معرفی آثار فاخر مؤسسات حوزوی از طریق رسانه ملی ضروری است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با هدف نشر فرهنگ اسلامی و معارف تشیع و تعالیم اهل بیت(ع) و خنثی‌سازی هجمه‌های جهانی علیه اسلام و دفاع معقول و مستدل در برابر شبیخون فرهنگی دشمنان اسلام و نیز ارتقای سطح دانش حوزه و دانشگاه و سایر اقشار جامعه با انتشار کتب علمی، تخصصی و محصولات فرهنگی به فعالیت می‌پردازد.
حجت‌الاسلام حسن متولی که به تازگی از سوی آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی، رییس مؤسسه امام خمینی(ره) به عنوان مدیر انتشارات این مرکز علمی حوزوی انتخاب شده و به فعالیت مشغول است، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا به ارائه گزارشی از عملکرد این انتشارات و مهم‌ترین فعالیت‌های آن پرداخته است.
وی در این گفت‌وگو تیراژ انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) را میلیونی توصیف و خاطرنشان می‌کند که کتاب «نگاهی کوتاه به نظریه ولایت فقیه»، اثر آیت‌الله مصباح یزدی، پرتیراژترین اثر چاپ شده در این انتشارات است که بیش از 25 مرتبه و هر مرتبه ده هزار تیراژ چاپ و به جامعه علمی کشور عرضه شده است.
در ادامه این گفتگو را می خوانید:
رسا ـ در ابتدا گزارشی مختصر از عملکرد انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) و مهم‌ترین فعالیت‌های آن بفرمایید.
انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با سابقه‌ای 15 ساله، با هدف گسترش اسلام و مکتب تشیع از طریق نشر روزآمد فرهنگ اسلامی و معارف تشیع و کانون اهل بیت(ع) و خنثی‌سازی تبلیغات دشمنان علیه اسلام و دفاع معقول و مستدل در برابر شبیخون فرهنگی دشمنان اسلام فعالیت می‌کند.
ارتقای سطح دانش حوزه و دانشگاه و سایر اقشار جامعه با انتشار کتب علمی، تخصصی و محصولات فرهنگی از مهم‌ترین فعالیت‌های این مرکز است که در طول پانزده سال فعالیت خود، بیش از 550 عنوان کتاب را به بازار نشر عرضه کرده که با احتساب 15 سال، انتشارات مؤسسه هر ده روز یک نشر تازه داشته است.
البته تولیدات این انتشارات در 12 سال ابتدایی فعالیت، کم بوده است و در طول سه سال اخیر، این تولیدات افزایش یافته به طوری که می‌توان گفت در این مدت کوتاه، انتشارات معادل دوازده سال گذشته تولید داشته است.
نخستین هدف انتشارات، نشر و توزیع آثار آیت‌الله مصباح یزدی و پس از آن استادان و محققان مؤسسه امام خمینی(ره) است؛ همچنین از چاپ و نشر و توزیع کلیه محصولات علمی و فرهنگی که از فیلتر شورای کتاب مؤسسه بگذرد، جذب و خرید کتاب‌های مورد نیاز مؤسسه برای تأمین نیاز گروه‌های مختلف علمی مانند جامعه‌شناسی، تاریخ، کلام، روان‌شناسی و ... را نیز می‌توان در زمره این اهداف نام برد.
رسا ـ فرمودید که انتشارات مؤسسه امام خمینی(ره) در حدود 550 عنوان اثر را به چاپ رسانده است، اما تعداد عنوان‌های بیشتری در این مجموعه به چشم می‌خورد.
درست است، انتشارات مؤسسه در حدود 550 عنون اثر را تاکنون به چاپ رسانده است، اما مرکز توزیع بیش از 3500 عنوان کتاب را توزیع می‌کند؛ یعنی سه هزار عنوان اثر از انتشارات دیگر است که به صورت مبادله‌ای یا امانی از آنها دریافت شده و در حال توزیع آن هستیم.
