وظیفه خطیر حوزه انقلابی در مقابله با جریان های نفوذی/ مراجع هیچگاه به دنبال مرجعیت نبودند

اشاره ـ مهمترین وظیفه حوزه علمیه، عمل به رهنمون های مقام معظم رهبری است که نقشه راه را به درستی نشان داده اند، حوزه برای اثرگذاری بیشتر در جامعه نیاز دارد متناسب با پیشرفت های علمی جامعه خود را به روز رسانی کند تا در جایگاه انقلابی وظیفه خود را به خوبی انجام دهد، از همین رو خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، در گفت‌و‌گویی با حجت الاسلام محمدحسن نبوی در موضوع حوزه انقلابی محورهایی را مورد کنکاش قرار داده است که در ادامه می‌خوانید:

رسا ـ  اقداماتی که برخی از جریان های غیر انقلابی انجام می دهند و تلاش هایی که در بعضی از مراکز دانشگاهی درپوشش های مختلف پژوهشی با ادعای کم کردن بار از دوش حوزه علمیه در زمینه سیاست جهان و هدایت کل جامعه و تئوری پردازی انجام می دهند و حاصل آن سکولاریسم در حوزه و حداقلی کردن دین و فعالیت های دینی است را چگونه ارزیابی می کنید و  علل این فعالیتها را چه می دانید؟

در عرصه تبلیغ مطالبی را عرض کردم اجازه بدهید در ادامه در عرصه آموزش و پژوهش هم مطالبی را عرض کنم و بعد مطلبی را که شما فرمودید پاسخ بدهم، واقعیت این است که متغیرهای اجتماعی و متغیرهای صنعتی‌ای که بر افکار، عقائد و رفتار انسان تأثیر می گذارد شتابش نسبت به گذشته خیلی بیشتر شده و باید به این مسئله توجه کنیم.

بسیاری از اختراعات بشری در نیمه دوم قرن نوزدهم بوجود آمد و از زمان صنعتی شدن دنیا و عمیق تر شدن علوم، دشمن از این علوم برای منافع خود و تخریب نهاد خانواده و اخلاق استفاده کرد.

حوزه علمیه اگر متناسب با این تغییرات و پیشرفت های علوم نتواند آموزش های خود را تغییر بدهد نخواهد توانست در جایگاه انقلابی وظیفه خود را به خوبی انجام دهد. ما شاهد هستیم که به لحاظ سیستم آموزشی، خروجی های حوزه متناسب با علم روز پیشرفت نکرده است تا بتوانند در جامعه جوان ها را هدایت و کمک کند.

ممکن است کسی از شنیدن این حرفهای من ناراحت شود ولی پژوهش های حوزه اصلاً به درد نمی خورد از کتاب های پژوهشی که در چند کتاب عرضه می شود استقبال نمی شود. اکنون می توان یک کتاب ۵۰ صفحه ای را تبدیل به یک کلیپ کرد و تاثیر بیشتری بر روی مخاطب گذاشت.

پژوهش های حوزه نباید برای ارتقاء رتبه علمی پژوهشگر یا برای افتخار به تعداد کتاب ها تدوین شود بلکه باید پژوهش برای تاثیر بر روی دانشجویان و مردم نگاشته شود.

در مورد جریان های فکری موجود در حوزه علمیه، بعضی از این جریان ها به تعبیر رهبر معظم انقلاب شیعه انگلیسی هستند و کاری را انجام می دهند که کشور انگلستان دوست دارد، شما ببینید اگر در کشور انگلستان حیوان قربانی شود سریع دستگیر می شوند اما قمه زدن در خیابان های لندن جرم به حساب نمی‌آید به خاطر اینکه چهره منفوری از شیعه در ذهن مردم جهان ایجاد کنند.

دشمن می‌خواهد بین شیعه و سنی اختلاف ایجاد کند و بعضی از افراد در مناسبت های تبلیغی به مقدسات مذهبی همدیگر توهین ‌کنند قرآن می فرماید: «وَلَا تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَيْرِ عِلْمٍ» فحش دادن حتی به کفار مذموم است زیرا باعث می‌شود آنها نیز به شما فحش بدهند و این چیزی هست که دشمن می خواهد.

