علمی دین‌پژوهان با موضوع خشونت ستیزی و مبارزه با جمود در فرهنگ عاشورا به مناسبت دهه اول ماه محرم سال95 در دبیرخانه دین پژوهان کشور، عاشورا را دانشگاهی عظیم معرفی و خاطرنشان کرد: باید از عاشورا درس‌هایی گرفت، هر شخصی در طول تاریخ مشکلات و پرسش‌هایی داشته است و در پی یافتن پاسخ آن از این فرهنگ بوده است. چرا که عاشورا دانشگاهی است که باید بهره‌های مختلفی از آن گرفت.
رییس انجمن ادیان و مذاهب حوزه علمیه تأکید کرد: خشونت یک بیماری و یک مشکل در جهان به ویژه جهان اسلامی است چرا که دنیا در آتش و خون به سر می‌برد و متأسفانه این خشونت‌ها و خونریزی‌ها و آتش افروزی‌ها به اسم اسلام تمام می‌شود.
وی به تلاش غرب برای متهم کردن اسلام به خشونت اشاره و تصریح کرد: غرب سال‌ها تلاش کرده است تا اسلام را به خشونتورزی متهم کند و در این کار توفیق زیادی به دست نیاورده است اما در چندین سال گذشته نمونه‌ها و شواهد بسیاری برای ادعا‌های خود دارد به گونه‌ای که اکنون سراسر کشور‌های اسلامی درگیر جنگ و خشونت هستند.
صاحبی ادامه داد: انفجار‌ها، آدم‌کشی‌ها و جنایات کم‌سابقه در تاریخ، این‌ها همه به اسم اسلام تمام می‌شود و ما در برابر این خشونتورزی و بیماری چه سخنی برای دنیا داریم و چگونه باید خود را تبرئه کنیم چه بسا گاهی اوقات سخنانی گفته می‌شود که تأییدی بر این حرکت‌های ناشایسته و شوم می‌شود. لذا از این جهت است که ما احساس نیاز می‌کنیم تا این مطالب را مطرح کنیم.
وی رسیدگی به مبحث خشونت در جهان امروزی را یک نیاز و ضرورت خواند و خاطرنشان کرد: پرداختن به بحث خشونت در جامعه انسانی و جامعه اسلامی یک نیاز و ضرورت است.
خشونت یعنی ناهمواری و درشت‌ناکی
این عاشورا پژوه به تعریف خشونت پرداخت و اظهار داشت: خشونت یعنی ناهمواری و درشت‌ناکی، خشونت ضد نرمش است و پدیده‌ای است که در برابر ناکامی افراد خود کامه به وجود می‌آید.
این پژوهشگر پیدایش جریان‌های سیاسی را وابسته به افراد خود کامه نسبت داد و تصریح کرد: افرادی خود کامه که به اهداف خود دسترسی پیدا نمی‌کنند، سعی می‌کنند خواسته‌های خود را با توصل به زور به دست آورند از این رو حرکت‌های اصلاحی در دنیا گاهی گرفتار خشونت می‌شود و در نتیجه یک جریان اصلاحی به وجود می‌آید تا به خشونت‌ها پایان دهد ولی خود آن جریان پس از چندی برای رسیدن به خواسته‌های خود، خود را ناگزیر از توصل به زور و خشونت می‌بیند و این پدیده‌ای بسیار خطرناکی است.
وی در ادامه ابراز داشت: جامعه شناسان در تعریف انقلاب گفته‌اند: انقلاب‌ها یعنی دگرگونی‌های عمیق و ژرف در ساختارهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی یک نظام که همواره با خشونت و خونریزی همراه است اما ما نمی‌توانیم این تعریف را بپذیریم چرا که جامعه شناسان از خارج به این مسئله می‌نگرند و مسائل را رصد می‌کنند و هرآنچه را که اتفاق افتاده در قالب یک تعریف می‌گنجاند.
نویسنده کتاب مقتل الشمس پیروزی انقلاب اسلامی را یکی از استثنائات انقلاب‌های جهان برشمرد و تصریح کرد: انقلاب اسلامی تا پیروزی ایران یکی از استثنائات بوده است زیرا کسانی که انقلاب را درک کرده‌اند به خوبی می‌دانند که کشته شدگان و حوادث خشنی که در انقلاب اتفاق افتاد بسیار نادر و ناچیز بوده و غالب شهدان این مرز و بوم به سبب جنگ تحمیلی بوده است.
وی سیر صحیح مسیر انقلاب را ضروری دانست و خاطرنشان کرد: انقلاب باید مسیر خود را درست طی کند تا به حوادث نامطلوبی که در جهان رخ می‌دهد متهم نشود.
