اشتباه محاسباتی که بیش از 90 سال موجب جدایی از امام صادق شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام محمد علی اخوان، استاد حوزه علمیه قم امشب در شبستان نجمه خاتون(س) آستان حضرت معصومه(س) با بیان این که به کسانی که  طالب علم  هستند در ابتدای تحصیل توصیه می شود که ابن اعلم نشوند، گفت: ابن اعلم دانشمندی است که 90 سال از عمر خود را صرف آموختن علوم مختلف کرد اما در نهایت پس از 90 سالگی تمامی کتاب های خود را به آتش کشید زیرا فهمید در اولویت بندی دچار اشتباه محاسباتی شده است.

وی افزود: زمانی که مردم از ابن اعلم پرسیدند که چرا کتاب های خود را به آتش می کشی در پاسخ به آنها به این نکته اشاره کرد که همین کتاب ها 90 سال مرا دور کرده که سرنوشت عنوان بصری که یکی از یاران امام صادق(ع) بوده نیز به همین شکل است.

استاد حوزه علمیه قم تصریح کرد: عنوان بصری 94 سال از عمر خود را صرف آموختن علوم مختلف کرده و در بیشتر علوم اعم از علوم دینی و غیر دینی به کمال رسیده بود اما بعد از 94 سال متوجه شد که یک اشتباه محاسباتی کرده و در تشخیص اولویت دچار مشکل شده است.

حجت الاسلام اخوان با اشاره به این که عنوان سال ها شاگردی مالک را کرده بود و آرزوی شاگردی در محضر امام صادق(ع) را داشت، ادامه داد: زمانی که عنوان بصری سراغ امام صادق(ع) رفت و از امام صادق(ع) خواست که شاگرد ایشان شود، امام نپذیرفت و به عنوان فرمود که آن علومی که او به دنبال آن است را مالک نیز می تواند به او آموزش بدهد و بهتر است که امام وقت خود را صرف عبادت کند.

وی افزود: پس از این ماجرا عنوان دل شکسته و ناامید از خود به مسجد رفت و با حالت تضرع به درگاه خداوند دعا کرد و از خداوند خواست که قلب امام صادق(ع) را نسبت به پذیرش او نرم کند.

کارشناس رادیو معارف اظهار کرد: عنوان بعد از این ماجرا به منزل امام رفت و می خواست به امام سلام کند که امام او را به حضور طلبید و از عنوان پرسیدند که کنیه تو چیست که عنوان پاسخ داد اباعبدالله و بعد از چند لحظه به امام صادق(ع) عرض‌ کرد که« از خداوند درخواست کردم تا دل شما را بر من‌ منعطف‌ فرمايد و از علمت‌ به‌ من‌ روزی‌ كند و از خداوند اميد دارم‌ كه‌ آنچه‌ را كه‌ درباره حضرت‌ شريف‌ تو درخواست‌ کرده ام‌ به‌ من‌ عنايت‌ کند».

حجت الاسلام اخوان تصریح کرد: امام صادق(ع) در پاسخ به عنوان فرمود که«ای اباعبد الله، علم به آموختنی نیست؛ علم نوری است که در قلب کسی که خدا بخواهد او را هدایت کند قرار می گیرید، پس اگر طالب علمی اول در نفس خودت حقیقت عبودیت را جستجو کن و علم را با عمل به آن طلب کن و از خدا بپرس تا به تو پاسخ گوید و بفهماند».

وی افزود: عنوان در جواب امام پرسید که«ای بزرگوار حقیقت عبودیت چیست که امام فرمود«سه چیز است اول اینکه عبد برای خود در مورد آنچه که خدا به وی سپرده است مالکیتی قائل نباشد؛ چرا که بندگان مالکیتی ندارند؛ بلکه همه اموال را مال خدا می بینند و آن را در جایی می نهند که خدا امر کرده است و دوم عبد برای خود تدبیری نمی کند؛ چرا که تدبیر عبد به دست رب او است و سوم این که تمام مشغولیت عبد معطوف به انجام دادن کاری است که خدای تعالی به او امر نموده است و پرهیز از آنچه که او را نهی کرده است».

استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: امام صادق(ع) در ادامه به عنوان فرمود« پس آنگاه که عبد در آنچه که خدا به او واگذار کرده احساس مالکیتی نداشته باشد، انفاق در آنچه که خدا امر کرده است برای او آسان خواهد شد و چون عبد تدبیر خود را بر مدبر خود واگذار کند، سختی های دنیا بر او آسان می شود و چون عبد مشغولیت و اهتمامش منحصر در امر و نهی خداوند باشد دیگر مجال و فرصتی برای خود نمایی و مباهات به مردم نخواهد یافت».

حجت الاسلام اخوان اظهار کرد: همچنین امام صادق(ع) خطاب به عنوان فرمود« پس اگر خداوند به کسی این سه چیز را عطا کند امر دنیا و ابلیس و مردم برایش سهل و آسان می شود و برای زیاده اندوزی و مفاخرت خواهان مال دنیا نمی شود و آنچه در دست مردم است را برای عزت و برتری طلب نمی کند و روزهای عمر خود را در پی اموری عبث هدر نمی دهد و این نخستین درجه از تقوا است همچنان که خدای تبارک و تعالی می فرماید آن سرای آخرت را برای کسانی قرار می دهیم که اراده برتری جویی و فساد در زمین ندارند و عاقبت نیکو از آن پرهیزکاران است».

وی افزود: حدیث عنوان با امام صادق(ع) بسیار طولانی بوده و این حدیث سرنوشت عنوان را تغییر داد و به ما یادآوری می کند که حتی در 90 سالگی هم فرصت بازگشت وجود دارد؛ هر چند که اگر انسان دقت کرده و در تشخیص اولویت ها دچار اشتباه محاسباتی نشود هرگز عمر خود را صرف امور بیهوده نخواهد کرد.

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به این که متأسفانه بیشتر انسان ها در خواب غفلت به سر می برند، گفت: حضرت علی(ع) در نهج البلاغه کلام زیبایی دارند که می فرمایند« النَّاسِ نِیَامٌ فَإِذَا مَاتُوا انْتَبَهُوا یعنی مردم خوابند و تنها وقتی می میرند از خواب غفلت بیدار می شوند».

حجت الاسلام اخوان افزود: همچنین امام رضا(ع) در این زمینه حدیثی دارند که می فرمایند« الناس كلّهم بهائم، الناس كلّهم بهائم، الناس كلّهم بهائم، الا قليلاً من المؤمنين والمؤمنُ غريب والمؤمنُ غريب والمؤمنُ غريبٌ».

کارشناس رادیو معارف ادامه داد: امام رضا(ع) در این حدیث سه بار تكرار می‌كنند كه نهاد و درون همه مردم حيوانی است و اين مسأله را سه بار تكرار می‌كنند تا كسی خود را از اين قاعده استثنا نكند و بعد می‌فرمايند که انگشت شمار هستند كسانی كه حيوان درونشان را هدايت می‌كنند و به انسان‌هایی بالنده تبديل می‌شوند و وجودشان تماما انسان می‌شود و انبياء آمده‌اند كه انسان‌ها را از حيوانيت به انسانيت برسانند و كسی كه تولد ثانويه پيدا نكند به ملكوت آسمان‌ها نمی‌رسد و اين تولد ثانويه يعنی تولد از حيوانيت به انسانيت است.

حجت الاسلام اخوان یادآورشد: حدیث عنوان بصری و احادیثی که بیان شد به قدری در انسان سازی و تربیت انسان ها اهمیت دارد که علامه قاضی با تمامی شاگردان خود از جمله آیت الله بهجت شرط کرده بودند که هفته ای چند مرتبه این حدیث را بخوانند و یکی از شروط علامه قاضی برای پذیرش شاگر تلاوت این حدیث بود زیرا انس با این حدیث سرنوشت انسان و طالبان علم را تغییر می دهد./968/پ201/ج