دشمن مایل است که بین اقوام مختلف ایرانی اختلاف ایجاد کند و عده ای جوک بر علیه اقوام دیگر بسازند، بعضی از این جوک ها حرام است و باعث دور شدن مردم از یکدیگر می شود، خیلی از بزرگان دین ما ترک زبان بودند مانند علامه طباطبایی، علامه جعفری، آیت الله خویی و علامه امینی با این وجود علیه ترک‌ها جوک‌های زیادی ساخته اند. برای اقوام دیگر هم جوک های فراوانی ساخته شده است که دشمن برای ایجاد تفرقه این کار را می کند.

بعضی ها واقعاً شیعه انگلیسی هستند و انگلیس برای عمل آنها خوشحال می شود، بعضی ها نیز در خدمت آمریکا هستند و در راستای کمک به اهداف آنها می باشند. عده ای در درون حوزه علمیه حمایت از بی حجابانی که در حوادث اخیر اغتشاش کردند می کنند. پیداست که پژوهش های آنها در رابطه با حجاب، پژوهش های آمریکایی، انگلیسی است.

هستند افرادی که  در حوزه علمیه برای جلب توجه و مورد اعتنا قرار گرفتن به مخالفت با جمهوری اسلامی  می پردازند، بعضی از این افراد را می شناسم که توانایی اداره خانواده خود را ندارند اما با این حال از بیش از هشتاد میلیون نفر ایراد می‌گیرند، این افراد می خواهند خود را به عنوان یک شخصیت مطرح کنند و در حقیقت آنها به دنبال دین نیستند بلکه دنبال رسیدن به شهرت هستند.

حوزه انقلابی باید با نوشتن مقاله بر علیه اینچنین افرادی آنها را حذف کند و اگر محرز شود که آنها جاسوس هستند برخورد لازم با آنها صورت بگیرد البته تعداد این افراد در حوزه علمیه زیاد نیست.

افرادی در حوزه پیدا می‌شوند که می دانند صحبت های رهبر معظم انقلاب در هر زمینه ای بسیار قوی و قابل اعتماد است و کسی هم در این سطح از آگاهی و اطلاع نداریم اما به دنبال ایرادی از صحبت های آقا هستند و برای به رخ کشیدن خود و پیروی از هوای نفس آن را مطرح می کنند و تعداد اینگونه افراد نیز نسبت به سایر طلاب انقلابی کم است.

متغیرهایی که بر روی آموزش تاثیر می‌گذارند باید بر روی پژوهش و تبلیغ اثر بگذارند. منبر رفتن هنوز به شیوه صد سال گذشته است ولی اگر بر اساس پاسخ به شبهات فضای مجازی منبر تنظیم و تبلیغ شود چون همه آلوده فضای مجازی شده اند قطعا کار خوبی خواهد بود. ما باید بر اساس بیماری مخاطب طبیب دوار بطبه باشیم و دارو باید طبق بیماری تجویز شود.

رسا ـ  یکی از مسائلی که در حوزه های علمیه مطرح است نقش مراجع معظم تقلید درتحقق حوزه انقلابی است در این باره باید چه آسیب شناسی نسبت به عصر آینده داشته باشیم؟ 

عده زیادی از مراجع تقلید قبل از انقلاب از ارکان مبارزه با حکومت شاهنشاهی بودند و بعد از انقلاب هم خدمات زیادی داشته اند ما انتظار داریم که مراجع تقلید شبهات ریز و تنش های مختلف فضای اجتماعی را جواب بدهند و این انتظار غلطی است.

انتظار صحیح این است که مراجع طلبه‌هایی با انگیزه تربیت کنند که نسبت به مسائل جامعه واکنش نشان بدهند، آیت الله صافی رحمه الله علیه در زمان خودشان کارهای خیلی گسترده‌ای انجام داده اند اما اگر انتظار داشته باشیم که در شبکه های مجازی حضور داشته باشند و به تمام شبهات پاسخ دهند، انتظار بی‌جایی است.