رسا ـ انتشارات مؤسسه امام(ره) بیشتر در چه حوزه‌هایی فعالیت دارد؟
این انتشارات در حوزه معرفت دینی، مسائل روز و مبتلابه و در باب نیاز فکری جامعه فعالیت می‌کند؛ البته هرچند وقت یکبار اتفاق‌هایی که در جامعه می‌افتد، مانند تغییر دولت‌ها، القای بحث‌های جدید مانند مردم‌سالاری دینی، دموکراسی لیبرالی، نظریه سیاسی اسلام، هولوکاست اسرائیل و فتنه 88 یا جریان انحرافی از سوی آیت‌الله مصباح یزدی رصد شده و تحقیق‌هایی پیرامون آنها به انجام می‌رسد.
گفتن این نکته هم خالی از لطف نیست که آیت‌الله مصباح یزدی فردی روشنفکر و روزآمد هستند و در هر زمینه‌ای وارد می‌شوند و قلم می‌زنند که انتشارات مؤسسه امام خمینی(ره) افزون بر چاپ و انتشار آثار ایشان، آثار فکری دیگر محققان که در حوزه معرفت دینی، بحث دفاع، انقلاب اسلامی و نیاز فکری جامعه مطرح است را نیز به چاپ می‌رساند.
رسا ـ آیا منابع مورد نیاز دانشجویان در طرح ولایت هم از سوی انتشارات تأمین می‌شود؟
بله! طرح ولایت هر ساله تابستان با هدف تأمین نیاز فکری دانشجویان برگزار می‌شود که مجری آن نیز مؤسسه امام خمینی(ره) است و حدود ده هزار دانشجو در این طرح شرکت می‌کنند؛ انتشارات مؤسسه بنابه درخواست گروه علمی و استادان مربوطه، منبع تغذیه و منابع علمی این طرح را به عهده دارد.
رسا ـ وظایف و اختیارات انتشارات مؤسسه امام خمینی(ره) به اختصار در چه زمینه‌هایی تعریف شده است؟
چاپ و نشر آثار علمی استادان و محققان مؤسسه، چاپ و نشر و توزیع کلیه محصولات علمی و فرهنگی و نیز تهیه و توزیع نرم‌افزارهای اسلامی در راستای سیاست‌ها و اهداف مؤسسه، چاپ و نشر نشریات مؤسسه بنابه درخواست شورای هماهنگی نشریات، جذب تسهیلات و خرید کتاب‌های مورد نیاز مؤسسه، شرکت در نمایشگاه‌های کتاب، تبادل و بازاریابی برای کتب و نشریات مؤسسه.
رسا ـ با توجه به انتشار 550 عنوان اثر در انتشارات مؤسسه، بفرمایید تاکنون چند نسخه از این آثار به چاپ رسیده و کدام یک بیشترین تجدید چاپ را داشته است؟
آمار نسخه‌ای دقیقی در دست نیست، چراکه نوع بایگانی درستی از کتاب‌های چاپ شده و نسخه‌های مربوطه صورت نگرفته است، قطعاً می‌توان گفت تیراژ انتشارات مؤسسه میلیونی است.
آثار آیت‌الله مصباح یزدی، بیشترین تجدید چاپ‌ها را به خود اختصاص داده است؛ به ویژه کتاب «نگاهی کوتاه به نظریه ولایت فقیه» که بیش از 25 مرتبه و در هر مرتبه ده هزار نسخه تجدید چاپ شده است. حضرت استاد مصباح یزدی یک چهره شناخته‌شده در داخل و خارج از کشور است و آثار ایشان طرفداران خاص خود را دارد.
رسا ـ آیا مجموعه فعالیت‌هایی که در طول سال از سوی انتشارات انجام می‌شود، در ابتدای سال و از پیش مشخص شده است؟
انتشارات در این برنامه‌ریزی تصمیم‌گیری نمی‌کند و تنها در حوزه چاپ و نشر و توزیع فعال است. شورای کتاب مؤسسه به این فعالیت مشغول است که البته مدیر انتشارات عضوی از آن شورا است. خطوط فعالیت‌های شورا ترسیم و با توجه به تحولات داخل و خارج کشور تصمیم‌گیری و اولویت‌بندی می‌شود و پس از آن به انتشارات اعلام می‌شود که انتشارات ملزم به انجام آن است.
