نگاهی به کتاب پایداری و ناپایداری گفتمان‌های سیاسی در ایران
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا مؤسسه انتشارات زمزم هدایت وابسته به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(علیه‌السلام) کتاب پایداری و ناپایداری گفتمان‌های سیاسی در ایران نوشته آقایان دکتر احمد عزیز خانی، محمود پروانه و بهرام زاهدی را منتشر کرده است.
کتاب در 6 فصل: چهارچوب مفهومی (گفتمان سیاسی)، گفتمان معیار، گفتمان سازندگی، گفتمان اصلاحات، گفتمان بهار و نتیجه و راهکار نوشته شده است و نگارندگان در مقدمه درباره تشکیل و پدیدآمدن بعضی خرده گفتمان‌ها بعد از جنگ و رحلت امام خمینی(ره) چنین نوشته اند:
برخی از این خرده گفتمان‌ها با تفاسیر خاص خود از مبانی انقلاب اسلامی، پا به عرصه سیاسی گذاشتند که همواره خود را ذیل گفتمان اصیل انقلاب یا همان گفتمان حضرت امام قرار می‌دادند اما در مواردی از خطوط اصلی آن فاصله گرفته و مسیر خود را پیمودند؛ از جمله این خرده گفتمان‌ها "سازندگی"، "اصلاحات" و "بهار" بودند که هرکدام در مقطعی موقعیت هژمونیک یافته و سپس افول کردند. چگونگی و عوامل ظهور و افول این خرده گفتمان‌ها، میزان انطباق و یا عدم انطباق آن‌ها با گفتمان امام خمینی و راهکارهای حفظ گفتمان انقلاب اسلامی از آسیب‌های ناشی از خرده گفتمان‌های رقیب موضوعاتی مهمی است که در کتاب پیش رو به آن پرداخته‌شده است.
از مفاهیم کلیدی در اندیشه امام مفهوم آزادی است؛ اما در یک نگاه گفتمانی، این مفهوم را باید در دستگاه فکری حضرت امام و در کنار مفاهیم دیگر، به ویژه با مفهوم توحید، سنجید؛ بنابراین نویسندگان در صفحه 53 این کتاب در توضیح آزادی در اندیشه امام چنین گفته اند:
تبیین درست آزادی، یکی از دل مشغولی‌های حضرت امام بوده است. در همین راستا، ایشان همواره آزادی بی‌قیدوبند را مطرود دانسته، حتی آن را مانع تحقق آزادی حقیقی می‌دانستند. به باور ایشان [غربی‌ها] می‌خواهند «آزادی ما را با آزادی سلب کنند و آزادی حقیقی را از ما بگیرند.» از اینجا می‌توان دست به جعل دو تعبیر پیرامون مفهوم آزادی زد: «آزادی از» و دوم «آزادی برای». در تعبیر اول، آزادی به معنای رهایی از تمامی قیودی است که به هر نحوی گریبان گیر انسان است و ضمناً بیشتر تأمین نفسانیات آدمی را پی می‌گیرد؛ و در تعبیر دوم، آزادی مقدمه‌ای است که برای رسیدن به کمال مطلوب. به باور حضرت امام «آزادی از» نه تنها به آزادی انسان می‌انجامد، بلکه موجبات اسارت وی را نیز فراهم می‌سازد. اما «آزادی برای»، رسیدن به کمال مطلوب، ضمن کاستن از انانیت انسان‌ها، زمینه را برای وصول به کمال فراهم می‌آورد و در نتیجه آزادی واقعی را به انسان هدیه می‌دهد؛ پس در نگاه امام خمینی آزادی در حدود ضوابط، قواعد و قوانین است.
همچنین در ادامه گفتمان سازندگی چنین برشمرده شده است:
صعود گفتمان سازندگی، گفتمان سازندگی: تعدیل و توسعه اقتصادمحور به مثابه دال مرکزی (اعتدال‌گرایی، توسعه به مثابه عدالت، گرایش به الگوی توسعه سرمایه‌داری)، سیاست داخلی (ثبات سیاسی؛ مشارکت گرایی محدود، الگوی تعدیل؛ راهبرد اقتصاد، مرام سیاست)، سیاست خارجی (تناسب قدرت ملی و مسئولیت‌های فراملی؛ اولویت منافع ملی، دیپلماسی اقتصادگرا و برون‌گرای تعاملی، تنش‌زدایی و اعتمادسازی، چند جانبه گرایی و منطقه‌گرایی، امنیت ملی رشد محور)، افول گفتمان سازندگی (تحلیل‌ها و نقدها، نتیجه‌گیری)
نگارندگان در توضیح علت افول گفتمان سازندگی نیز تحلیل‌ها و نقدهایی درباره عملکرد این گفتمان در اقتصاد بیان داشته و گفته اند:
مصلی نژاد در اثر خود معتقد است، برنامه آزادی سازی و تعدیل اقتصادی، گرچه تکان‌های به اقتصاد فرتوت دهه اول انقلاب وارد کرد، اما از سوی دیگر با ایجاد و تشدید پدیده‌های و مسائلی همراه شده که زمینه تقویت تعارض‌ها و کشمکش‌های اجتماعی و سیاسی را فراهم آورد. وی مدعی است تورم لجام‌گسیخته، افزایش بیکاری، تنزل سطح زندگی طبقات متوسط و پایین، رونق بندوبست‌های اقتصادی و ثروت‌های ناگهانی و تجمل‌گرایی، از جمله این پیامدهاست. ایراد دیگر، وجود نداشتن و شکل نگرفتن نظام نظارت و کنترل در سطوح مختلف از جمله از سوی مردم بود که عامل افزایش خطر فساد و انحراف از برنامه می‌شود.
مؤسسه انتشارات زمزم هدایت وابسته به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (علیه‌السلام) پایداری و ناپایداری گفتمان‌های سیاسی در ایران را در 272 صفحه و با شمارگان 500 به قیمت 16000 تومان روانه بازار نشر کرده است و علاقه‌مندان می‌توانند برای تهیه این کتاب به آدرس قم خیابان دور شهر نبش کوچه سوم پلاک هشتاد و یک مراجعه و یا با شماره تلفن: 37730735- 09102042071 تماس حاصل نمایند./۹۹۸/ن ۶۰۲/ش