کارهای زیادی که در حوزه علمیه انجام شده است که همه نو بوده اند مانند سفیران هدایت، طرح هجرت بلند مدت و کوتاه مدت و مدارس امین که نزدیک به ۲۰هزار مدرسه را پوشش داده است زمانی که خدمت مراجع بزرگوار می رسیدیم و این فعالیت ها را معرفی می کردیم مراجع حتی با یک مورد از این کارها مخالفت نمی کردند.

بعضی از مدیران حوزه علمیه که نوآوری ندارند و یا حال جدی کار کردن ندارند فرافکنی می کنند به این صورت که می گویند بیوت مراجع با این فعالیت های جدید همراهی نمی کنند، حال آنکه شاهد هستم که مراجع مختلف ما را به عنوان شاگرد خودشان تشویق می کردند و یک مورد نبوده که مراجع بزرگوار مخالفت کنند بگویند که این کار را انجام ندهید.

اگر مراجع به ما می گفتند که این کار را انجام ندهید اطاعت می کردیم همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند مراجع قله های حوزه هستند و به عنوان بزرگتر همیشه مورد احترام هستند ولی واقعاً تا کنون مخالفتی وجود نداشته است و اگر جملاتی را که مراجع بزرگوار در مورد کارهای ما می گفتند برای شما بگویم متعجب خواهید شد.

بعضی مواقع انتظاری را که از مراجع بزرگوار داریم انتظار از یک طلبه جوان است و این انتظار، انتظار غلطی است ضعف های مدیریتی خود را نباید به مراجع نسبت دهیم، مراجع بزرگوار مجتهد یا قریب به اجتهاد را تربیت می کنند تا این توانمندی را داشته باشند که از دین خدا دفاع کنند ما انتظار نداریم که فرمانده داخل آشپزخانه پادگان بیاید و کیفیت غذا را بررسی کند و ببیند که غذا خوب پخته شده است یا نه بلکه انتظار درست این است که فرمانده نیروهای مسلح باید آسیب‌شناسی کند تا اگر در آشپزخانه های نیروهای مسلح کل کشور مشکلی وجود دارد معاون او پیگیری کند و مشکل را حل کند.

البته بعضی از مدیران برای این که درک بهتری از مشکلات مردم داشته باشند در بین مردم حاضر می شوند و این کار خوبی است اما اگر کارشان فقط حضور در بین مردم باشد مشکلات حل نمی شود، مراجع محترم واقعاً برای پیشرفت حوزه کمک کرده اند و اگر کسی کار درستی را انجام داده مورد تشویق قرار داده اند.

رسا ـ  آیا نسبت به آینده مرجعیت و برخی اشخاصی که با عنوان مرجعیت خود خوانده اقدام به انتشار رساله عملیه می‌کنند تهدیدی احساس می کنید؟

اگر کسی دعوت به خود کند حتماً شرط اولیه مرجعیت را ندارد، مراجع بزرگوار ما غالباً مرجعیت را با نارضایتی قبول می کردند، بعد از رحلت آیت الله بروجردی اطرافیان امام خمینی(ره) زحمت فراوانی کشیدند تا امام (ره) رساله عملیه بنویسند اما امام خمینی (ره) قبول نمی کردند در نهایت با اجازه ایشان رساله‌ای را براساس مبانی فقهی ایشان منتشر کردند.

در روایت مقبوله عمر بن حنظله در رابطه با شرایط ولایت فقیه آمده است «فأما من كان من الفقهاء صائنا لنفسه» کسی از فقها که نفسش را کنترل کند، «حافظا لدينه» محافظ دین اسلام نه خودش باشد، «مخالفا لهوی» مخالف هوای نفس باشد، کسی که خودش را مطرح می‌کند و مخالف هوای نفس نیست طبق این روایت نمی تواند مرجعیت را بر عهده بگیرد.

این مسئله‌ای که امروزه مطرح شده است پدیده‌ای جدید است و قبلاً اینگونه مسائل نبود در گذشته وقتی علماء نجف شخصی را به عنوان مرجع انتخاب می کردند، با مخالفت آن عالم روبه رو می شدند و آن عالم شخص دیگری را به عنوان عالم تر از خود معرفی و از قبول مرجعیت خودداری می کرد. کسی که ادعای مرجعت داشته باشد باید براساس روایت «مخالفا لهوی» بودن او اثبات شود و در مرحله بعد اعلمیت او ثابت شود.

