جنگ امروز از قدرت سخت عبور کرده و به سلطه الگوریتمی رسیده است

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، دکتر کمال اکبری، عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما و رئیس دانشکده دین و رسانه، در نشست علمی «نقش هوش مصنوعی در رقابت ژئوپلیتیک تمدنی» با محوریت «مقایسه تطبیقی الگوهای قدرت سایبری در بلوک‌های تمدنی جهانی و منطقه‌‌ای» که عصر روز گذشته در دانشکده دین و رسانه برگزار شد، با اشاره به تحولات بنیادین در نظام قدرت جهانی، تأکید کرد: اگرچه قدرت سخت همچنان در قالب فشارهای امنیتی، نظامی و تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران به‌کار گرفته می‌شود، اما امروز شکل غالب قدرت، «قدرت نرم» و فراتر از آن «قدرت هوشمند» و «قدرت الگوریتمی» است که از مسیر رسانه، سبک زندگی، داده‌های کلان و هوش مصنوعی اعمال می‌شود.

 

وی با بیان اینکه غرب به سردمداری آمریکا سال‌هاست از ابزارهای رسانه‌ای برای دخالت در امور داخلی کشورها استفاده می‌کند، افزود: آمریکایی‌ها مفاهیمی همچون «قدرت هوشمند» را طراحی کردند تا بتوانند به‌صورت هوشمندانه مشکلات را به رقبای خود تحمیل کنند. جمهوری اسلامی ایران همواره در رأس فهرست دشمنان این رویکرد قرار داشته است.

 

 

عضو هیئت مدیره انجمن ارتباطات و تبلیغ حوزه‌های علمیه با اشاره به ظهور مرحله جدیدی از قدرت گفت: امروز شاهد «قدرت الگوریتمی» هستیم؛ قدرتی که مبتنی بر تسلط بر داده‌های کلان، الگوریتم‌ها و هوش مصنوعی است و امکان هدایت و پیش‌بینی رفتارهای فردی و جمعی جوامع را فراهم می‌کند. این نوع قدرت باعث شده کنترل حوزه نرم، در نهایت به تسلط کامل بر قدرت سخت نیز منجر شود.

 

اکبری ادامه داد: کشورهای مسلط با استفاده از این قدرت الگوریتمی، کشورها را به‌گونه‌ای وابسته کرده‌اند که بدون حضور و اجازه آن‌ها، امکان حرکت مستقل برای آنها وجود ندارد. این همان روندی است که امروز از سوی رقبای تمدنی و به تعبیر دقیق‌تر دشمنان جمهوری اسلامی ایران در حال پیگیری است.

 

 

وی با اشاره به الگوهای تمدنی موجود در جهان تصریح کرد: در حال حاضر چند الگوی تمدنی فعال وجود دارد؛ الگوی تمدنی لیبرال غربی به رهبری آمریکا، الگوی تمدنی کنفوسیوسی و شرقی، الگوی روسی و اوراسیایی و در نهایت الگوی تمدنی اسلامی که جمهوری اسلامی ایران به دنبال تحقق آن است. تفاوت اصلی این الگوها در نوع مواجهه با داده، امنیت، اقتصاد و هوش مصنوعی است.

 

عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما افزود: در الگوی غربی تلاش شده امنیت، اقتصاد و فناوری به‌صورت یکپارچه و کاملاً هوشمند مدیریت شود، در حالی که در الگوهای شرقی، محوریت بیشتری به امنیت داده شده است. جمهوری اسلامی ایران باید بر اساس ظرفیت‌های بومی و تمدنی خود، الگوی متمایزی از حکمرانی داده و هوش مصنوعی ارائه کند.

 

اکبری با اشاره به رقابت‌های منطقه‌ای گفت: در منطقه خاورمیانه، رقابت تمدنی ایران به‌طور جدی با کشورهایی مانند ترکیه، عربستان سعودی و کشورهای حوزه خلیج فارس در جریان است. این کشورها به‌ویژه در حوزه هوش مصنوعی و زیرساخت‌های فناورانه، عمدتاً وابسته به بلوک غرب و آمریکا هستند و الگوی هوش مصنوعی آن‌ها منشعب از همان نظام هژمونیک غربی است.

 

 

وی افزود: در مقابل، جمهوری اسلامی ایران در تلاش است تا به سمت طراحی الگویی متفاوت و مستقل از حکمرانی هوش مصنوعی حرکت کند؛ الگویی که با هژمونی غربی فاصله داشته باشد و بر مبانی تمدنی اسلامی استوار باشد.

 

رئیس دانشکده دین و رسانه با تشریح چالش‌های پیش‌روی ایران اظهار داشت: محدودیت‌های زیرساختی و فناورانه، کمبود منابع مالی ناشی از تحریم‌ها، فشارهای دیپلماتیک منطقه‌ای، دسترسی محدود به داده‌های کلان، مهاجرت نخبگان و شکاف سرمایه انسانی از جمله چالش‌های جدی جمهوری اسلامی ایران در این رقابت تمدنی است.

 

وی با تأکید بر اینکه مهاجرت نخبگان لزوماً یک تهدید نیست، تصریح کرد: من از مفهوم «گردش نخبگان» استفاده می‌کنم. حضور نخبگان ایرانی در عرصه‌های جهانی تا زمانی که در چارچوب تمدن اسلامی و در راستای تقویت قدرت ایران باشد، نه‌تنها تهدید نیست بلکه می‌تواند فرصت‌آفرین باشد. مسئله اصلی، ناتوانی در بهره‌برداری نرم و تمدنی از این ظرفیت‌هاست.

 

اکبری سلطه روایت غرب در فضای دیجیتال را از دیگر چالش‌های مهم دانست و گفت: تعدد نهادهای تصمیم‌گیر در حوزه فضای مجازی و هوش مصنوعی بدون وجود یک راهبرد کلان تمدنی، موجب موازی‌کاری و کاهش اثربخشی سیاست‌ها شده است. ما به‌طور جدی نیازمند یک «دکترین جامع هوش مصنوعی تمدنی» هستیم.

 

 

وی با اشاره به ظرفیت‌های منحصر‌به‌فرد جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد: قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر فطرت انسانی، منابع وحیانی، معنویت اسلامی و رهبری دینی است؛ مؤلفه‌هایی که هیچ‌یک از قدرت‌های رقیب از آن برخوردار نیستند. این سرمایه عظیم تمدنی، مهم‌ترین مزیت ایران در رقابت الگوریتمی و رسانه‌ای امروز است.