در ساحل رفتار فاطمی
بر اساس این گزارش، در چکیده این پایان‌نامه می‌خوانیم:
چکیده:
تحقیق حاضر سیری در رفتار حضرت زهرا (س) است. البته درباره یگانه دخت نبی مکرم اسلام (ص) از هر بُعد و جهت که سخن به میان آوریم، از لحاظ کمّی و کیفی به قدری عمیق و گسترده است که زبان و قلم ما قاصر است لذا به قدر وسعمان مطالبی را عرضه می‌داریم. برای این مطلب مقدمتاً در مورد انسان و نیاز او به تربیت صحبت کرده‌ایم و از اهمیت آن پرده برداشته‌ایم چرا که اساس و اصل یک زندگی انسانی-الهی، تربیت است. لازم به ذکر است که انسان ساخته دست پرقدرت پروردگار است و این خلقت برای تعقیب هدفی بوده و آن هدف چیزی نبوده جز کمال انسان که این کمال ابتدا با تربیت او و سپس با معرفت به انبیاء شروع و تا معرفت به خود حضرت حق، باری تعالی ادامه می‌یابد.
این مسأله به قدری مهم است که دشمنان اسلام از صدر اسلام تاکنون درصدد از بین بردن باورهای دینی و ایمانی خانواده‌ها علی‌الخصوص بانوان هستند. زیرا آن‌ها فهمیده‌اند که با از بین بردن حیا و عفت بانوان و نوع طرز فکر آنان می‌توانند خانواده و حتی جامعه را متلاشی کنند چرا که اساس تربیت به دست بانوان جامعه است. لذا ما در این رساله درصدد عکس هدف دشمنان گام برداشته‌ایم. در فصل بعد که مطالب اصلی در آن گنجانده‌شده به پاره‌ای از رفتارهای حضرت با پروردگار که معنویت حضرت، چگونگی رابطه ایشان با پروردگار متعال، خضوع و خشوع ایشان را نسبت به پروردگار و در یک کلام همگام بودنش با خداوند را بررسی کرده‌ایم. بعد از آن رفتار حضرت با خانواده را لحاظ کرده‌ایم که شامل این بزرگواران می‌شود: اول رسول‌الله (ص) این که جان رسول‌الله بوده و رسول‌الله نیز جان ایشان بوده که لقب امِّ ابیهایی گرفته‌اند.
دوم علی بن ابی‌طالب (ع) که برای او همسری فداکار و حامی ولایت و همگام و همراه ایشان بوده است و دیگر با حسنین (ع) که برای آن‌ها مادری مهربان و دلسوز و با تدبر و ذکاوت بوده و با تربیتی سالم آن‌ها را پرورش داده است. پس از آن رفتار حضرت در اقتصاد و سیاست را بررسی کرده‌ایم که بهترین برخورد و روش را برگزیده‌اند. در فصل آخر سخنان حضرت امام خمینی (قدّس سرّه) بنیان‌گذار انقلاب اسلامی را راجع به مادر بزرگوارشان فاطمه زهرا، بتول عذرا (س) بیان کرده‌ایم. امید است این تلاش و کوشش ابتدا برای بنده حقیر و سپس خوانندگان این رساله مؤثر افتد و روشنگری راه راستی را بنماید تا جست و خیز و تلاش و همت ما را به رسیدن به معرفت حقه الهی بگمارد.
تعریف و تبیین موضوع:
ساحل در لغت به معنای کنار دریا یا رود و کرانه سواحل است و رفتار در لغت به معنای روش، سیره و سلوک است. فاطمه یعنی بریده از غیر، جداشده از گناه، جداشده از دنیا و فقط وصل به خدا، نام مبارک دخت گرامی پیامبر خاتم (ص) است، بانویی به پاکی بهشت و روشنی خورشید. حقیقت امر این که ساحل رفتار فاطمی یعنی وجود حضرت زهرا (س) مانند دریایی می‌ماند که ما با این تحقیق می‌خواهیم در ساحل این دریا قرار بگیریم تا به قدر دیدمان از زیبایی آن لذت برده و از آن بهره‌مند شویم. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات جامعه صنعتی و به اصطلاح پیشرفته امروز نگاه ماشینی و غیر تربیتی به انسان است. جامعه امروز کاری با بُعد دوم انسان یعنی روحیات او ندارد و فقط انسان را در زندگی مکانیکی قرار می‌دهد. برخی دانشمندان غربی همانند ویل دورانت که شناخت صحیح و کاملی از انسان ندارند، برای رفع این مشکل، روی آوردن بشر به مسائلی همچون هنر، شعر و تاریخ را تجویز می‌کنند که به گفته استاد شهید مرتضی مطهری (قدّس سرّه) یقیناً این پیشنهاد انسان واقعی و کاملی را نمی‌سازد.