رسا ـ  برخی از نهادهای حوزی مانند جامعه مدرسین، مجمع عمومی جامعه مدرسین، تشکل اساتید، مجمع طلاب و فضلای حوزه علمیه و مجمع عمومی جامعه مدرسین وجود دارند که با انگیزه انقلابی شکل گرفته‌اند، ظرفیت و راهکارهای فعال شدن بیش از پیش آنها چگونه باید باشد؟

فلسفه وجودی جامعه مدرسین دفاع از امام (ره) بود و اکنون هم ادامه دارد ولی خود اعضای جامعه مدرسین هم قائل هستند که تا جایگاهی که باید باشند فاصله دارند.

جامعه مدرسین، شورای عالی حوزه های علمیه را انتخاب می‌کند و شورای عالی حوزه های علمیه مدیر و معاونین را انتخاب می کنند. مدیر حوزه علمیه کارها و فعالیت های اجرایی را انجام می دهد اما مجمع عمومی جامعه مدرسین و مجمع طلاب و فضلای حوزه علمیه در فرایند اداره حوزه علمیه جایگاه و تأثیر جدی ندارند.

باید ساختاری طراحی شود که تمام نهادهای حوزوی بتوانند در اداره حوزه علمیه نقش داشته باشند و نقش آنها در اداره حوزه، زندگی علمی طلاب و تبلیغ حوزه پررنگ‌تر باید باشد، در این صورت است که  آنها جایگاه خودشان را پیدا می‌کنند، اما هنوز این مجموعه ها در اداره حوزه تاثیر گذار نیستند.

رسا ـ  آیا بیشتر مشکلات حوزه را ناشی از نوع ساختارها می‌دانید؟ 

این ساختارها زیر نظر جامعه مدرسین شکل گرفته است که در تصمیم سازی های حوزه تاثیر جدی ندارند و در حد مشورت در کارها از آنها استفاده می شود و تصمیم نهایی با جامعه مدرسین است که نظرات دیگر ساختارها را قبول بکنند یا نکنند، بنابراین باید جایگاه جدیدتری را برای این مجموعه ها تعریف کرد و این امر امکان دارد که هم اختیارات جامعه مدرسین مخدوش نشود و هم از این مجموعه ها که وقت خودشان را صرف می کنند استفاده شود.

رسا ـ  در پایان اگر نکته ای را در رابطه با حوزه انقلابی لازم می دانید بیان کنید؟

سال های زیادی توفیق خدمت به طلاب را داشتم و مهمترین وظیفه ای که حوزه علمیه دارد را عمل به رهنمون های مقام معظم رهبری می دانم ایشان در جایگاهی بی بدیل مشغول فعالیت هستند و همه به توانمندی های ایشان واقفند، این خیمه‌ای که به پا شده ستون ‌های آن رهبری است، اگر این ستون تخریب شود، خیمه بر روی سرمان خراب خواهد شد.

عقل به ما می گوید که رهبری و نظام را تقویت و حمایت کنیم و اگر نقدی داریم می توانیم منتقل کنیم اما طلبه های جوان به عنوان نقد رهبری حرف هایی در مطبوعات و رسانه ها نزنند که مثل برادر حاتم طایی که به برادرش حسادت داشت از طریق کارهای ناشایست معروف شوند.

ما باید خود را سرباز نظام بدانیم زیرا نظام را اسلامی می دانیم، ما نوکر دین هستیم، اهل بیت عصمت و طهارت برای دین به شهادت رسیدند، اگر ضربه‌ای به دین و نظام بخورد ضرر آن به خود ما برمی‌گردد و باید در قیامت به شهدا پاسخگو باشیم و اگر در قیامت جلوی ما را گرفتند و گفتند ما جانمان را داریم، شما چکار کردید، باید جواب داشته باشیم، نظامی که این همه شهید را تقدیم اسلام کرده است و در حال حاضر هم شهید می دهد باید برای رضای خدا به آن کمک و این حرکت نورانی و پاک را تقویت کنیم.