رسا ـ در بخشی اشاره کردید که فعالیت‌های انتشارات در سه سال اخیر چند برابر شده است، بفرمایید چند عنوان کتاب در این مدت منتشر کرده‌اید؟
در سه سال گذشته 300 عنوان کتاب چاپ و در سطح کشور توزیع شده است؛ تقریباً حدود 83 عنوان کتاب در هر ماه. به این علت است که انتشارات مؤسسه خمینی(ره) هر ساله به عنوان ناشر برگزیده انتخاب می‌شود.
پیش از گسترش فعالیت‌های انتشارات، این فعالیت‌ها به آثار حضرت علامه و اساتید مؤسسه محدود می‌شد، اما از سال 84 با توسعه این فعالیت‌ها، در حوزه‌های مختلف از اخلاق گرفته تا ادیان، اقتصاد، مباحث کلامی، تاریخ، جامعه‌شناسی، حقوق، روان‌شناسی، علوم تربیتی و علوم سیاسی، بلکه تمام رشته‌های علوم انسانی آثار بسیار ارزنده به چاپ رسانده که برخی از آثار در طول یک سال سه بار با تیراژهای بالا، تجدید چاپ شده است؛ مانند کتاب حجاب و عفاف و یا کتاب با دخترم.
رسا ـ روش توزیع آثار انتشارات مؤسسه امام خمینی(ره) چگونه است؟
این انتشارات افزون بر یک مرکز توزیع شناخته شده در قم، نمایندگی‌هایی در شهرهای مهم مانند مشهد، اصفهان، تبریز، یزد، خوزستان، بندرعباس و تهران دارد که اقدام به توزیع کتاب‌ها و آثار انتشارات در بین مردم می‌کنند.
همچنین در نمایشگاه‌های مختلف نیروی فعال داریم؛ انتشارات در نمایشگاه کتاب تهران که اردیبهشت‌ماه برگزار شد حضور گسترده‌ای داشت. در همایش‌های مختلف طرح ولایت و طرح معرفت نیز شرکت فعال دارد و در نمایشگاه مسابقات بین‌المللی قرآن کریم که در سالن اجلاس سران برگزار شد، نیز شرکت کردیم.
به طور کلی در هر جایی که زمینه شرکت این انتشارات فراهم شود، و افراد نخبه اعم از طلبه و دانشجو در آن شرکت کنند، انتشارات هم حضور خواهد داشت.
انتشارات مؤسسه امام خمینی(ره) در حوزه کتاب دانشجویی چندین بار به عنوان ناشر برگزیده انتخاب شد که این نشان می‌دهد کتاب‌های انتشارات مورد توجه دانشگاهیان هم قرار گرفته است؛ البته در نمایشگاه‌های خارج از کشور هم که به زبان فارسی صحبت می‌کنند مانند افغانستان و تاجیکستان شرکت فعال دارد.
رسا ـ چند درصد از آثار منتشر شده از سوی انتشارات به زبان‌های دیگر ترجمه شده است؟
کمتر از یک درصد و آن هم تنها به زبان عربی ترجمه شده است؛ متأسفانه نسبت به ترجمه آثار فاخر کوتاهی کرده‌ایم؛ حرف خوب داریم اما زبان گفتن در دنیا نداریم؛ با توجه به تحولات منطقه بسیاری از کتاب‌های علامه مصباح یزدی در دنیا خریدار دارد، اما هنوز اقدام مناسبی برای ترجمه آنها صورت نگرفته است.
چند روز پیش، عده‌ای از مصر با حضور در مؤسسه امام خمینی(ره)، تقاضای ارسال آثار آیت‌الله مصباح یزدی را برای دانشگاه الازهر مصر داشتند، که متأسفانه تنها چند کتاب به زبان عربی منتشر شده است و باید گفت انتشارات در این زمینه کوتاهی کرده است.
رسا ـ چه راهکاری برای رفع این نقصان در نظر گرفته‌اید؟
از سال‌های گذشته برای شرکت در نمایشگاه‌های خارجی به ویژه کشورهای عربی محدودیت داشتیم اما اکنون با باز شدن فضای لازم در منطقه، سیاست انتشارت حرکت به سمت زبان‌های روز دنیا است که آثار فاخر را به زبان‌های انگلیسی و عربی برگرداند و در نمایشگاه‌های معتبر مانند سبیت آلمان و جی‌تی‌اکس دبی شرکت کند.
