گزارشی از سومین پیشنشست علمی همایش بینالمللی «تحلیلهای اخلاقی حامیان جنین»

به گزارش خبرنگار گروه جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، سومین پیشنشست علمی همایش بینالمللی «تحلیلهای اخلاقی حامیان جنین» عصر روز پنجشنبه ۲۴ مهرماه ۱۴۰۴ با موضوع «بررسی سقط جنین از نظر علمای مسلمان شبهقاره و شیعه» در سالن همایشهای غدیر قم برگزار شد.
در این نشست علمی، دکتر اسماعیل آقابابائیبنی، دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، و دکتر مجیب احمد، رئیس پیشین گروه تاریخ دانشگاه بینالمللی اسلامی اسلامآباد، به ارائه دیدگاههای فقهی، تاریخی و اخلاقی خود درباره مسئله سقط جنین پرداختند.
دکتر اسماعیل آقابابائیبنی، دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، عضو، با تأکید بر اینکه حل مسئله سقط جنین مستلزم بررسی دقیق مباحث جزئی و تخصصی فقهی است، اظهار داشت: در مسئله سقط جنین حدود ده نظر فقهی متفاوت وجود دارد و این تعدد آرا باعث میشود قانونگذار نتواند همه دیدگاهها را در قانون لحاظ کند؛ ازاینرو ناچار است تنها یکی از آنها را مبنا قرار دهد. این امر گاه با فتوای مرجع تقلید برخی از مقلدان در تضاد است و موجب بروز تعارض میان قانون و تکلیف شرعی افراد میشود.
دکتر آقابابائیبنی تصریح کرد: در چنین شرایطی، سیاستهای اجتماعی، از جمله سیاستهای جمعیتی، معمولاً نقش تعیینکننده در انتخاب دیدگاه نهایی دارند و در نتیجه، شریعت در عمل تابع تصمیمات سیاسی میشود؛ در حالیکه جهت صحیح آن است که سیاستها بر پایه مبانی شرعی و اخلاقی تنظیم شوند.
وی در ادامه با اشاره به مسئله تزاحم جان مادر و جنین گفت: در فقه شیعه، اگر جان مادر در خطر باشد، سقط جنین تا پیش از دمیده شدن روح قابل توجیه است، اما پس از آن، اختلاف نظرهایی میان فقها وجود دارد؛ برخی بر حفظ جان مادر تأکید میکنند و برخی دیگر صبر و توکل را توصیه مینمایند. این تفاوت دیدگاهها در عرصه قانونگذاری نیز بازتاب یافته و موجب ابهام در نحوه اجرای قوانین سقط درمانی شده است.
در ادامه دکتر مجیب احمد، رئیس پیشین گروه تاریخ دانشگاه بین المللی اسلامی اسلام آباد با تأکید بر اینکه رشته تخصصی من تاریخ است، از اینرو از منظر تاریخی به مسئله سقط جنین میپردازم، اظهار داشت: اسلام، دینی مبتنی بر فطرت انسانی است که برای زن، بهعنوان محور خانواده، نقش بنیادینی در سه جایگاه دختر، همسر و مادر قائل است. از نگاه اسلام، زن نقشی کلیدی در حفظ و استمرار جامعه ایمانی دارد و احکام اسلامی در حوزه خانواده، چارچوبی دقیق و استوار را برای پاسداشت این جایگاه ترسیم کردهاند.
رئیس پیشین گروه تاریخ دانشگاه افزود: در دوران گذشته، قوانین خانواده در برخی جوامع مورد بیتوجهی قرار میگرفت و همین امر موجب شد علما در جنوب آسیا به تبیین و دفاع از نقش زن در نظام اسلامی بپردازند.
به گفته وی، نظامهای غربی در نگاه خود به زن، رویکردی ابزاری و بهویژه جنسی داشتهاند، در حالیکه در سنت اسلامی، جایگاه زن بر پایه کرامت، مسئولیت و فطرت انسانی تعریف میشود.
رئیس پیشین گروه تاریخ دانشگاه با اشاره به تأثیر نفوذ غرب و استعمار در قرن نوزدهم بر ساختارهای حقوقی جوامع اسلامی خاطرنشان کرد: با ظهور مدرنیته و سلطه استعمار، قوانین اسلامی در زمینه خانواده و ازدواج، بهتدریج جای خود را به قوانین غربی دادند. حتی مسائلی همچون سقط جنین و سلامت زنان نیز تحت تأثیر نگاه مدرن قرار گرفت و از چارچوب دینی فاصله یافت.