تمدن برتر باید پاسخگوی تمام نیازهای بشر باشد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام عبدالحمید واسطی شامگاه یکشنبه در اولین جلسه از سلسله نشست های «آیت نور» که به مناسبت بزرگداشت مقام عالی رتبه علامه طهرانی (ره) برگزار شد، به مرور سیر دیدگاه تمدنی علامه طهرانی پرداخت و با طرح سوالاتی از قییل «حلقه ارتباطی میان تمدن و عرفان چیست؟» و «مرحوم علامه در مورد تمدن و تمدن سازی چه گفتند؟»، اظهار کرد: در کتب علامه ۱۸۰ مورد کلمه تمدن به کار رفته است.

معاون تحقیقات مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام افزود: برخی از تعابیر استاد در این زمینه، ارجاعات است مثل ارجاع به تاریخ تمدن اسلام و برخی نقل قول از شخصیت هایی مثل سیدجمال الدین اسدآبادی است و برخی نیز نگاهی منتقدانه به تمدن غرب دارد و در موارد متعددی به صورت اثباتی از این لفظ استفاده کرده اند.

این استاد برجسته حوزه علمیه در توضیح و تعریف تمدن گفت: مفهوم تمدن یعنی شبکه نظام های اجتماعی مرتبط باهم که تمام مراتب نیازهای انسان را به صورت کارآمد پاسخ می دهد. به تعبیری اگر جایی نظام های اجتماعی نباشد یا با هم شبکه نشده و متصل نباشند و یا به دنبال رفع نیازهای مردم نباشد تمدن تحقق پیدا نخواهد کرد و اگر کارآمد نباشد دسترسی پایداری وجود نخواهد داشت.

 وی در تعریف عرفان اظهار کرد: طبق تفسیر امام رضا (ع) تعریف حقیقی عرفان «العرفان مشاهده الرب بالقلب» است یعنی سالک به مقام و درجه ای برسد که خدا با قلب حس کند. محل ارتباط تمدن و عرفان حس حضور به خدا در نیازهاست و نیاز ها نیز متفاوت است. خودآگاهی و خودشکوفایی در هرم نیازهاست که همان معرفه النفس است که منتهی به معرفت الرب می شود و معرفت الرب بایسته است از روی قلب باشد که این عین عرفان است.

حجت الاسلام واسطی افزود: از مراتب نیازهای انسان اتصال به ملکوت الهی و ارتباط با وجود بی نهایت است. در قلمروی زندگی بشریت، مسأله ای مهم تر و حیاتی تر از اتصال به ملکوت وجود ندارد. ذات خداوند مصداق وجود بی نهایت است و بقیه مصداق محدود هستند.

وی تصریح کرد: اگر قرار است تمدنی تمدن برتر باشد، باید در تمام سطوح به نیازها پاسخ بگوید و باید از ایجاد حس حضور به خدا یادآور شود.

معاون مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام گفت: عرفان به معنای ترویج گوشه نشینی نیست و جاری در تمام نظامات اجتماعی است. کسی که دید عرفانی‌دارد از عهده تمدن سازی‌اسلامی بر می آید.

حجت الاسلام‌ واسطی خاطرنشان کرد: قدم بعدی این است که بدانیم ادیان برای گسترش افق دید آمده اند، برای تغییر زاویه دید بشریت را خطاب کرده اند و از طرفی سطح درک مردم طبق نص آیه «یعلمون ظاهرا من الحیاه الدنیا و هم عن الآخره غافلون» چیزی جز محسوسات نیست و توجه به عالم باطن ندارند. از طرفی دین ماموریتش تبدیل ظاهر بینی به باطن بینی است که این همان تفسیر «صراط المستقیم» است.

وی افزود: تغییر زاویه دید و توسیع مقیاس دید کار انبیا و اولیا الهی است و دید تمدنی‌ از بزرگترین مقیاس های دید است فرق دید تمدنی‌ و دید عادی در مثال فردی که آسایش زندگی را در فرزند کم می داند و کسی که نگاه و مقیاس بین نسلی دارد روشن می شود.

معاون مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام تصریح کرد: کسی می تواند تمدن ساز باشد که مقیاس وسیعی از جهان داشته باشد و شایان ذکر است در تمدن اسلام امام معصوم (ع) تربیتش را به کل بشر اعلام می‌کند.

حجت الاسلام واسطی در پایان از اندیشه های تمدن ساز علامه طهرانی مواردی را خاطر نشان کرد و این اندیشه را سازنده جوامع بشری دانست./820/پ۲۰۲/ب۲