دلایل عصمت امام از دیدگاه عقل و نقل تبیین شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، دلایل عصمت امام از دیدگاه عقل و نقل عنوان کتابی به قلم حجت منگنه‌چی است که ضرورت وجود رهبر و پیشوا برای جامعه و آراستگی وی به برخی ویژگی‌ها را از امور بدیهی نزد صاحبان خرد می‌داند و به موارد اختلافی در این زمینه می‌پردازد و با واکاوی این موضوع، ادله عقلی و نقلی آن را با توجه به شبهات مخالفان، بررسی می‌کند.

کاوش درباره مسأله امامت و بررسی شرایط امام، امری لازم است و می‌توان گفت که این مسأله از مهم‌ترین مباحث عقیدتی و تفسیری در طول تاریخ اسلام بوده که آثار بسیاری از اندیشمندان شیعه و اهل سنت نیز به آن اختصاص یافته است که البته نوشتار حاضر درصدد نیست همه ابعاد این مسأله را بررسی کند.

مؤلف این کتاب تنها به یکی از شروط مورد اختلاف در این مسأله یعنی عصمت می‌پردازد و از آنجا که شیعه امامیه، بر خلاف اهل سنت، بر لزوم عصمت امام تأکید دارد و صلاحیت غیرمعصوم را برای قرار گرفتن در منصب امامت تأیید نمی‌کند،‌بر آن است تا با بیان استدلال‌های عقلی و نقلی، این مسأله را مورد دقت نظر قرار دهد.

در دیباچه این اثر آمده است که یکی از ویژگی‌های مورد اختلاف، لزوم عصمت پیشوای پس از پیامبر است. عقیده پیروان اهل بیت علیهم السلام بر آن است که چون رهبری پس از پیامبر به معنای جانشینی آن حضرت در جمیع شئون نبوت جز دریافت وحی است، باید جانشین او نیز معصوم باشد؛ اما فرقه‌های اسلامی دیگر،‌ چنین باوری ندارند.

این کتاب در چهار بخش «کلیات»، «چرا امام باید معصوم باشد»، «نسبت مفهوم عصمت با برخی مفاهیم دیگر»، «خرده‌گیری‌هایی بر لزوم عصمت» و یک سخن پایانی با عنوان «تأثیر عصمت در الگو بودن امام برای افراد جامعه» تنظیم شده است.

حقیقت امامت از منظر شیعه و اهل سنت، معنا و حقیقت عصمت و انواع عصمت سه فصل بخش نخست کتاب دلایل عصمت امام از دیدگاه عقل و نقل را تشکیل می‌دهد، در بخش دوم دو فصل دلایل عقلی عصمت امام و دلایل نقلی عصمت امام بررسی می‌شود و عصمت و اختیار، عصمت و عدالت، عصمت و استغفار و انحصاری نبودن عصمت از فصل‌های بخش سوم کتاب است.

بخش چهارم کتاب به خرده‌گیری‌هایی بر لزوم عصمت همچون امکان عصمت، عصمت عقیده‌ای ریشه‌دار در عقل و نقل نه ساخته شیعه، باور عصمت و نسبت دادن آن به هشام بن حکم، کج فهمی از کلام امام علی علیه السلام و انتقادی بر استدلال به آیه عهد الهی پاسخ می‌دهد.

در مقدمه این کتاب می‌خوانیم: «از ضرورت‌های زندگی اجتماعی بشر، وجود فردی است که تعابیری همچون امام، پیشوا، رییس، مقتدا، رهبر و مرجع را برای معرفی او به کار می‌برند. نمی‌توان این واقعیت را در گذر تاریخ انکار کرد که هر جامعه و اجتماعی با هر ویژگی، دارای رهبری بوده که در رشد یا سقوط آن جامعه نقش مؤثر داشته است».

این نوشتار می‌افزاید: «در واقع،‌ حیات اجتماعی انسان‌ها بدون وجود قانون و رهبر سامان نمی‌یابد. این مسأله چنان دارای اهمیت است که حضرت امام علی علیه السلام درباره ضرورت وجود رهبر در جوامع بشری می‌فرمایند که مردم به زمامداری نیک یا بد نیازمندند».

باید توجه داشت که مقصود آن حضرت، تأیید رهبری شخص تبهکار نیست، بلکه می‌خواهد ضرورت وجود رهبر را در جامعه بیان فرماید. به تعبیر بهتر، در جایی که پیشوای نیکوکار وجود ندارد، رهبری شخص تبهکار بهتر از بی‌رهبری است و این، اهمیت و ضرورت وجود رهبر را می‌رساند.

گفتنی است، کتاب دلایل عصمت امام از دیدگاه عقل و نقل تألیف حجت منگنه‌چی در قطع رقعی، 192 صفحه، شمارگان 5000 نسخه و به قیمت دو هزار و هفتصد تومان به همت نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت از سوی مؤسسه فرهنگی هنری مشعر منتشر شده است. /920/ن601/ق