مراحل حذف برده داری در دین اسلام

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در ارومیه، حجت الاسلام والمسلمین سید مهدی قریشی، نماینده ولی فقیه در آذربایجان غربی شب گذشته در سلسله مباحث تفسیر قرآن کریم به شرح آیه 92 سوره نسا پرداخت و اظهار داشت: در این آیه خدای متعال می فرماید: «ﻫﻴﭻ ﻣؤﻣﻨﻰ ﺭﺍ ﻧﺴﺰﺩ ﻛﻪ ﻣؤﻣﻨﻰ ﺭﺍ ﺑﻜﺸﺪ ﻣﮕﺮ ﺁﻧﻜﻪ ﺍﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺍﺯ ﺭﻭﻯ ﺧﻄﺎ ﻭ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺪ ﻭ ﻛﺴﻰ ﻛﻪ ﻣؤﻣﻨﻰ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺭﻭﻯ ﺧﻄﺎ ﻭ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﺑﻜﺸﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﺑﺮﺩﻩ ﻣؤﻣﻦ ﺁﺯﺍﺩ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺧﻮﻥ ﺑﻬﺎﻳﻰ ﺑﻪ ﻭﺍﺭﺛﺎﻥ ﻣﻘﺘﻮﻝ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ کند ﻣﮕﺮ ﺁﻧﻜﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺧﻮﻥ ﺑﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﺒﺨﺸﻨﺪ ﻭ ﺍﮔﺮ ﻣﻘﺘﻮﻝ ﺍﺯ ﮔﺮﻭﻫﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺩﺷﻤﻦ ﺷﻤﺎﻳﻨﺪ ﻭ ﺧﻮﺩ ﺍﻭ ﻣؤﻣﻦ ﺍﺳﺖ، ﻓﻘﻂ ﺁﺯﺍﺩ ﻛﺮﺩﻥ ﻳﻚ ﺑﺮﺩﻩ ﻣؤﻣﻦ ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﻗﺎﺗﻞ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﮔﺮ ﻣﻘﺘﻮﻝ ﻣؤﻣﻦ ﺍﺯ ﮔﺮﻭﻫﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﺷﻤﺎ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﭘﻴﻤﺎﻧﻰ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ، ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮﻥ ﺑﻬﺎﻳﺶ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻭﺍﺭﺛﺎﻥ ﺍﻭ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻛﻨﺪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﻳﻚ ﺑﺮﺩﻩ ﻣؤﻣﻦ ﺁﺯﺍﺩ کند ﻭ ﻛﺴﻰ ﻛﻪ ﺑﺮﺩﻩ ﻧﻴﺎﻓﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﻭ ﻣﺎﻩ ﭘﻴﺎﭘﻰ ﺭﻭﺯﻩ ﺑﮕﻴﺮﺩ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺗﻮﺑﻪ ﺍﺯ ﺳﻮﻯ ﺧﺪﺍﺳﺖ ﻭ ﺧﺪﺍ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺩﺍﻧﺎ ﻭ ﺣﻜﻴﻢ ﺍﺳﺖ».

وی افزود: اگر فردی ایمان آورده باشد که اقوام او از اهل کفر هستند کشتن او جایز نیست و اگر به طور اشتباه به قتل رسید نباید دیه آن را بپردازد چون با مسلمانان دشمن هستند و نباید به آنان نفع رساند اما اگر اقوام مسلمانی که به قتل می رسد مشرک غیرحربی باشند باید دیه آن به اقوام او پرداخت شود.

نماینده ولی فقیه در آذربایجان غربی گفت: کشتن عمدی مؤمن به خاطر ایمان او سبب اهل دوزخ شدن قاتل می شود که هرگز از عذاب نجات پیدا نمی کند، اما اگر از روی خطا و اشتباه انسان مرتکب قتل مؤمن شود باید به ولی دم او دیه پرداخت کرده و برده مؤمنی را آزاد کند تا خطای خود را جبران کند.

وی با بیان اینکه قبل از اسلام مسأله برده داری رایج بود، ادامه داد: دین اسلام نمی توانست به یکباره برده داری را که تجارت پرسودی بود جمع کند، بنابراین به مانند تحریم مشروب آن را با طرح قوانین و مقرراتی به مرور تحریم کرد.

امام جمعه ارومیه اضافه کرد: دین اسلام حق و حقوق بردگان را به عنوان یک انسان تعیین و شرایط نگهداری از برده را برای صاحبان برده ها دشوار کرد که باید به اندازه یک انسان آزاد برای آنان حق ازدواج و تعیین خانواده و دیگر امتیازات را قائل می شدند.

وی با بیان اینکه دین اسلام برده داری را کنترل کرد، یادآور شد: در صدر اسلام اسرا را چون زندان نبود به عنوان خدمتکار و برده فروخته و از آنان کار می کشیدند و این فکر که دین اسلام برده داری را تأیید کرده است فکر باطلی است.

حجت الاسلام والمسلمین قریشی خاطرنشان کرد: امام صادق(ع) صحابه معتمدی داشتند که فقط به خاطر فحش دادن به نوکر خود برای همیشه از او قطع رابطه و دوستی کردند و حضرت زهرا(س) کار را بین خود و کنیزشان تقسیم کرده بودند و طوری او را تربیت فرمودند که 20 سال پایانی عمر خود را تنها با آیات قرآن حرف می زد و جواب دیگران را می داد.

وی به مراحل حذف برده داری در دین اسلام اشاره و اضافه کرد: دعوت به احسان کردن به بردگان، واجب کردن آزادی بردگان به عنوان دیه یا کفاره گناهان و وضع حق و حقوق انسانی برای بردگان راهکار دین اسلام در تحریم برده داری و تغییر رویه برده داری بود.

نماینده ولی فقیه در آذربایجان غربی در پایان با اشاره به مراحل جبران قتل در آیه مورد بحث، گفت: پرداخت دیه برای جبران قتل و آزاد کردن برده برای پاک کردن روحی است که در اثر قتل دچار کدورت شده است و گرفتن دو ماه روزه برای جبران اشتباه و راه توجه و بازگشت به سوی خدا است./936/202/ب2