انتشار دیوان اشرفی سمرقندی سراینده گمنام قرن ششم
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، اشرفی سمرقندی از گویندگان گمنام سده ششم هجری است که دیوان اشعار او تاکنون به چاپ نرسیده و تنها منبع محققان در باب وی اطلاعات محدود تذکره‌نویسان بوده است.
اشرفی سمرقندی از گویندگان گمنام، اما توانای سده ششم هجری است که دیوان اشعار او تاکنون به چاپ نرسیده و تنها منبع محققان در باب وی اطلاعات محدود و غالبا خالی از تحقیق تذکره‌نویسان بوده است. با کمال تعجب، این گمنامی، تا زمان حال نیز ادامه داشته و در هیچ‌یک از آثار معاصران، به وی و اشعارش پرداخته نشده است.
در دیوان اشرفی، علاوه بر فواید زبانی و ادبی، اطلاعات تاریخی مهمی درباره حکمرانان محلی و پادشاهان سلسله‌ی قراخانی که در سده‌ی شش قمری در ماوراءالنهر حکومت داشته‌اند و رجال ایشان وجود دارد که در منابع تاریخی به آنها کمتر پرداخته شده است؛ از این رو دیوان وی یکی از منابع مهم این دوره است.
در این تصحیح، از هم مجموعه‌ها، سفینهها، تذکرهها و جنگ‌های خطی و چاپی در دسترس که از اشعار اشرفی بهره‌ای داشته‌اند، استفاده شده است. در مقدمه نیز براساس اطلاعاتی که از دیوان وی به دست می‌آید، شرحی جامع از احوال او ارائه شده و سبک شعریِ وی مفصلاً مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان متن نیز تعلیقاتی مختصر به همراه 12 نمایه مفید ارائه شده که به تحقیق درباره این اشعار این سراینده کمک شایانی می‌کند.
این نمایه‌ها عبارتند از:«اشخاص، خاندان و نژادها و...»، «جای‌ها»، «مناصب و پیشه‌ها»، «اسباب و ابزارها»، «ستارگان و اصطلاحات نجومین»، «سنگ‌ها، فلزات، زیورآلات»، «پوشاک و عطریات»، «درختان و گیاهان»، «جانوران»، «لغات، ترکیبات و تعبیرات»، «ترکیبات ادبی و بلاغی» و «مثلواره‌ها».
در دیوان اشرفی، علاوه بر فواید زبانی و ادبی، اطلاعات تاریخی مهمی درباره حکمرانان محلی و پادشاهان سلسلة قراخانی که در سدۀ شش قمری در ماوراءالنهر حکومت داشته‌اند، و رجال ایشان وجود دارد که در منابع تاریخی به آنها کمتر پرداخته شده است؛ از این رو دیوان وی یکی از منابع مهم این دورهو نیز منابع پیش از حمله مغول است.
در مقدمه تقریباً مفصل مصححان شرح احوال، ممدوحان، آثار، سبک شعری، اشرفی و شاعران دیگر، معرفی نسخه‌ها، شیوه تصحیح و تصویر نسخه‌های خطی آمده است.
نسخ خطی به کار رفته در این تصحیح عبارتند از: «نسخه کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران»، «نسخه کتابخانه مجلس شورای اسلامی» و «نسخه کتابخانه مجلس شورای اسلامی».
همچنین در تصحیح این اثر از بیست نسخه خطی به عنوان منبع فرعی و دوازده منبع چاپی نیز علاوه بر نسخه‌های خطی بالا استفاده شده است.
دیوان اشرفی سمرقندی شامل 36 قصیده، 65 قطعه، 1 ترجیع‌بند و ترکیب‌بند، 41 غزل و همچنین رباعی است، در انتهای دیوان نیز پراکنده‌ها و تعلیقات آمده است.
«دیوان اشرفی سمرقندی» سروده‌ی شرف‌الدین اشرفی سمرقندی شاعر قرن ششم به تصحیح عباس بگ‌جانی و امید سروری از سوی کتابخانه مجلس و با همکاری انتشارات سفیراردهال منتشر شده است./998/د102/ق