نگاهی به پژوهشکده‌های پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پژوهشکده فقه و حقوق، در سال 1374 با هدف بازکاوی روش‌ها و چارچوب‌های نظری دانش فقه در عرصه‌های نو فردی و اجتماعی تأسیس شد.
این مجموعه افزون بر تحقیق گسترده در مسائل جدید فقهی و ترجمه آثار حقوقی، به تدوین کتاب‌شناسی‌های مرجع و موسوعه‌های تخصصی در موضوعات فقهی و حقوقی اهتمام ورزیده است.
این پژوهشکده دارای سه گروه فلسفه فقه و حقوق اسلامی، گروه دانش‌های وابسته به فقه (اصول فقه، قواعد فقه، رجال و حدیث) و گروه مسائل فقهی و حقوقیمی باشد.
این پژوهشکده دارای 95 آثار منتشر شده، 7 اثر آماده نشر، 30 پژوهش در حال انجام، 27 نشست و گفت و گوی علمی و 30 اثر برگزیده می باشد، که برخی از این آثار عبارتند از: پژوهشی فقهی حقوقی در جرایم مطبوعاتی، معیارهای بازشناسی احکام ثابت از متغیر، بررسی فقهی مدیریت در روابط زن و شوهر
پژوهشکده تاریخ و سیره اهل‌بیت
پژوهشکده دیگر، پژوهشکده تاریخ و سیره اهل‌بیت (ع)است که به منظور بررسی روشمند حوزه‌های مرتبط با تاریخ و سیره اهل‌بیت (ع) و بسترهای تأثیرگذار در آن، از سال 1364 فعالیت خود را آغاز کرد.
دستمایه اولیه تحقیقات پژوهشکده را فیش‌هایی تشکیل میداد که جمعی از فضلا و محققان حوزه علمیه قم، پیش از انقلاب گردآوری کرده بودند. بعدها بر اساس این دستمایه، طرح مفصل‌تری طراحی شد که به‌زعم پژوهشگران، در مجموع به تصویر تاریخ زندگی و سیره معصومان(ع) منتهی می‌گردید. سپس نگره‌های جدید، نیروهای متخصص و سازمان‌یابی پژوهشکده، اقتضائات نوینی را ایجاب کرد که تشکیلات و دستاوردهای کنونی حاصل آن است.
گروه های پژوهشی این پژوهشکده سه گروه: سیره اهل بیت(ع)، تاریخ تشیع و گروه فرهنگ و تمدن اسلامی هستند.
لازم به توضیح است: این پژوهشکده دارای 32 آثار منتشر شده،6 اثر آماده نشر، 19 پژوهش در حال انجام، 45 نشست و گفت و گوی علمی و 8 اثر برگزیده می باشد، که برخی از این آثار عبارتند از: درآمدى بر تاریخ‌نگرى و تاریخ‌نگارى مسلمانان، تحلیل تاریخى نشانههاى ظهور، رویدادهاى تاریخ اسلام
پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی
پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی در سال 1373 به منظور تحقیق و پژوهش در زمینه علوم و اندیشه سیاسی اسلام، کار خود را آغاز کرد و در طول سال‌های گذشته با استفاده از تجربه و توان علمی اندیشمندان حوزه و دانشگاه، گام‌های مؤثر و مفیدی را در احیا و بازسازی دانش سیاسی اسلام برداشته است.
گروه های پژوهشی این پژوهکده را می توان به سه گروه علوم‌سیاسی، فلسفه سیاسی و فقه سیاسی تقسیم کرد.
این پژوهشکده دارای 110 آثار منتشر شده،11 اثر آماده نشر، 36 پژوهش در حال انجام، 126 نشست و گفت و گوی علمی و 24اثر برگزیده می باشد، که برخی از این آثار عبارتند از: اندیشه سیاسی فارابی، نظارت بر قدرت در فقه سیاسی، روش‌شناسی دانش سیاسی تمدن اسلامی
پژوهشکده فلسفه و کلام
پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی، در سال 1373 به منظور تبیین و معرفی آموزه های نظری اسلام با رویکرد عقلی ـ نقلی، بازشناسی و بازسازی میراث فلسفی و کلامی و پاسخگویی به شبهات فکری، تأسیس شد.
این پژوهشکده در سال‌های اخیر افزون بر توجه به موضوعات فکری روز، میراث غنی متفکران مسلمان و اهتمام به ترجمه آثار مهم فلسفی و الاهیأتی غرب، برای غنابخشی به مطالعات بنیادی، چندین طرح بزرگ پژوهشی مانند اندیشه‌نامه متکلمان شیعه را در دستور کار خود قرار داده است.
گروه‌های پژوهشی این پژوهشکده عبارت از سه گروه فلسفه، کلام اسلامی و فلسفه اخلاق است.
لازم به ذکر است: این پژوهشکده دارای 68 آثار منتشر شده، 17 اثر آماده نشر، 38 پژوهش در حال انجام، 18 نشست و گفت و گوی علمی و 19 اثر برگزیده می باشد، که برخی از این آثار عبارتند از: مسأله باید و هست، بحثى در رابطه با ارزش و واقع، زبان دین، مغالطات
پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی
این پژوهشکده نیز از سال 1377 فعالیت خود را با محور آموزه مهدویت و با رویکردی آیندهنگرانه آغاز نموده است. این پژوهشکده که در ابتدا با عنوان موسسه انتظار نور فعالیت داشت، تلاش میکند تا در راستای اهداف مقدس نظام جمهوری اسلامی ایران با نگاهی عمیق و کاربردی و بر اساس مبانی اسلامی به تبیین آموزه مهدویت به‌عنوان نظام زندگی در عصر غیبت و ظهور بپردازد.
همت پژوهشکده بر آن است تا با استفاده از شاخص‌ها و وی‍ژگی‌های جامعه آرمانی مهدوی و بهره‌گیری از روش‌های آینده‌پژوهانه، چشم‌اندازهای مطلوب جامعه اسلامی امروز را بررسی و افق‌های آینده مطلوب و بدیل را برای جامعه منتظر تدوین نماید.
گروه‌های پژوهشی ای پژوهشکده، گروه مبانی مهدویت، گروه فرهنگ مهدویت و گروه آینده‌پژوهی می باشد.
این پژوهشکده دارای 27 آثار منتشر شده، 7 اثر آماده نشر، 10 پژوهش در حال انجام و 23 نشست و گفت و گوی علمی است، برخی از آثار منتشر شده این پژوهشکده، عبارتند از: بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل سنت، بازگشت به دنیا در پایان تاریخ؛ خدامراد سلیمیان، پرسمان مهدویت؛ خدامراد سلیمیان
در پایان بایستی این نکته را نیز یاد آور شد که پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی علاوه بر این پژوهشکده ها دارای مراکز علمی دیگری نیز می باشد که فعالیت ها و کارهای قابل توجهی را انجام داده اند./1330/پ203/ف