شماره ۲ دوفصلنامه «پژوهش‌های فقهی زن و خانواده» منتشر شد

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، دومین شماره دوفصلنامه تخصصی «پژوهش های فقهی زن و خانواده» به صاحب امتیازی جامعه المصطفی العالمیه با مدیر مسؤولی فاطمه کبری متولیان و سردبیری فاطمه سیفی کناری منتشر شد.

در این فصلنامه در 5 مقاله و در 74 صفحه منتشر شده است و عناوین، نام نویسندگان و چکیده مقالات به شرح زیر است:

بررسی اجرت المثل زنان برای کارهای منزل از منظر فقه امامیه

فهیمه حسینی

چکیده: شارع مقدس برای تمام ابعاد زندگی انسان، اعم از فردی و خانوادگی، حقوق و تکالیفی را وضع نموده، برخی از حقوق و تکالیف ناشناخته است. یکی از این حقوق مسئله اجرت برای خدماتی که زن در منزل شوهر انجام می‌دهد و جزو وظایف شرعی و قانونی او نیست و این تحقیق به دنبال پاسخ به این سؤال است: اجرت المثل زنان برای کارهای منزل از منظر فقه امامیه چگونه است؟ هدف از این پژوهش تبیین دیدگاه فقها جهت آگاه سازی بانوان  نسبت به حقوق شرعی خود میباشد.در حالیکه می‌توان گفت: مبنای فقهی اصل اجرت المثل،‌ قاعده «احترام مال مسلم» است که مستند آن روایت، بنای عقلاء و تسالم فقهاء می‌باشد. بدین معنا که هر چند انسان آزاده خودش مال نیست، ولى کار او مال محسوب شده و مقتضاى احترام مال، مسئولیت و ضمان است. این مسئله از جمله مسائل مورد اجماع فقهای امامیه بوده که منوط به امر آمر و عدم قصد تبرع عامل می باشد. با اثبات اصل مشروعیت اجرت المثل به طور عام در فقه امامیه، همین موضوع در خصوص خدمات زنان در منزل، ثابت می‌گردد؛ البته تحقق این امر نیز منوط به امر زوج به زوجه برای انجام خدمات منزل، عدم قصد تبرع، اجرت داشتن کار نزد عرف و غیر الزامی بودن اعمال انجام شده توسط زوجه می‌باشد.

احسان به والدین از دیدگاه فقه

عمران خاتون

چکیده: مهم­ترین اصل اخلاقی در مکتب اسلام، احترام به پدر و مادر است.در آیات و روایات، تأکید بسیاری در این مورد شده­ است، به طوری که بعد از توحید و یکتاپرستی، احسان به والدین را مطرح می­کنند. این مقاله، احسان به والدین را از دیدگاه فقها بررسی کرده و در صدد پاسخ­گویی به این سوال است که حکم احسان به والدین چیست؟ نتایج به دست آمده نشان می­دهد که حرمت عقوق والدین و وجوب احسان، به مقدار عدم صدق عقوق است. احسان، عنوان عام است و همه اموری را که احسان در مورد آنها صدق می‌کند، شامل می‌شود. احسان، نسبت به والدین عام است و شامل مسلمان و غیر مسلمان، زمان حیات و بعد از فوت، امور مالی، عاطفی و اخلاقی می­شود.

حجاب و برخی شبهات پیرامون آن

صدیقه سادات رضوی

چکیده: حجاب به معنای پوشش، از تکالیف واجب مسلمانان است و از اموری است که قابل پذیرش همه ادیان و مذاهب است. بر هر یک از زن و مرد مسلمان لازم است در تعاملات اجتماعی خود با پوشش شرعی ظاهر شوند تا در پرتو آن کیان خانواده و اجتماع مصون بماند. نوشتار حاضر در صدد بیان مسأله حجاب و شبهات وارد بر آن و پاسخ‌گویی به این سؤال است که ماهیت حجاب چیست و شبهات وارد بر آن کدامند؟ در بررسی این پرسش چنین حاصل شد که حجاب و پوشش موجب سلامتی و امنیت روانی خانواده و اجتماع  می‌ شود و مانع حضور زن در اجتماع  یا سبب سرکوبی غرائز و نادیده گرفتن حقوق وی نیست.

تفاوت نفقه زوجه و اقارب در فقه امامیه

مریم کریمی؛ سمیه نوروزی

چکیده: نیازهای حیاتی، به حفظِ نفس انسان وابسته است که وجوب تأمین آن در روابط زوجین و خویشاوندان، در ادله استنباط حکم شرعی آمده است. نویسنده، گلچین این ادله را کنار هم میگذارد تا از مقایسه آنها تفاوت نفقه زوجه و اقارب مشخص شود. شرط وجوب نفقه زوجه، ازدواج دائم، تمکین و هم دینی است. پیمانی تشریعی به درازای زندگی مشترک، لاینقطع، بی‌توجه به توان زوجین، مقدم بر همه نفقه‌ها و دیون، نفقه مفوته دین، و در زمان‌های سه‌گانه، قابل مطالبه‌اند. در نفقه اقارب، فقر منفق علیه، تمکن منفق و دوام این دو شرط است. اگر جای متمکن و فقر عوض شود، نفقه عکس و به تناوب واجب و ساقط می‌گردد. نفقه تابع پیوند خونی، بدیل­پذیر و در طول عمود نسبت الاقرب فالاقرب حتی نفقه کافر هم واجب است. تنها نفقه حال و آینده قابل مطالبه است نه گذشته. ضمانت اجرای آن به این تفصیل و قدرت ضمانت اجرای نفقه زوجه نیست.

نگاهی به قوامیت مرد بر زن

ساجده العبدالخانی

چکیده: آیه 34 سوره نساء، از مهم‏ترین آیات مربوط به مسأله زن و حقوق وى است که برخى کج‏اندیشان تلاش کرده­اند با تفسیرى ناعادلانه، نگاه اسلام (داعیه‏دار برترین آیین ترقى و تکامل انسان) را به زن خدشه‏دار کنند. از این رو، فهم درست این آیه، تأثیر مهمى در بازنمایى نگاه قرآن کریم به «شخصیت و حقوق زن» دارد. در این نوشتار با بهره‏گیرى از نظر دانشمندان شیعی در حوزه تفسیر، حدیث و لغت و با بررسى تطور معنایى قوامیت از بستر تاریخى اقوال و تأثیر تطورات اجتماعى بر آن، مشخص شد که قیمومیت در زبان قرآن به معناى فرمان‏روایى و سالارگرى نیست، بلکه به معناى سرپرستى، مدیریت و مسئولیت‏پذیرى است. چنین قیمومیتى نه فقط مزیت، فضیلت و مقام نیست بلکه باربرى مشقات زندگى و خدمتگزارى است. بیشتر مفسران مقصود از رجال در آیه 34 سوره نساء را شوهران و نه تمامى مردان مى‏دانند؛ همان‏گونه که مقصود از نساء همسرانند نه همه زنان.

علاقه مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص دوفصلنامه تخصصی «پژوهش های فقهی زن و خانواده» می توانند به نشانی اینترنتی این فصلنامه به آدرس http://zk.journals.miu.ac.ir/  مراجعه کنند و یا با شماره 37183287-025 تماس بگیرند./822/ن۶۰۳/ف