"حق همگانی و قانونی"

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، خانواده اساس و پایه اولیه اجتماع انسانی و زمینه‎ساز تداوم حیات بشریت است. در دین اسلام اهمیت زیادی به خانواده و استحکام آن داده شده است؛ تا جایی که خدای متعال در سوره نور آیه ۳۲ تشکیل آن را یک وظیفه همگانی می‌داند و می‌فرماید: «[مردان و زنان‏] بى‏‎همسران و غلامان و کنیزان شایسته خود را همسر دهید.» بسیاری از مفسران این آیه را به عنوان آیه ازدواج آسان قلمداد نموده‎اند.

امروزه ازدواج و تشکیل خانواده به مسأله ای دشوار و سنگین تبدیل شده که اقدام برای آن به مانند یک کار فوق‎العاده دشوار به نظر می‌رسد. وجود مهریه‌های سنگین، هزینه‌های مراسم عقد و عروسی، جهیزیه‌های کمرشکن و مخارج بالای زندگی، عملا به موانعی برای ازدواج و تشکیل خانواده و فرزندآوری تبدیل شده است. گذشته از آیات و روایات فراوانی که در زمینه تشکیل خانواده وارد شده است، تفاوت دیدگاه خانواده محوری میان اسلام و سایر ادیان، بیانگر نگاه ویژه اسلام به تشکیل خانواده و استحکام آن است. در اسلام بر خلاف برخی ادیان مانند مسیحیت که بر مبنای رهبانیت و تجرد تبلیغ می‌شود؛ ارزش خانواده به گونه‌ای است که حتی عبادات انسان‌های متاهل در برخی اوقات چند برابر عبادات انسان‌های مجرد تلقی شده است.

قانون اساسی ما که بر پایه دین مبین اسلام بنا گردیده است اهمیت خانواده، تشکیل بنیاد آن و حمایت همه جانبه برای تشکیل زندگی مشترک را، وظیفه ملی حکومت و همگان می‌داند و تکلیف را روشن نموده است. در اصل دهم قانون اساسی آمده است: «از آنجا که خانواده واحد بنیادی جامعه اسلامی است، همه قوانین و مقررات و برنامه ریزی‌های مربوط باید در جهت آسان کردن تشکیل خانواده، پاسداری از قداست آن و استواری روابط خانوادگی بر پایه حقوق و اخلاق اسلامی باشد.» سوگمندانه باید بگوییم برخلاف آنکه، این اصل در ردیف اصول ابتدایی قانون اساسی بوده و آن قدر مهم قلمداد گردیده که در تدوین قانون اساسی، در ردیف اصول اولیه‌ای آمده است که به آن پرداخته شده است، اما آنچنان که باید به آن توجه نشده، بلکه تقریبا به کلی فراموش شده و حرکت‌های کُندی در جهت آسان کردن ازدواج صورت گرفته است. بر طبق قانون اساسی این وظیفه دولت است که برنامه ریزی‌ها را برای تشکیل کانون خانواده انجام دهد.

متاسفانه رشد نگران کننده آمار طلاق و کاهش ازدواج و فرزندآوری به تهدیدی جدی برای جامعه امروز تبدیل شده است. حرکت دولت و نهاد‌های قانونگذار باید به این سمت باشد که روز به روز خطراتی که نهاد خانواده را تهدید می‌کند کمتر شده و در عوض تسهیلاتی برای رشد ازدواج و فرزند آوری در نظر گرفته شود. وزارتخانه‌های ورزش و جوانان، فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش، اقتصاد و حوزه‌های علمیه نقش اساسی را در این زمینه باید ایفا کنند. تنظیم برنامه‌های آموزشی برای جوانان مجرد در آستانه ازدواج نیز می‌تواند به کاهش این پدیده اجتماعی کمک شایانی کند.

امیدواریم با برنامه‎ریزی بیشتر، بهتر و حمایت همگانی، شاهد گرم شدن کانون خانواده‌ها و آسان شدن هزینه‌های زندگی و ازدواج در میان جامعه اسلامی ایران باشیم./918/ی703/س

مهدی عباسی