یگانگی و احد بودن خداوند در کلام حضرت علی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، حجت الاسلام والمسلمین سید مجتبی میردامادی در سخنرانی شب گذشته که در مسجد الغفور خیابان سروش برگزار شد، گفت: فکر مخلوق گنجایش درک ذات الهی را ندارد.

وی در تفسیر حکمت 470 نهج البلاغه که امیرمؤمنان(ع) در آن به تبیین تفاوت بین توحید و عدل پرداخته اند، افزود: از حضرت علی(ع) پرسیدند که فرق بین توحید و عدل چیست و ایشان پاسخ دادند، توحید یعنی خداوند در وهم تو جای نمی گیرد و عدل یعنی خداوند هرگز به ظلم متهم نمی شود.

حجت الاسلام والمسلمین میردامادی ادامه داد: از آیات قرآن و روایات معصومین(ع) این گونه برمی آید که ذات خداوند غیر قابل ادراک است؛ غیر قابل درک بودن، اقتضاء وجود بی نهایت و نامحدود است که چون صفت بی نهایت بودن از آنِ خداوند است، نمی توان به کُنه ذات الهی پی برد.

خداوند منزه از مجسم شدن است

امام جمعه موقت اصفهان با بیان این که جسم قائل شدن برای خداوند به معنای مردود شمردن خداوند است، بیان کرد: به دلیل تغییرپذیر بودن جسم، اگر جسمی برای خداوند قائل شویم در اصل وجود خداوند را به عنوان موجود نامحدود رد کرده ایم چرا که هیچ جسمی ابدیت ندارد و حتی سخت ترین اجسام بعد از گذشت مدت چندین هزار ساله فانی می شوند؛ اهل تسنن به سبب انحرافاتی که در دینشان وارد شده است، معتقد هستند که خداوند در آخرت رؤیت می شود ولی چنین نظریه ای کاملاً مردود است.

استاد اخلاق حوزه علمیه با اشاره به این جمله که خداوند موجودی ازلی و ابدی است، تبیین کرد: جسم معلول علت است و خداوندی که وجودش علت العلل است نباید در جسمی مجسم شود؛ خداوند در سوره توحید به زیبایی هر چه تمام تر خودش را معرفی کرده است؛ یکی از خلفای مورد پذیرش عامه از امیرمؤمنان(ع) می پرسد، چرا در سوره توحید خداوند خودش را اَحَد معرفی کرده است و از واژه واحد استفاده نکرده است، حضرت علی(ع) پاسخ می دهند، اَحَد به معنای یگانه است ولی واحد به معنای موجودی است که می تواند دومی و سومی هم داشته باشد.

وی گفت: آیه بسیار پُرمفهوم«اللهُ الصَّمَدُ» بیانگر غنی بودن ذاتی خداوند است؛ خداوند هیچ نیازی به هیچ چیزی ندارد، او منزه از فکر کردن است و بلافاصله بعد از اراده کردن، اراده‌اش محقق می شود.

مخلوقات عالم هستی برای هدایت انسان به سویِ کمال آفریده شده اند

حجت الاسلام والمسلمین میردامادی خاطرنشان کرد: دانشمندان راجع به پیدایش زمین تحقیقات زیادی انجام داده‌اند که یکی از این تحقیقات نشان می دهد، عالم هستی در ابتدا ذرات اتمی گسسته بوده است که طی مراحل مختلفی به پیوستگی رسیده و کرات را به وجود آورده است؛ یکی از عجایت عالم هستی این است که یک میلیون واحد اتمی در نوک یک سوزن وجود دارد که در هر کدام از این ذره ها نیز از ذره های ریزتری به نام الکترون و پروتون تشکیل شده اند.

استاد اخلاق حوزه علمیه با بیان این که وجود مخلوقات با تنوع های زیاد برای هدایت انسان به سوی کمال است، افزود: ذات خداوند غیر قابل انکار و غیر قابل تفکر است؛ انسان باید با توجه به مخلوقات که آثار خداوند هستند به وجود خالق بی همتا پی ببرد، ساده ترین مسأله ای که قرآن نیز روی آن تأکید دارد این است که دو ماه پیش را تصور کنیم که درختان کاملاً خشک بودند و به حال درختان امروزی نیز توجه کنیم که پُر از شکوفه شده اند.

ذات خداوند قابل ادراک نیست

امام جمعه موقت اصفهان در تشریح آیه «لَم یَلِد وَ لَم یُولَد» بیان کرد: شرایط وجودی خداوند شبیه انسان نیست به همین سبب برای ایجاد نیاز به پدر ندارد و برای بقاء نیاز به فرزند ندارد؛ آیه معروف «لَیسَ کَمِثلِهِ شَیءٌ» نیز به این مسأله اظهار دارد که هیچ چیز شبیه خداوند نیست.

وی در پایان گفت: امام صادق(ع) در روایتی می فرمایند، هنگامی که سخن به کُنه و ذات الهی رسید، توقف کنید و چیزی نگویید، البته باید این مسأله را گوشزد کنم که راجع به وجود خداوند زبان قاصر است چرا که فکر مخلوق به کُنه ذات الهی راه ندارد؛ روایتی دیگر از امام معصوم(ع) وجود دارد که می فرمایند، هر چه در مورد ذات خداوند تصور کنید، مطمئن باشید که ذات خداوند آن چیزی که در تصور شما آمده است، نیست./867/۲۰۲/ب2