قبل از بیان سخن باید به صحت آن اطمینان داشت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، دکتر محسن اسماعیلی، عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق (ع) عصر چهارشنبه سی اردیبهشت ماه در جلسه ای از سلسله جلسات نهج البلاغه که در مسجد هفتاد و دوتن مجموعه شهدای انقلاب برگزار شد، در ادامه شرح نامه 69 نهج البلاغه با اشاره به توصیه های سه گانه امیرمومنان(ع) گفت: یکی اینکه خود را با دست خود، سوژه حرف و حدیث دیگران قرار ندهید و کاری نکنید که مردم تیرهای سخن خودشان را به سمت عرض و حیثیت و شخصیت شما رها کنند، بهانه برایشان درست نکنید.

وی در ادامه افزود: دوم این بود که هر چیزی که می شنوید، برای دیگران بازگو نکنید و قبل از بازگو کردن نسبت به صحت آن یقین حاصل کنید، اگر انسان هر چه می شنود بی درنگ نقل کند، نشانه آلوده شدن او به دروغ است. سوم اینکه هرچه از مردم می شنوی را تکذیب و رد نکن که این نشانه جهالت است.

عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) با اشاره به معنای جاهل در نهج البلاغه افزود: ما وقتی به کسی می گوییم «جاهل»، منظورمان این است که او بی سواد و نادان است. جهل را در مقابل «علم» می دانیم. اما هم در آیات و هم در روایات، از جمله در نهج البلاغه شریف، «جهل» فقط به این معنی نیست و معنای دیگری هم دارد و اتفاقا در اینجا جهل به همان معنای دوم به کار رفته است.

وی با اشاره به اینکه جهل در مقابل عقل به معنای نادانی و بی خبری نیست افزود: در اینجا جهل به معنای «بی عقلی و نفهمی» است. جهل به این معنی به وفور در قرآن و روایات به کار رفته و به این معنی است که کارهای فرد عاقلانه و خردورزانه نباشد. سفیهانه باشد. از روی نفهمی باشد، با اینکه چه بسا می داند کارش درست نیست، به دانسته اش بی اعتنایی می کند.

اسماعیلی تصریح کرد:  جهل به این معنی قابل سرزنش و قابل عقوبت است و عذر به حساب نمی آید. به خدا پناه می بریم. کسی که دچار چنین جهلی باشد، حساب و کتابش در آن دنیا و این دنیا دشوار است. در قرآن هم جهل به هر دو معنی به کار رفته است. مثلا در آیه 273 سوره بقره، جهل به معنای ناآگاهی به کار رفته است.

وی با اشاره به اینکه واجب است انسان به هر چه می داند عمل کند افزود: اگر کسی چیزی را می داند و به آن عمل نمی کند، معلوم است که واقعا نمی داند و جاهل است. یقین ندارد. یا اینکه بی عقل است و بر خلاف دانسته خودش عمل می کند،  یک وقت من نمی دانم در این غذا سم ریخته اند، می خورم و از بین می روم اما اگر می دانستم و می توانستم نخورم،  ولی عمدا خوردم؛ عقلا سرزنشم می کنند.

 
عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در پایان خاطرنشان کرد: برهان الهی برای عالم بی عمل خیلی بزرگتر و افسوس برایش ماندگارتر است. مشکل ما این است که افسوسِ روز قیامت تمام نشدنی است،  توبیخ و سرزنش خدا و خجالت عالم بی عمل در روز قیامت بیشتر است./817/پ203/ب4