خشونت میراث جامعه جاهل
این عاشورا پژوه، خشونت را میراث جامعه جاهل دانست و افزود: جامعه متمدن و انسان‌های فهیم و فرهیخته خواسته‌های خود را با تدبیر پیش می‌برند تا گره‌ها را باز کنند اما انسان‌های جاهل برای رسیدن به اهداف خود از نیروی زور مدد می‌گیرند و می‌خواهند با میانبر و نیروی خشونت کارها را به سرانجام برسانند.
وی مرور دیدگاه‌های صحابه و اهل بیت را ضروری دانست و تصریح کرد: برگردیم قرآن و منطق اهل‌بیت را مرور کنیم، پیامبر اکرم(ص) ما را امر به مدارا با مردم، نرم سخن گفتن، نرم برخورد کردن و پرهیز از خشونت کرده است تا جایی که می‌فرماید: «أُمِرْتُ بِمُدَارَاةِ النَّاسِ کَمَا أُمِرْتُ بِتَبْلِیغِ الرِّسَالَةِ». من مأمور شده‌ام تا با مردم مدارا کنم همانطور که به رسالت و پیامبری مأمور شده‌ام.
دکتر محمد جواد صاحبی ادامه داد: ما ناگزیر از تنبیه به معنای بیدارباش هستیم اما امروزه خشونت را برای عملیات بازدارنده به کار نمی‌برند لذا اگر کسی اطمینان پیدا کند از عملش پشیمان شده است در بسیاری از مکان‌ها حال او را مراعات و در مجازاتش تخفیف قایل می‌شوند.
وی نادیده گرفتن حقوق مجرم را ناشایست خواند و تأکید کرد: این فاجعه است اگر گمان کنیم متهم یا مجرم هیچ حقوقی ندارد چرا که حد خدا همانطور که امر شده باید انجام شود و نباید بر مجرم ستمی صورت پذیرد.
رییس انجمن ادیان و مذاهب حوزه علمیه تبیین تفاوت مفهوم اسلام و اعمال مسلمانان را ضروری دانست و تصریح کرد: بسیاری از مسلمانان اعمالی انجام می‌دهند که با آموزههای دینی و آموزههای پیامبراکرم(ص) و اهل‌بیت(ع) نسبتی ندارد از این رو تبیین تفاوت مفاهیم اسلامی و اعمال مسلمانان ضروری به نظر می‌رسد.
وی با بیان این که بخش بسیاری از آموزههای عاشورایی در رابطه با حل مشکل خشونت است ابراز داشت: این‌که یزید دستور می‌دهد به هر قیمتی از همه بیعت گرفته شود همان طبع خشونت آمیز است.
هَیْهاتَ مِنَّا الذِّلَّةُ
صاحبی با اشاره به فرمایش امام حسین(ع): «الدَّعِی بْنَ الدَّعِی قَدْ رَکَزَ بَیْنَ اثْنَتَیْنِ بَیْنَ السِّلَّةِ وَ الذِّلَّةِ وَ هَیْهاتَ مِنَّا الذِّلَّةُ» خاطرنشان کرد: امام(ع) بر کسی که خود را مدعی و فرزندخوانده شخص دیگر می‌خواند چنین پاسخ می‌دهد و تسلیم خشونت نمی‌شود و تصمیم به ترک مدینه می‌گیرد و به مکه می‌رود و زمانی که شرایط خشونت‌آمیز مکه را می‌بیند به سمت کوفه حرکت می‌کند اما تسلیم خشونت نمی‌شود.
وی به معجزه محبت و نرم‌خویی امام حسین(ع) اشاره و یادآورشد: این محبت، نرم‌خویی و انسان دوستی است که منجر می‌شود قلب حر بلرزد و در برابر حسین(ع) تسلیم و در وجودش تحول ایجاد شود.
این پژوهشگر ادامه داد: انسانی که حرکت می‌کند تا جریان خشونت را رسوا کرده و به آن پایان دهد بدون تردید شخصی است که آموزه‌ها و تعابیر مناسب را از لحاظ نظری و عملی به کربلا آورده است و در سوی دیگر دشمنی است که اعمالی در عاشورا مرتکب می‌شود که تاریخ بشریت چنین خشونت‌ورزی‌هایی به خود ندیده است.
نویسنده کتاب مقتل الشمس حرکت‌هایی همچون بریدن سر، بستن آب، تاختن اسب‌ها بر بدن امام(ع) را اوج رذالت، فرومایه‌گی و اوج خشونتورزی دانست. /878/پ201/ی
خبرنگار: اکتای بهمنی