در جلسه هیأت مدیره با حضور آیت‌الله مصباح یزدی، این خواسته مطرح شد و شورای ترجمه شامل انتشارات و معاونت پژوهش تشکیل و قرار بر این شد که آثار استاد برای ترجمه به گروه‌های مترجمی که هم در ترجمه تبحر داشته و هم در مباحث معرفت دینی سر رشته دارند، تحویل داده شود.
از آنجا که ترجمه صرف و تحت الفظی مدنظر مؤسسه امام خمینی(ره) نیست، طلاب غیرایرانی جامعةالمصطفی العالمیه که افزون بر مهارت در ترجمه به مباحث دینی نیز آشنا هستند، برای این کار انتخاب شده‌اند و کتاب‌ها به ترتیب اولویت برای این گروه ترجمه ارسال می‌شوند.
رسا ـ چه راهکاری برای معرفی بهتر آثار انتشارات مؤسسه در نظر دارید؟
متأسفانه کتاب بین ایرانی‌ها غریب است و شاید این کوتاهی به سبب آن است که ناشران تبلیغات خود را تنها به ویترین کتابفروشیها محدود کرده‌اند؛ در دنیایی که تبلیغات یک چیپس و پفک در حد رسانه ملی مطرح می‌شود، چرا نباید آثار فاخر که برای نسل امروز، نسل جوان و خانواده لازم است، از طریق رسانه‌ها به خانه مردم راه یابد و تنها پشت شیشه کتابفروشیها ارائه شود.
آثار فاخری در کشور به چاپ می‌رسد اما نتوانسته‌ایم به درستی این آثار را به جامعه امروز معرفی کنیم؛ باید باور کنیم که تبلیغات سرمایه‌گذاری است و هزینه نیست. سیاست انتشارات امام خمینی(ره) بر این امر استوار شده است که در آینده افزون بر رایزنی با ارشاد، کتابخانه‌های سراسر کشور، آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها برای تبادل کتاب، دایر کردن نمایشگاه‌ها در دانشگاه‌ها، تأمین بسته‌های فرهنگی برای خانواده ارتش، سپاه، نیروی انتظامی و ارگان‌های دیگر، آثار فاخر خود را از طریق رسانه ملی به جامعه فرهنگی کشور معرفی کند.
متأسفانه شاهدیم که کتابی در زمینه کنکور منتشر شده و رسانه ملی به تبلیغ می‌پردازد اما کتابی که یکی از اساتید فاخر حوزه یعنی آیت‌الله مصباح یزدی نوشته‌اند با عنوان «طوفان فتنه و کشتی بصیرت» که درباره حوادث و فتنه‌هایی است که سال گذشته اتفاق افتاده و بسیار نیاز جامعه امروز است، تبلیغ نمی‌شود؛ جوان‌هایی هستند که با این طوفان فتنه همراه می‌شوند و از دست می‌روند؛ بنابراین کتاب فوق ارزش رسانه‌ای شدن دارد.
در تلاشیم از طریق مصاحبه با رسانه‌های مختلف و یا رادیوی قرآن و معارف تا حدودی آثار خود را به جامعه فرهنگی کشور معرفی کنیم.
رسا ـ حضرت‌عالی از چه تاریخی به سمت مدیریت انتشارات مؤسسه امام خمینی(ره) منصوب شده‌اید؟
با اتفاقاتی که متأسفانه در انتشارات رخ داد و داشت آن را به تعطیلی می‌کشاند؛ اواخر سال 89 یعنی دی‌ماه 89 تا اردیبهشت‌ماه 90 حرکت رو به کندی داشت و رو به تعطیلی می‌رفت که از نیمه اردیبهشت‌ماه 90 به حکم آیت‌الله مصباح به عنوان سرپرست انتشارات منصوب شدم.
رسا ـ در این مدت چه نقاط قوت و ضعفی را در این حوزه شاهد بوده‌اید و چه برنامه‌هایی برای پیشبرد اهدافتان داشته‌اید؟
تولید کیفی و کمی آثار از نقاط قوت این انتشارات بوده است؛ از نظر کیفی حرف‌های خوبی برای گفتن دارد و یکی از مراکزی که نیاز فکری نسل امروز را پاسخ می‌دهد، انتشارات مؤسسه امام خمینی(ره) است؛ مقام معظم رهبری هم عنایت ویژه‌ای به آثار تولید شده در مؤسسه امام(ره) دارند.