مرحوم علامه طباطبایی در جلد اول کتاب شریف المیزان در ذیل تفسیر آیه شریفه «بِسمِ الله اَلرَّحمنِ اَلرَّحیم» روایتی را از رسول مکرم اسلام (ص) نقل می‌فرمایند مبنی بر این که «کُلُّ اَمر ذی بال لم یبتدأ فیه(بسم الله)فهو ابتر» یعنی هر مسأله مهمی که بدون ذکر نام پروردگار رحمان و رحیم آغاز شود پوچ خواهد بود. از این روایت معلوم می‌شود مهم‌ترین مسئله عالم یعنی زندگی انسان اگر می‌خواهد به پوچی و بی‌هویتی نرسد باید همراه با یاد و پیوند با خدای رحمان و رحیم باشد و این یاد کردن به معنی گفتن و تصور کردن نیست بلکه یعنی صورت قلب انسان در همه حالات به خدای متعال باشد که در اصطلاح به آن ایمان می‌گویند.
بررسی رفتارهای حضرت زهرا (س):
1- رفتار حضرت با پروردگار:
الف) یاد خدا: در حقیقت می‌توان گفت هیچ کس غیر از خدای متعال دل ایشان را مشغول نکرده و دلشان از اشتغال به آلودگی غیر از خدا و آنچه او امر فرموده پاک و طاهر است.
ب) دعا و عبادت: حَسَن بصری می‌گوید: «فاطمه زهرا(س)عابدترین فرد زمان خد بود و به قدری به عبادت می ایستاد که پاهایش متورم می شد»
ج) تسبیحات حضرت زهرا (س): علامه مجلسی دراین‌باره می‌نگارد چون امیر مؤمنان (ع) زحمت طاقت‌فرسای همسرش را در منزل مشاهده کرد فاطمه را نزد پیامبر فرستاد تا خدمت‌گزاری تقاضا کند...پیامبر فرمود: آیا نمی‌خواهی تو را به چیزی راهنمایی کنم که برایت در دنیا از خدمتکار بهتر و نیکوتر باشد؟ آنگاه حضرت تسبیحات حضرت زهرا (س) را به دخترش یاد داد تا هنگام خواب و در تعقیب نماز بخواند.
2- رفتار با خانواده:
الف) رسول‌الله (ص): سخن از رابطه رسول خدا (ص) و حضرت فاطمه (س) سخن از رابطه عاشق و معشوق است. سخن از یک روح و دو پیکر است.
ب) امیرالمؤمنین: یک همسر ایده آل برای گرم نگه‌داشتن کانون خانواده باید دارای ویژگی‌هایی باشد مانند این که مهربان و ایثارگر باشد، دیگران را بر خود مقدم بدارد، با سختی‌های زندگی و ناملایمات آن بسازد و با لبخند شادی‌آفرین خود تاریکی حزن و اندوه را از دل شوهر بزداید که در این رابطه به سخنان حضرت فاطمه (س) باید نظر دوخت.
ج) حسنین (ع): بی‌تردید سرنوشت هر انسانی ریشه در روحیات و خصلت‌های کسانی دارد که در دوران طفولیت نزدیک‌ترین انسان‌ها به او بودند. نقطه آغازین سعادت یا شقاوت انسان‌ها دامن مادر و محیطی است که مادر رکن اساسی آن محسوب می‌شود. با کمی دقت در برخورد عاطفی و منطقی حضرت زهرا (س) در می‌یابیم که آن بانوی بزرگوار در ساختن روح و شخصیت فرزندان گرامی‌اش از ابزاری بسیار دقیق و ظریف استفاده کرده است.
3- رفتار سیاسی حضرت:
الف) زهرا (س) پرچم‌دار اسلام: شهرستانی در کتاب الملل و النحل از قول نظام معتزلی نقل می‌کند: در روز بیعت عمر به شکم فاطمه (س) زد و در اثر این ضربه جنین از شکم فاطمه افتاد و عمر فریاد می‌زد خانه را با هر کس که در آن است، بسوزانید.
ب) خطبه فدکیه: این خطبه که پس از غصب سرزمین فدک توسط حضرت زهرا (س) به بهانه بازپس‌گیری فدک در مسجد ایراد شد، در حقیقت افشاگری سیاسی حضرت بود.
شایان‌ذکر است، پایان‌نامه «در ساحل رفتار فاطمی» پژوهش پایانی «سیده حمیده حبیبی اسکندری»، برای اخذ مدرک سطح 2 حوزه علمیه حضرت حجت (عج) تهران است که در سال 1389 دفاع شده است و استاد راهنمای آن «خانم نصیری» است./9193/پ201/ی