از نظر کمی هم کتاب‌هایی در این انتشارات به چشم می‌خورد که در 25 نوبت با تیراژهای بالا به چاپ رسیده است. در همین مدت که مسؤولیت این انتشارات را به عهده داشتم، کتابی با تیراژ ده هزار نسخه به چاپ رسید که در ماه نخست چاپ خود به فروش رفت و هنوز تقاضاها برای دریافت آن کتاب بسیار زیاد است.
این نقطه قوت به سبب نام موسسه امام خمینی(ره)، حضرت امام راحل و آیت‌الله مصباح یزدی و زحمات محققان است، اما نقطه ضعف این انتشارات آن است که نتوانسته هم‌پای نام مؤسسه امام خمینی(ره) رشد کند و این نشان از ضعف آن دارد.
از طرح روی جلد گرفته تا چاپ، فونت، قلم، کاغذ و تبلیغات به اندازه‌ای که مؤسسه امام خمینی(ره) اسم و رسم دارد، انتشارات مؤسسه رشد چندانی نکرده است و اصلا در حد و اندازه مؤسسه امام خمینی(ره) نیست؛ مؤسسه امام بین‌المللی است اما انتشارات بین‌المللی نیست و این مهم‌ترین نقطه ضعف آن است.
برای رفع این نقطه ضعف باید تعریف صحیحی از سیستم به عمل آید؛ نخستین کاری که در انتشارات مؤسسه امام خمینی(ره) پیگیری شده، تعریف و طراحی یک سیستم و اتوماسیون جامع است تا ورود و خروج کتاب‌ها را به طور مکانیزه مشخص کرده، تولید، تعیین درجه و تعیین اولویت از ابتدا لحاظ شده، تیراژ مشخص و برای چاپ ارسال شود و البته پیش از پایان چاپ نیز نیازسنجی به عمل آید.
عدم اطلاع صحیح از نسخه‌های چاپ شده در طول فعالیت پانزده ساله انتشارات، از مهم‌ترین نقاط ضعف آن است؛ شاید بشود آمار و ارقام تقریبی از آثار تولید شده ارائه داد، اما این آمارها کامل نیست؛ چراکه بایگانی صحیحی از اطلاعات صورت نگرفته است که البته طراحی این سیستم جامع در حال پیگیری است.
گروه ترجمه انتشارات هم در راستای بین‌المللی شدن، در حال شکل‌گیری است و در تلاشیم نمایندگی فعال این انتشارات را تأسیس کنیم. گفتن این نکته هم ضروری است که هرگز نباید به آثار تولید شده در مؤسسه به عنوان محصولی تجاری نگریست.
رسا ـ آیا متولی نگاشته‌های محققان مؤسسه، تنها انتشارات مؤسسه امام(ره) است، یا انتشارات دیگری هم مسؤولیت آن را به عهده دارد؟
کتاب‌هایی که از سوی استادان مؤسسه و همچنین در گروه‌های علمی تدوین می‌شود، قطعاً تنها در انتشارات مؤسسه چاپ و نشر پیدا می‌کند؛ اما محققان مؤسسه که کتاب‌هایی را به صورت آزاد نوشته‌اند در انتخاب انتشارات برای چاپ اثر خود، اختیار کامل دارند.
سازمان تبلیغات اسلامی چند نسخه‌ای از کتاب‌های آیت‌الله مصباح یزدی را که از قدیم به چاپ می‌رسانده، مانند «اصول و عقاید فلسفه»، کماکان به چاپ آن مشغول است و چند نفر در لبنان هم برخی کتاب‌های علامه را به زبان عربی به چاپ می‌رسانند که امتیاز این آثار با خود آنان است، اما آثار دیگر که در سال‌های اخیر از سوی آیت‌الله مصباح یزدی تألیف می‌شود، تنها انتشارات مؤسسه متولی چاپ و نشر آن است.
رسا ـ در پایان اگر نکته‌ای مدنظر دارید، بفرمایید.
با تشکر از خبرگزاری رسا که به معرفی انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) همت گمارد، امیدواریم این ارتباط ادامه یابد و تازه‌های نشر مؤسسه در فضای خبرگزاری رسا معرفی شود که این امر کمک به حوزه فرهنگ و اندیشه است. /920/گ401/ر